Ortopedia szczękowa

Ortopedia szczękowa to niestosowana już raczej we współczesnej medycynie nazwa dziedziny, w ramach której diagnozuje się i leczy zaburzenia w obrębie kości twarzy, szczęki, żuchwy oraz zębów. Współcześnie obszarami tymi zajmuje się ortodoncja, chirurgia stomatologiczna oraz chirurgia szczękowo-twarzowa.

Pojęcie ortopedii szczękowej powstało jako odpowiedź na potrzeby wyodrębnienia dyscypliny, której głównym punktem zainteresowania są kości czaszki i twarzy, struktury szczęki, żuchwy oraz zęby. Ortopedię rozumiano bowiem – i nadal rozumie się – jako dziedzinę, w ramach której diagnozuje się i leczy choroby układu ruchu: kości, mięśni, stawów, więzadeł itp.

Zaburzeń rozwojowych i funkcjonalnych obszaru twarzoczaszki raczej nie dawało się włączyć do tradycyjnej „ortopedii”. Stąd pojawiające się w pracach XVIII- oraz XIX-wiecznych naukowców, lekarzy i prekursorów współczesnej stomatologii takie pojęcia, jak ortopedia zębowo-szczękowo-twarzowa, ortopedia zębowo-twarzowa, ortopedia szczękowa, a nawet „ortodonsja”, skąd blisko było już do znanej obecnie ortodoncji.

Ortopedia szczękowa – czym się zajmowała?

Przez lata zakres zainteresowań uczonych zajmujących się ortopedią szczękową zmieniał się wraz z tym, jak ewoluowała stomatologia i jak pojawiały się kolejne odkrycia pozwalające rozwijać dostępne metody leczenia. Najogólniej można powiedzieć, że w obrębie ortopedii szczękowej zajmowano się takimi zagadnieniami, jak:

– korzystne i niekorzystne czynniki wpływające na rozwój narządu żucia u dzieci i dorosłych,

– zaburzenia rozwojowe w obrębie kości twarzoczaszki, żuchwy, szczęki i zębów,

– metody leczenia zaburzeń w obrębie narządu żucia,

– zapobieganie morfologicznym i czynnościowym zaburzeniom narządu żucia.

Ortopedia szczękowa współcześnie

Obecnie pojęcie ortopedii szczękowej zostało w zasadzie wyparte przez nowsze, bardziej specjalistyczne dziedziny, w ramach których diagnozuje się i leczy nieprawidłowości tego obszaru. I tak np. ortodoncja to dziedzina, która zajmuje się leczeniem wad zgryzu oraz wad szczękowo-twarzowych. Chirurgia stomatologiczna to dziedzina medycyny skoncentrowana na zabiegowym (operacyjnym) leczeniu jamy ustnej i okolic przyległych. Z kolei chirurgia szczękowo-twarzowa obejmuje głównie zabiegowe leczenie zaburzeń oraz urazów w obrębie twarzoczaszki, czyli szerszym niż chirurgia stomatologiczna.

Do tego dochodzi jeszcze fakt, że leczenie ortodontyczne bardzo często wymaga współpracy np. ze stomatologiem ogólnym, protetykiem czy implantologiem, w wielu przypadkach potrzebne jest wsparcie fizjoterapeutyczne, rehabilitacyjne, logopedyczne itp. Zbyt ogólna i nie do końca dostosowana do współczesnej medycyny ortopedia szczękowa została więc tak naprawdę podzielona na szereg bardziej specjalistycznych dziedzin, które w wielu aspektach się ze sobą łączą i przecinają.