Świąd języka – możliwe przyczyny, objawy i leczenie

Nie brakuje pacjentów, którzy skarżą się na swędzenie języka. Może być ono nie tylko irytujące, ale również powodować znaczny dyskomfort. Istnieje wiele przyczyn świądu tego niezwykle ważnego narządu jamy ustnej, ale pacjenci zwykle nie wiedzą, czym jest on spowodowany i czy za tym objawem stoi poważna choroba.

Przyjrzyjmy się – za serwisem Healthnews – potencjalnym przyczynom świądu języka, możliwym sposobom leczenia, a także znakom ostrzegawczym, których nie należy ignorować w przypadku swędzącego języka.

Jakie są przyczyny swędzącego języka?

Swędzenie języka może mieć wiele przyczyn. Niektóre z nich są w pełni nieszkodliwe, a świąd wału mięśniowego, jakim jest język, pojawia się sporadycznie i równie krótko trwa. Ale inne przyczyny mogą być sygnałem ostrzegawczym, że dzieje się coś poważnego.

•  Mrowienie lub swędzenie w jamie ustnej jest często oznaką alergii pokarmowej. Zespół alergii jamy ustnej (ang. oral allergy syndrome – OAS) to reakcja alergiczna występująca np. po spożyciu pokarmów takich jak orzechy, owoce i niektóre warzywa. W przypadku OAS układ odpornościowy rozpoznaje pyłki i pokarmy zawierające podobne białka i powoduje reakcję alergiczną (dlatego OAS nazywany jest także zespołem pyłkowo-pokarmowym). W przeciwieństwie do innych alergii pokarmowych, OAS zwykle ogranicza się do błony śluzowej jamy ustnej, warg, języka i gardła. Reakcje na zespół alergii jamy ustnej różnią się u poszczególnych pacjentów, ale dostępne badania sugerują, że występuje on częściej u kobiet i osób cierpiących na alergie sezonowe.

• Język geograficzny to przewlekła, zapalna choroba jamy ustnej, która może powodować uszkodzenia, w tym pęknięcia języka (bruzdy na jego powierzchni). Dokładna przyczyna języka geograficznego nie jest znana, ale badania łączą go zarówno z reakcjami alergicznymi, jak i łuszczycą. Łuszczyca to przewlekła choroba zapalna skóry charakteryzująca się świądem oraz łuszczącymi się, czerwonymi plamami na skórze. Język geograficzny często wykazuje podobne zmiany – gładkie, czerwone rany, które mogą tworzyć obraz przypominający mapę. W miarę upływu czasu zmiany te często zmieniają lokalizację, wzór i rozmiar, ale najczęściej dotyczą tylnych części języka i jego bocznych krawędzi. Niektóre formy języka geograficznego mogą powodować świąd, pieczenie lub wrażliwość na pikantne potrawy.

• Zespół pieczenia jamy ustnej (ang. burning mouth syndrome; BMS) to przewlekłe uczucie pieczenia, które może występować także w zdrowej jamie ustnej. Stan ten może być trudny do zdiagnozowania, a zarazem frustrujący dla pacjenta. BMS jest często wieloczynnikowy i bywa objawem bardziej złożonego problemu medycznego. Objawy pojawiają się i znikają, ale zwykle obejmują pieczenie, swędzenie oraz drętwienie języka.

• Przyczyną swędzenia języka mogą być także niedobory żywieniowe – dotyczy to m.in. niedoboru witaminy B12, która ma istotny wpływ na utrzymanie zdrowia jamy ustnej. Objawem niedoboru witaminy B12 jest zapalenie języka, które może powodować świąd oraz nawracające owrzodzenia, w tym zajady. Warto wiedzieć, że u części pacjentów z niedoborem witaminy B12 może występować rak żołądka. Są jednak także inne przyczyny tego niedoboru, np. anemia złośliwa, inaczej choroba Addisona-Biermera (zaburzenie układu immunologicznego powodujące niski poziom witaminy B12), zapalenie żołądka, choroby tarczycy i przyjmowanie niektórych leki.

• Na zdrowie jamy ustnej wpływ mogą mieć także infekcje grzybicze, a najczęstszą z nich są pleśniawki jamy ustnej, czyli kandydoza jamy ustnej. Występuje ona, gdy prawidłowa flora bakteryjna jamy ustnej zostaje zakłócona na tyle, że następuje rozrost drożdżaków. Na kandydozę częściej chorują osoby starsze, kobiety karmiące piersią oraz pacjenci z obniżoną odpornością. Jej ryzyko może zwiększyć także stosowanie antybiotyków i leczenie onkologiczne. Zakażenie kandydozą może również przebiegać bezobjawowo, lecz niektóre infekcje powodują pojawienie się białego lub żółtego nalotu na podniebieniu, policzkach i języku. W kandydozie powszechne są też gładkie, czerwone plamy na języku, którym może towarzyszy łagodne uczucie pieczenia i swędzenia.

• Zapalenie języka to stan zapalny tego narządu, który powoduje zaczerwienienie, obrzęk i ból. Jedną z jego odmian jest romboidalne zapalenie języka, które objawia się gładką, błyszczącą, czerwoną zmianą – występuje ona na środku języka. U większości pacjentów zapalenie języka może przebiegać bezobjawowo, ale w jego przebiegu może pojawić się pieczenie lub swędzenie.

Jakie są objawy swędzenia języka?

Liczne stany chorobowe, które wywołują swędzenie języka, mogą powodować także inne objawy. Najczęstsze z nich to: zaczerwienienie, stan zapalny, pokrzywka, wysypka lub guzki, mrowienie lub uczucie pieczenia, pojawienie się białych plam na języku, które nie ustępują. Niektóre z tych objawów mogą wystąpić w dowolnym miejscu na ciele – przede wszystkim jednak w jamie ustnej oraz w jej okolicy (np. na wargach lub w gardle). Reakcje te mogą być istotną wskazówką, co powoduje świąd języka.

Leczenie świądu języka

Co oczywiste, leczenie uczucia swędzenia języka zależy przede wszystkim od przyczyny pojawiających się objawów. W przypadku pleśniawek skuteczne są leki przeciwgrzybicze, w łagodnych przypadkach zapalenia języka lub zespołu pieczenia jamy ustnej leki mogą nie być konieczne. Z drugiej strony, jeśli swędzenie języka jest spowodowane reakcją alergiczną, najlepszym rozwiązaniem może być zasięgnięcie porady lekarskiej.

Złagodzić objaw świądu języka może przyjmowanie leków przeciwhistaminowych (np. w przypadku łagodnej reakcji alergicznej), poprzez blokowanie odpowiedzi histaminowej organizmu. Większość leków przeciwhistaminowych jest uważana za bezpieczne zarówno dla dzieci, jak i dorosłych, ale mogą one powodować senność. W przypadku swędzenia języka spowodowanego alergiami ważne jest, by zidentyfikować przyczynę (poprzez testy alergiczne) i unikać jej.

 Jak unikać swędzenia języka?

Po wyleczeniu kłopotliwych objawów swędzącego języka warto zadbać o to, by zapobiec nawrotowi świądu. Ułatwi to przestrzeganie określonych zaleceń.

• Utrzymuj dobry stan zdrowia jamy ustnej – prawidłowa higiena jamy ustnej, która obejmuje także skrobanie języka, może ograniczyć liczbę patogenów jamy ustnej, w tym tych bytujących na języku, które mogą powodować swędzenie.

• Zadbaj o właściwe nawodnienie – picie dużej ilości wody każdego dni pozwala zapobiec kserostomii. Ślina jest naturalnym buforem jamy ustnej, który zapobiega rozwojowi szkodliwych bakterii.

• Unikaj płynów do płukania jamy ustnej na bazie alkoholu (oraz generalnie unikaj alkoholu). Alkohol może wysuszać jamę ustną, pogłębiając stan chorobowy m.in. w zespole pieczenia jamy ustnej, pleśniawkach i zapaleniu języka.

– Płytka bakteryjna to nie tylko zagrożenie dla zdrowia jamy ustnej, ale również dla zdrowia całego organizmu. Przyzębie jest bardzo mocno unaczynione, więc bakterie z kieszonek dziąsłowych mogą z łatwością przedostawać się nawet do najdalej położonych organów – mówi mgr dypl. hig. stom. Anna Makówka, higienistka stomatologiczna, technik dentystyczny oraz specjalistka promocji zdrowia. W jaki sposób płytka bakteryjna może wpływać na zdrowie mężczyzn, kobiet w ciąży czy cukrzyków? Zapraszamy do obejrzenia materiału filmowego!

T.H.

Źródło: https://healthnews.com/