Pierwsze objawy małpiej ospy występują w jamie ustnej!

W ostatnich miesiącach małpia ospa (ang. monkeypox) pojawiła się ponownie w przynajmniej 89 państwach świata. W artykule opublikowanym w dniu 4 sierpnia w czasopiśmie naukowym „International Dental Journal” dwaj naukowcy dokonali przeglądu istotnych cech tej odzwierzęcej choroby oraz specyfiki leczenia pacjenta z małpią ospą w gabinecie stomatologicznym.

Małpia ospa, wywoływana przez wirus małpiej ospy (ang. monkeypox virus; MPV, MPXV lub hMPXV) jest wysoce zaraźliwą chorobą zakaźną, charakteryzującą się wysypką, która w dalszej fazie pokrywa się strupem, a następnie ulega wygojeniu.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała obecną epidemię małpiej ospy za stan zagrożenia zdrowia publicznego o zasięgu międzynarodowym. Do dnia 9 sierpnia na świecie wykryto około 31,8 tys. przypadków monkeypox. Najwięcej przypadków jest w USA (9,5 tys.), w Hiszpanii (5,2 tys.), Niemczech (3,0 tys.), Wielkiej Brytanii (2,9 tys.) oraz Francji (2,4 tys.). W Polsce do tej pory wykryto 85 przypadków małpiej ospy.

– Lekarze stomatolodzy powinni pamiętać, że przed pojawieniem się charakterystycznych zmian skórnych, pierwsze objawy choroby zwykle występują na błonie śluzowej jamy ustnej, jako plamki i owrzodzenia – napisali autorzy badania: dr Lakshman Samaranayake z Wydziału Stomatologii Uniwersytetu w Hongkongu oraz dr Sukumaran Ani z Wydziału Stomatologii w Hamad Medical Corporation w Dosze (Katar).

Co stomatolodzy powinni wiedzieć o małpiej ospie?

Pierwsze przypadki małpiej ospy u ludzi zostały wykryte już na początku lat 70. XX wieku. Chociaż epidemia występowała w wielu krajach, nie miała zbyt dużego zasięgu, a większość przypadków ograniczyła się do kontynentu afrykańskiego. Jednak w ostatnich latach ospa małpia pojawiła się wśród osób niezwiązanych z Afryką ani nie podróżujących na Czarny Ląd (pierwszy przypadek w Wielkiej Brytanii w 2018 roku). Przedstawiono kilka hipotez wyjaśniających obecną epidemię.

– Najbardziej prawdopodobną przyczyną tego stanu jest ogólny spadek odporności populacji na ospę prawdziwą i podobne choroby wywoływane przez Orthopoxvirus, ponieważ program szczepień przeciwko ospie został zakończony 30 lat temu – napisali autorzy artykułu pt. „Epidemia małpiej ospy i jej konsekwencje dla praktyki stomatologicznej” (The Monkeypox Outbreak and Implications for Dental Practice).

Wczesne objawy małpiej ospy obejmują gorączkę, bóle głowy, bóle mięśni, dreszcze, uczucie zmęczenia oraz powiększenie węzłów chłonnych. Za kluczowy wczesny objaw tej choroby uznaje się zmiany występujące na błonie śluzowej jamy ustnej.

U osób zakażonych wirusem monkeypox rozwijają się charakterystyczne zmiany skórne na twarzy, kończynach, tułowiu. Wysypka przechodzi w stadia plamkowe, grudkowe, pęcherzykowe i pęcherzowe. W dalszym stadium choroby pęcherze pękają i tworzą strup, który następnie odpada. Przypadki małpiej ospy mają zwykle łagodny przebieg, z kilkutygodniowym okresem rekonwalescencji. Wskaźniki śmiertelności różnią się w zależności od typu wirusa, ponadto u dzieci, młodych dorosłych i osób z obniżoną odpornością wskaźniki śmiertelności są wyższe.

Jak chronić się przed zakażeniem w praktyce stomatologicznej?

Korzystając z dostępnych danych z aktualnej literatury naukowej, badacze przeanalizowali etiologię małpiej ospy, drogi jej przenoszenia, objawy, diagnozę i postępowanie, w tym ryzyko jej przenoszenia w gabinecie dentystycznym. Co szczególnie istotne z punktu widzenia lekarzy stomatologów, pierwotne zmiany wywołane przez małpią ospę mają swój początek w części ustnej gardła – zanim jeszcze pojawią się na skórze. Jak podali autorzy, owrzodzenia jamy ustnej występują u prawie co czwartego pacjenta (23,5%) zarażonego wirusem monkeypox.

Lekarze stomatolodzy mogą być, przede wszystkim w regionach endemicznych choroby, pierwszymi, którzy wykryją początkowe objawy małpiej ospy. Z tego powodu autorzy pracy wzywają dentystów do zachowania czujności, zwłaszcza podczas badania pacjentów, u których występuje powiększenie węzłów chłonnych.

Biorąc pod uwagę obecną sytuację epidemiczną, dentyści badający pacjentów z gorączką i wysypką powinni brać pod uwagę małpią ospę – zwłaszcza wtedy, gdy występuje również powiększenie węzłów chłonnych. Zalecanym przez WHO testem do identyfikacji wirusa małpiej ospy jest test reakcji łańcuchowej polimerazy w czasie rzeczywistym (PCR).

Podczas leczenia stomatologicznego pacjenta z objawami małpiej ospy przenoszeniu wirusa można zapobiec, stosując standardowe środki ostrożności. Ze względu na potencjalne ryzyko przenoszenia wirusa MPV drogą powietrzną, należy podjąć środki ostrożności takie jak dezynfekcja powietrza oraz maski N95 użytkowane przez personel medyczny. Pacjent powinien być leczony w odosobnieniu, należy też zadbać o to, by zminimalizować ryzyko zakażenia innych osób.

Brytyjska Agencja Bezpieczeństwa Zdrowia (UK Health Security Agency) zaleca podjęcie poniższych środków zapobiegawczych przeciwko zakażeniu wirusem małpiej ospy w warunkach gabinetu dentystycznego.

• Planowe leczenie stomatologiczne u pacjenta z podejrzeniem lub potwierdzoną małpią ospą należy odroczyć do czasu – do czasu aż pacjent przestanie zakażać.
• Jeżeli leczenia nie można odłożyć w czasie, pacjent powinien być leczony w izolacji.
• Kobiety w ciąży oraz osoby z poważnym upośledzeniem funkcji układu odpornościowego nie powinny uczestniczyć w leczeniu pacjenta z podejrzeniem lub potwierdzoną małpią ospą.
• Należy stosować standardowe środki ostrożności w zakresie kontroli infekcji – obejmują one noszenie masek N95, masek filtrujących FFP3, odzieży odpornej na działanie płynów oraz stosowanie ochrony oczu.
• Po kontakcie z osobą zakażoną należy zadbać o prawidłową higienę rąk.
• Należy unikać dotykania materiałów, które miały kontakt z pacjentem z podejrzeniem lub potwierdzoną małpią ospą.
• Narzędzia używane podczas leczenia pacjenta z małpią ospą powinny być wstępnie oczyszczone przed sterylizacją.

T.H.,

źródła: https://www.drbicuspid.com/index.aspx?sec=sup&sub=pmt&pag=dis&ItemID=331945

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0020653922001794?via%3Dihub

https://www.cdc.gov/poxvirus/monkeypox/response/2022/world-map.html