Zdrowie jamy ustnej a przeżywalność w raku głowy i szyi

Międzynarodowy zespół naukowców z ośmiu państw (także z Polski) wykazał niebudzący wątpliwości związek, jaki zachodzi między stanem zdrowia jamy ustnej a przeżyciem pacjentów, u których zdiagnozowano nowotwory głowy i szyi. Wyniki badania zostały opublikowane 19 września 2023 roku w czasopiśmie naukowym „Journal of the National Cancer Institute”.

Z badania wynika, że większe szanse na przeżycie zapewnia dobry stan zdrowia jamy ustnej, czego dowodem jest większa liczba zębów własnych i wizyt u stomatologa przed rozpoznaniem choroby nowotworowej. Co istotne, u osób, które częściej odwiedzały dentystę, raka wykrywano zwykle we wcześniejszym stadium (dającym większe szanse na wyleczenie), niż u osób, które rzadko leczyły się u dentysty lub nie leczyły się tam w ogóle.

Analiza danych prawie 2500 pacjentów onkologicznych

Główny autor badania dr Jason Tasoulas z Kompleksowego Centrum Onkologii Linebergera na Uniwersytecie Karoliny Północnej w Chapel Hill, powiedział: – Udostępnione dane pacjentów International Head and Neck Cancer Epidemiology (Inhance) pozwoliły nam przeprowadzić możliwie najdokładniejszą analizę i odnaleźć wiarygodne powiązania pomiędzy zdrowiem jamy ustnej a przeżyciem. Zebraliśmy zróżnicowany i doświadczony zespół, aby zbadać dokumentację 2449 pacjentów z ośmiu państw w celu przeprowadzenia najnowocześniejszych analiz statystycznych.

Uczestniczący w badaniu pacjenci chorujący na raka głowy i szyi zostali poproszeni o samodzielne opisanie różnych aspektów stanu zdrowia i higieny jamy ustnej, takich jak częstość szczotkowania zębów i stosowania płynów do płukania jamy ustnej, liczba zębów własnych, krwawienia z dziąseł czy częstość wizyt u stomatologa w ciągu 10 lat poprzedzających rozpoznanie raka. U osób, które odbywały częstsze wizyty u dentysty (więcej niż pięć wizyt w zgłoszonej dekadzie), wskaźniki przeżycia były wyższe po 5 i 10 latach (odpowiednio 74% i 60%), w porównaniu z tymi, które nie chodziły do stomatologa – 54% po 5 latach oraz 32% po 10 latach.

Było to najbardziej widoczne wśród pacjentów chorych na nowotwory, które obejmują struktury znajdujące się w tylnej części gardła, w tym podstawę języka, migdałki i podniebienie miękkie. Brak zębów własnych wiązał się z niższym – o 15% – pięcioletnim przeżyciem całkowitym w porównaniu z osobami posiadającymi więcej niż 20 zębów naturalnych. W badaniu stwierdzono także mniej znaczące różnice w przeżywalności (wynoszące poniżej 5%) w przypadku zgłaszanego przez pacjentów krwawienia z dziąseł, szczotkowania zębów i stosowania płynu do płukania jamy ustnej.

Z danych Cancer Research UK wynika, że co roku tylko w Wielkiej Brytanii odnotowuje się ponad 12 000 nowych przypadków raka głowy i szyi. Jest on na Wyspach ósmym pod względem częstości występowania nowotworem i stanowi 3% wszystkich nowych przypadków raka. Głównym środowiskowym czynnikiem ryzyka tej choroby jest palenie tytoniu, ale ryzyko zachorowania wzrasta także u osób często spożywających alkohol oraz mających pozytywny wynik testu na obecność wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV).

Badanie na skalę większą niż dotychczas

Współautor badania, stomatolog Kimon Divaris, profesor Uniwersytetu Karoliny Północnej w Chapel Hill, powiedział: – Nasze badanie opiera się na wcześniejszych wysiłkach związanych z gromadzeniem danych przez nasz zespół w Północnej Karolinie za pośrednictwem badania Carolina Head and Neck Cancer Epidemiology, w którym oceniano rolę zdrowia jamy ustnej u pacjentów z rakiem płaskonabłonkowym głowy i szyi. Niniejszy raport opiera się na badaniu zakrojonym na większą skalę, w którym uwzględniono zmienność geograficzną i więcej zmiennych dotyczących zdrowia jamy ustnej.

– Zainspirowani poprzednią pracą dr. Divarisa, szukaliśmy możliwości współpracy z większą grupą epidemiologów, chirurgów, lekarzy, lekarzy dentystów i naukowców z całego świata, aby zająć się ważnym, ale często pomijanym problemem pacjentów z rakiem płaskonabłonkowym głowy i szyi. Mamy nadzieję, że odkrycia te staną się w najbliższej przyszłości standardową częścią wytycznych wdrażanych w celu zapobiegania i leczenia raków płaskonabłonkowych głowy i szyi – powiedział dr Antonio L. Amelio z Wydziału Onkologii Głowy i Szyi Uniwersytetu Karoliny Północnej w Chapel Hill.

Carole Fakhry, profesor otolaryngologii w Johns Hopkins School of Medicine w Baltimore, powiedziała: – To ważne badanie podkreśla powiązanie pomiędzy zdrowiem jamy ustnej, rakiem płaskonabłonkowym głowy i szyi a współczynnikiem przeżycia. Chociaż na podstawie biomarkerów próbujemy przewidzieć, który pacjent będzie dobrze sobie radził, w naszym projekcie wskazano te cechy wywiadu i badania, które są powiązane z przeżyciem. Dodatkowo może to poprowadzić nas na ścieżkę zapobiegania tym nowotworom.

T.H.

Źródła: https://www.dental-nursing.co.uk/news/poor-oral-health-could-lessen-survival-from-head-and-neck-cancer-1

https://academic.oup.com/jnci/advance-article/doi/10.1093/jnci/djad156/7275729?searchresult=1