Starczy zanik przyzębia

Starczy zanik przyzębia to postępujący, stopniowy proces obnażania szyjek zębowych, a później również korzeni zębów. Co do zasady przebiega on bezobjawowo, ale może zostać zakłócony pod wpływem działania czynnika ogólnego lub miejscowego, np. choroby ogólnoustrojowej albo złej higieny jamy ustnej.

Nie ma żadnych wątpliwości, że wysoko rozwinięte społeczeństwa się starzeją – w związku z tym obserwuje się zwiększone zapotrzebowanie na usługi, także medyczne, ukierunkowane na poprawę jakości życia osób starszych. Starzeniu podlegają bowiem wszystkie tkanki i narządy ludzkiego organizmu, nie wyłączając jamy ustnej.

Z upływem lat zmienia się kształt i kolor zębów – mogą one stawać się coraz ciemniejsze, bardziej matowe, przybierać kolor od żółtych do brązowych lub szarych. Na zmianę kształtu wpływa z kolei fizjologiczny (lub patologiczny) proces ścierania się powierzchni żujących. Z wiekiem dochodzi do zmian w budowie szkliwa – następuje zmniejszenie ilości składników organicznych na korzyść nieorganicznych, przez co szkliwo traci naturalną przezierność i połysk, a także staje się bardziej kruche. To z kolei zwiększa ryzyko występowania u seniorów pionowych pęknięć zębów. Szkliwo ulega także ścieńczeniu, co oznacza słabszą ochronę głębiej położonych tkanek zębów przed próchnicą. Badania i obserwacje dowiodły również, że wraz z postępującym procesem starzenia dochodzi do niekorzystnych zmian w obrębie zębiny, miazgi, korzeni zębów, błon śluzowych jamy ustnej oraz tkanek przyzębia.

Starczy zanik przyzębia – co to jest?

Do około 25.-30. roku życia fizjologicznie dno szczeliny dziąsłowej znajduje się w okolicach szyjki zębowej. Wraz z upływem lat przyczep nabłonkowo-łącznotkankowy przesuwa się jednak w kierunku wierzchołka korzenia – w specjalistycznej literaturze zjawisko to określa się mianem biernego wyrzynania zębów. Głównym objawem tego stanu jest wydłużenie korony klinicznej zęba, czyli tej części, która jest widoczna w jamie ustnej w badaniu wzrokowym (korona anatomiczna to część zęba pokryta szkliwem).

U osób młodych korona kliniczna odpowiada wielkości korony anatomicznej, natomiast u seniorów – na skutek wspomnianego biernego wyrzynania zębów – dochodzi do obnażenia korzenia i wydłużenia korony klinicznej. W badaniu wzrokowym widoczna jest więc nie tylko korona pokryta szkliwem, ale także część korzenia. Równocześnie dochodzi do zaniku wyrostków zębodołowych oraz stopniowego, równomiernego obnażania szyjek zębowych – proces ten to właśnie starczy zanik przyzębia (łac. atrophia senilis periodonti).

Starczy zanik przyzębia – jak się objawia i jak się go leczy?

Głównym objawem starczego zaniku przyzębia jest widoczne w badaniu wzrokowym wydłużenie korony klinicznej zębów oraz towarzyszące mu obnażenie korzeni, które jednak są zazwyczaj mocno umiejscowione w zębodole i sprawne czynnościowo. Poza tym starczy zanik przyzębia rozwija się bezobjawowo dopóki u pacjenta nie zadziałają czynniki miejscowe lub ogólnoustrojowe, np. takie jak:

• choroba ogólnoustrojowa,

• nieprawidłowa higiena jamy ustnej,

• urazy mechaniczne w obrębie uzębienia,

• braki zębowe.

Klinicznym objawom starczego zaniku przyzębia mogą również towarzyszyć pewne symptomy widoczne na badaniach rentgenowskich, w tym poziomy ubytek wyrostka zębodołowego, zwężenie lub brak przestrzeni ozębnej oraz nawarstwianie cementu.

Starczy zanik przyzębia wymaga oczywiście odpowiedniego leczenia, a metody terapii są dobierane indywidualnie pod kątem danej sytuacji klinicznej. Mogą one obejmować stosowanie odpowiednich środków do higieny jamy ustnej, profesjonalną higienizację (usunięcie kamienia nazębnego), a także zabiegi z zakresu chirurgii periodontologicznej.