W leczeniu chrapania pomoże dentysta?

Chrapanie jest dolegliwością często lekceważoną przez pacjentów. Okazuje się jednak, że ta irytująca i męcząca dla otoczenia przypadłość może mieć niebezpieczne dla zdrowia konsekwencje.

Dlaczego chrapiemy?
Podczas snu często dochodzi do zwężenia cieśni gardła – mięśnie podniebienia miękkiego wiotczeją, a język zapada się do tyłu. W efekcie przepływające przez górne drogi oddechowe powietrze wprawia języczek i podniebienie miękki w wibracje. Głośność chrapania może dochodzić do 70 decybeli (jest to 10 db więcej niż hałas emitowany przez odkurzacz).

Z problemem chrapania boryka się co ósma osoba na świecie. Jego intensywność zależy od kilku czynników: wagi i pozycji śpiącego, fazy snu, miejsca powstania. Częściej chrapią osoby w podeszłym wieku, osoby nadużywające alkoholu i środków nasennych. Bywa również, że przyczyną chrapania mogą być nieprawidłowości w budowie twarzoczaszki oraz górnych dróg oddechowych: skrzywiona przegroda nosowa, obecność polipów w nosie, przerośnięte migdałki, wydłużone podniebienie, przerośnięty języczek, przerost małżowin nosowych, niedorozwój żuchwy, zgryz głęboki. Na chrapanie narażeni są również ludzie otyli, zwłaszcza o krótkiej i grubej szyi (o obwodzie powyżej 43 cm u mężczyzn i powyżej 41 cm u kobiet).

Chrapanie jest męczące
Chrapanie zaburza prawidłowy przebieg snu (faza snu głębokiego jest krótka lub jej brakuje), to zaś sprawia, że odpoczynek nocny staje się niewystarczający. Najnowsze prace potwierdzają, że chrapanie nie pozostaje też bez wpływu na pracę serca, np. może powodować podwyższenie ciśnienia tętniczego.

Jednak chrapanie przede wszystkim ma ścisły związek z zespołem obturacyjnego bezdechu podczas snu (OBPS). Bezdech pojawia się, gdy mięśnie gardła w czasie wdechu nie są w stanie zapewnić odpowiedniej drożności górnych dróg oddechowych. Następuje wówczas ograniczenie lub zablokowanie dopływu powietrza do płuc i wybudzenie. Obturacyjny bezdech może mieć różne stopnie nasilenia, a tym samym w różnym stopniu stwarzać zagrożenie dla zdrowia.
W związku z powtarzającym się niedotlenieniem organizmu i utrzymującym się spłyconym snem u pacjentów z OBPS mogą wystąpić następujące objawy:
– coraz bardziej niespokojny sen,
– pocenie nocne,
– poranny ból głowy,
– bruksizm,
– osłabienie koncentracji,
– spadek libido,
– zwiększona drażliwość,
– depresja,
– refluks żołądkowo-przełykowy.

Nieleczony bezdech senny jest przyczyną wielu chorób: nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca, niewydolności serca, udaru mózgu, cukrzycy. Zauważono również, że osoby z OBPS prowadzące pojazdy częściej uczestniczą w wypadkach komunikacyjnych.

Leczenie chrapania
Obecnie pacjenci z OBPS mogą skorzystać z wielu metod eliminujących chrapanie. Jedną z nich są wewnątrzustne aparaty dentystyczne, zaprojektowane w taki sposób, aby umożliwić pacjentowi oddychanie, poprzez przesunięcie żuchwy do przodu.
Stosowane są dwa rodzaje aparatów:
– retainery, których zadaniem jest zapobieganie cofaniu języka,
– szyny protruzyjne, które utrzymują żuchwę i język w pozycji pozostawiającej otwartą tchawicę.

Indywidualne dopasowane aparaty stosuje się u pacjentów z łagodnym lub średnio zaawansowanym nasileniem choroby po przeprowadzeniu bardzo dokładnych badań przedmiotowych (fizykalnych). Polegają one na ocenie stopnia głębokości zgryzu, pozycji języka, pozycji żuchwy, rozmiaru łuków zębowych. Analizie podlegają również stawy skroniowo-żuchwowe, wielkość języczka i migdałków oraz drożność nosa.

Niestety, wewnątrzustne aparaty dentystyczne nie mogą być użyte w następujących przypadkach:
– pacjent ma mniej niż 10 własnych zębów (powinien mieć minimum 5 w górnej i 5 w dolnej szczęce),
– cierpi na choroby przyzębia i/lub ruchomość zębów,
– uskarża się na bóle w stawie skroniowo-żuchwowym,
– użytkuje ruchomą protezę dentystyczną.

B.Sz.