Przeciwdziałanie HPV – niezbędna edukacja i ułatwienie dostępu do szczepień

Edukacja w zakresie profilaktyki wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), skrócenie ścieżki pacjenta i umożliwienie wykonywania szczepień przeciw HPV przez wszystkie przychodnie w ramach POZ są kluczowe dla zwiększenia poziomu wyszczepialności – to konkluzja spotkania Parlamentarnego Zespołu Praw Kobiet.

Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) to główna przyczyna raka szyjki macicy, która powoduje też wiele innych groźnych nowotworów u kobiet i mężczyzn. Są wśród nich m.in. rak prącia, rak pochwy, rak odbytu czy nowotwory głowy i szyi. Jest on również przyczyną powstawania brodawek narządów płciowych (kłykcin kończystych).

Pożegnajmy HPV!

W trakcie Europejskiego Tygodnia Szczepień w Sejmie RP odbyło się posiedzenie Parlamentarnego Zespołu Praw Kobiet pod hasłem „Pożegnajmy HPV – profilaktyka wirusa HPV poprzez szczepienia”. W spotkaniu pod przewodnictwem posłanki Wandy Nowickiej wzięli udział przedstawiciele ministerstwa zdrowia, eksperci oraz reprezentanci organizacji pozarządowych i pacjentów.

– W Polsce mamy program, który w dużym zakresie udostępnia szczepionki, jednak korzysta z niego niewiele osób. Mam nadzieję, że nasze spotkanie pozwoli na zdiagnozowanie barier, które uniemożliwiają wykorzystanie szczepień w szerszym zakresie – powiedziała posłanka Wanda Nowicka.

Małe zainteresowanie szczepieniami

Od 1 czerwca 2023 r. w Polsce funkcjonuje powszechny program szczepień przeciw HPV, który obejmuje dziewczynki i chłopców między 11. a 14. rokiem życia. Jednak do tej pory ze szczepienia w jego ramach skorzystało zaledwie 20% nastolatków.

Prof. Teresa Jackowska – prezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego – podkreśliła potrzebę obniżenia do 9. roku życia wieku dzieci, które można zaczepić. Z kolei prof. Marzena Dębska z Kliniki Położnictwa i Perinatologii PIM MSWIA poinformowała, że Polska jest krajem o jednej z największych zachorowalności i umieralności z powodu raka szyjki macicy w Europie. – Codziennie sześć Polek słyszy diagnozę: rak szyjki macicy, a cztery Polki umierają z tego powodu każdego dnia. Dziewczynki, które teraz się nie zaszczepią, mogą za parę lat zachorować na ten nowotwór, mogą nie urodzić dzieci. Możemy je przed tym ochronić dzięki szczepieniu przeciw HPV. Można powiedzieć, że jest to szczepionka na raka – powiedziała.

Milena Angelova, główna sprawozdawczyni Grupy Roboczej dot. Cancer Prevention Package w ramach Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (EKES) podkreślała wagę szczepienia dzieci jeszcze przed inicjacją seksualną. – Niezwykle ważne jest, by ze szczepień przeciw HPV skorzystały nie tylko dziewczynki, ale również chłopcy. Tylko wtedy będzie można skutecznie wyeliminować HPV z polskiej populacji – dodała Milena Angelova.

– Oceniliśmy już trudności w realizacji szczepień w ramach programu: najwięcej ośrodków wskazało na problemy w sprawozdawaniu danych o wykonanych szczepieniach. Dalszym krokiem będzie przedstawienie potencjalnych rozwiązań, aby zwiększyć wyszczepialność – przekazała Joanna Kujawa, naczelniczka wydziału w Departamencie Zdrowia Publicznego w ministerstwie zdrowia.

Potrzebna edukacja w zakresie profilaktyki HPV

Potrzebę edukacji w zakresie profilaktyki HPV potwierdzają wyniki opublikowanego przez Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej badania na temat wiedzy o szczepieniach przeciw HPV przeprowadzonego we współpracy z prof. Tomaszem Sobierajskim, kierownikiem Ośrodka Badań Socjomedycznych Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego.

– Co czwarta badana osoba nie potrafiła wskazać ani jednej choroby, którą może wywoływać wirus HPV. Z kolei 85% badanych zadeklarowało, że zaszczepiłoby się, gdyby istniała skuteczna szczepionka przeciw nowotworom. Jednocześnie co druga badana osoba nie słyszała o szczepieniu przeciw HPV. To pokazuje, jak bardzo potrzebujemy rzetelnej edukacji zdrowotnej – podkreślił Igor Grzesiak, wiceprezes Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, omawiając wyniki badania.

Eksperci jako przyczyny niskiej wyszczepialności wskazywali brak szeroko zakrojonej kampanii edukacyjnej oraz skomplikowany system raportowania wykonanych szczepień, co zniechęca placówki POZ do zgłaszania się do programu (przystąpiło do niego tylko około 15% placówek). – Konieczne jest skrócenie ścieżki pacjenta i umożliwienie wykonywania szczepień przeciw HPV przez wszystkie przychodnie w ramach POZ. Dodatkowo, czy naprawdę tak trudno zorganizować szczepienia w szkołach? – pytała Joanna Frątczak-Kazana z Fundacji Onkologicznej Alivia.

Działania w zakresie edukacji są już podejmowane oddolnie, m.in. przez Fundację SEXEDPL, która w marcu rozpoczęła kampanię „Bye Bye HPV”, pod patronatem honorowym ministerstwa zdrowia. Kilka dni temu we współpracy z Dzielnicą Warszawa-Śródmieście zainicjowała akcję szczepień przeciw HPV w szkołach podstawowych.

– Należy edukować nie tylko pacjentów, ale też nas, specjalistów. Rola lekarzy dentysty w leczeniu, rozpoznawaniu, profilaktyce nowotworów głowy i szyi jest bardzo ważna – mówi w rozmowie z Dentonetem prof. dr hab. Wojciech Golusiński z Wielkopolskiego Centrum Onkologii w Poznaniu. – Lekarz dentysta może spowodować, że chory z nowotworem jamy ustnej czy gardła zgłosi się szybko do leczenia. Natomiast jeśli lekarz dentysta nie zauważy, że nowotwór się rozwija, jest bardzo źle. Znamy przykłady, gdzie tego typu zmiany w obrębie jamy ustnej były leczone przez lekarza dentystę i przez miesiąc czy dwa były stosowane żele – opowiada prof. Golusiński.

Źródło informacji: PAP MediaRoom