Oddychanie przez usta prowadzi do wad zgryzu

Nieprawidłowy sposób oddychania może powodować różne problemy zdrowotne, w tym także wady zgryzu.

Co dzieje się ze zgryzem, kiedy stale oddychamy przez usta?
Zacznijmy od tego, że na oba łuki zębowe działa wiele mięśni, które w sytuacji, gdy oddychamy przez nos i mamy zamknięte usta, pozostają w równowadze. Z zewnątrz działają mięśnie policzków i warg, a od wewnątrz jamę ustną wypełnia język (również zbudowany prawie wyłącznie z mięśni), który przeciwdziała naciskowi warg i policzków, utrzymując półkolisty kształt łuków zębowych.

Jednak w przypadku ciągłego otwarcia ust żuchwa obniża się i cofa, a na górny łuk zębowy działają już tylko policzki. Ten brak równowagi mięśniowej doprowadza w końcu do zwężenia szczęki, co z kolei powoduje wysklepienie się podniebienia do góry.

Jak wiemy z lekcji anatomii, podniebienie oddziela jamę nosową od jamy ustnej, kiedy więc zmniejsza się przestrzeń jamy nosowej na rzecz jamy ustnej, zostaje uruchomione błędne koło przyczyn i skutków. Ponieważ mniejsza jama nosowa powoduje gorszą drożność nosa, więc oddychając w sposób fizjologiczny nie otrzymujemy wystarczającej ilości tlenu. Zaczynamy instynktownie oddychać przez usta i w konsekwencji jeszcze bardziej zaburzamy równowagę mięśniową. To zaś powoduje dalsze zwężenie górnego łuku zębowego i powiększenie wysklepienia (aż w końcu powstaje tzw. "podniebienie gotyckie").

Oczywiście, zwężenie górnego łuku zębowego sprawia, że zęby górne i dolne przestają do siebie pasować, co oznacza powstanie wady zgryzu. Dodatkowo górne siekacze – jedynki i dwójki – na które nie działa z odpowiednią siłą mięsień wargi, zaczynają wychylać się do przodu. U dzieci stale oddychających przez usta widoczne jest również wydłużenie dolnego odcinka twarzy, któremu towarzyszy opadnięcie dolnej wargi i skrócenie wargi górnej. Zaburzone proporcje nadają twarzy dziecka gapowaty wyraz, a wrażenie to pogłębiają stale otwarte usta.

Konsekwencje nie tylko ortodontyczne
Oddychanie ustami, oprócz konsekwencji ortodontycznych, ma również negatywny wpływ na przyzębie. Odpowiednia ilość śliny jest jednym z czynników umożliwiających utrzymanie prawidłowego stanu błony śluzowej jamy ustnej wraz z zachowaniem jej naturalnych barier ochronnych. Pozbawiona dostatecznego przepływu śliny śluzówka przestaje być wystarczająco oczyszczana i wysycha, co usposabia do zmian przerostowych dziąseł i sprzyja zasiedlaniu bakterii. Nie do pominięcia jest również negatywny wpływ nadmiernej suchości w jamie ustnej na szybszy rozwój próchnicy.

Dzieci, które nawykowo oddychają przez usta, powinny być zdiagnozowane przez pediatrę i laryngologa – bardzo często przyczyną tej nieprawidłowości jest przerośnięty migdałek gardłowy lub inne problemy laryngologiczne. Zdecydowanie warto również odwiedzić z dzieckiem lekarza dentystę i poprosić o sprawdzenie stanu jamy ustnej. Konieczna jest zwłaszcza ocena zgryzu dziecka i jak najszybsze wychwycenie nieprawidłowych relacji między górnym i dolnym łukiem zębowym. Wczesna interwencja ortodontyczna pozwala w miarę szybko wyeliminować niektóre wady zgryzu. Jej brak – naraża dziecko na poważne problemy, które w dorosłym życiu w wielu przypadkach będzie mógł skorygować jedynie chirurg szczękowy.

B.Sz.