Kryteria Beersa pomogą zapobiec upadkom seniorów w gabinecie

Nikt z lekarzy nie chce, aby jego pacjent przewrócił się podczas wizyty w gabinecie, a dotyczy to w szczególności osób w podeszłym wieku. Co oczywiste, dentyści koncentrują się na zdrowiu jamy ustnej, ale istnieje jeszcze jedno kluczowe ryzyko, którego nie powinni ignorować – upadki. Dlaczego? Ponieważ zwykły upadek może mieć wpływ na życie, a nawet skutkować śmiercią.

W 2021 r. w Stanach Zjednoczonych upadek był przyczyną śmierci ponad 38 000 osób starszych. Jest to zarazem główna przyczyna zgonów związanych z urazami u osób w wieku 65 lat i starszych. Aby zminimalizować ryzyko tego rodzaju zdarzeń, przydatne jest podjęcie określonych kroków, w tym zdobycie wiedzy na temat przyjmowanych przez pacjenta leków.

Przejście z pozycji leżącej na fotelu do pozycji stojącej może być trudne dla niektórych pacjentów, zwłaszcza tych, którzy przyjmują leki powodujące zawroty głowy lub poddanych znieczuleniu. Aby zapewnić bezpieczeństwo pacjentom, jako lekarze powinniśmy mieć świadomość ryzyka upadku, jak również interakcji leków, które mogą sprzyjać tego rodzaju zdarzeniom.

Kryteria Beersa – narzędzie pomocne w zapobieganiu upadkom

Kryteria Beersa to lista leków, które mogą być nieodpowiednie dla osób starszych ze względu na podwyższone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Opracowane przez dr. Marka Beersa w 1991 r. i potwierdzone 10 lat później przez Amerykańskie Towarzystwo Geriatryczne (AGS), kryteria te pomagają zapewnić możliwie najbezpieczniejszą opiekę nad pacjentem.

Ponieważ lista ta jest dość obszerna, pomocne jest korzystanie z zasobów takich jak popularny wśród amerykańskich lekarzy Cyfrowy Podręcznik Leków (Digital Drug Handbook), w którym wyeksponowane są leki oznaczone w Kryteriach Beersa. Pomaga to:

– zapobiegać urazom – leki mogą zaburzać równowagę lub powodować zawroty głowy, oznaczając je, pomagasz chronić pacjentów przed poważnymi upadkami,

– unikać wizyt w szpitalu – żaden dentysta nie chce, by rutynowa wizyta w gabinecie stomatologicznym zakończyła się na ostrym dyżurze, kryteria Beersa pomagają zminimalizować to ryzyko,

– bezpieczne przepisywanie leków – tam, gdzie to możliwe, możesz zalecić bezpieczniejsze alternatywy lub w porozumieniu z lekarzem pacjenta znaleźć najlepsze opcje leczenia.

Grupy leków uwzględnione w Kryteriach Beersa

Przyjmowanie niektórych leków stosowanych przez pacjentów senioralnych, które są przepisywane także przez dentystów, może powodować ryzyko upadków. Ważne jest więc, aby wiedzieć, które leki mogą działać w taki sposób. Kryteria Beersa dzielą te leki na kilka grup.

• Benzodiazepiny

Leki długo działające, takie jak diazepam, mogą upośledzać funkcje poznawcze, powodować sedację i znacznie zwiększać ryzyko upadków. Należy ich unikać lub stosować ostrożnie przez możliwie najkrótszy czas. Odpowiednią alternatywą byłyby krótko działające benzodiazepiny, takie jak alprazolam i lorazepam,. Mogą po nich wystąpić podobne skutki uboczne jak po lekach długo działających, ale z mniejszą intensywnością.

• Opioidy

Powszechnie przepisywane leki przeciwbólowe, takie jak oksykodon, tramadol i morfina, wiążą się z sedacją, zaparciami oraz wyższym ryzykiem upadków i złamań. Lekarze dentyści powinni w miarę możliwości poznać alternatywne możliwości leczenia bólu, szczególnie w przypadku starszych pacjentów.

• NLPZ

Leki takie jak ibuprofen, naproksen i diklofenak są często stosowane w stomatologii, ale ich przyjmowanie wiążą się z ryzykiem krwawienia z przewodu pokarmowego, uszkodzenia nerek i zawrotów głowy. Należy unikać długotrwałego stosowania NLPZ u starszych pacjentów.

• Leki zwiotczające mięśnie

Leki takie jak cyklobenzapryna i karyzoprodol, często przepisywane na bóle mięśni, mają silne działanie uspokajające, ale zwiększają ryzyko dezorientacji i upadków. Generalnie należy ich unikać u pacjentów w podeszłym wieku. Lepszą alternatywą może być baklofen lub tyzanidyna.

• Leki przeciwhistaminowe

Leki antyhistaminowe pierwszej generacji, takie jak difenhydramina i hydroksyzyna, mają działanie antycholinergiczne, które może powodować dezorientację, nadmierne uspokojenie oraz zawroty głowy. W przypadku osób starszych należy rozważyć bezpieczniejsze alternatywy, takie jak cetyryzyna lub feksofenadyna.

• Leki uspokajająco-nasenne

Leki takie jak zolpidem, stosowane w leczeniu bezsenności, mogą zaburzać równowagę i koordynację, zwiększając prawdopodobieństwo upadków. Stomatolodzy powinni być świadomi tego ryzyka i podejmować dodatkowe środki ostrożności zarówno podczas, jak i po leczeniu.

Bezpieczeństwo w praktyce – proste kroki w celu zapobiegania upadkom

Jak więc lekarz dentysta może chronić swoich pacjentów przed upadkiem w gabinecie stomatologicznym? Jest kilka prostych działań, które pozwolą obniżyć takie ryzyko.

• Przegląd leków

Zawsze pytaj starszych pacjentów o przyjmowane przez nich leki. Postaraj się też badać możliwe interakcje lub przeciwwskazania do realizacji planu leczenia. W znalezieniu bezpieczniejszych alternatyw wsparciem może być też współpraca z lekarzem twojego starszego pacjenta.

• Pomoc w poruszaniu się

Pacjenci w podeszłym wieku mogą mieć zawroty głowy, gdy wstają z fotela, zwłaszcza po długim zabiegu. Dlatego po leczeniu u pacjenta senioralnego ustaw fotel w pozycji pionowej na kilka minut, aby zapobiec niedociśnieniu czy zawrotom głowy. Upewnij się, że pacjent stabilnie stawia obie stopy na podłożu i pomóż mu zejść z fotela, a także zaoferuj wsparcie podczas wychodzenia z gabinetu, jeśli widzisz, że pacjent nie czuje się pewnie.

• Edukuj pacjentów

Przypominaj swoim senioralnym pacjentom, aby wstawali powoli z pozycji siedzącej czy leżącej, a także by prosili o pomoc, gdy czują się niepewnie. Kilka prostych działań może w dużym stopniu zapobiec upadkom. Monitoruj podstawowe parametry życiowe: Przed rozpoczęciem jakiegokolwiek zabiegu sprawdź ciśnienie krwi i tętno pacjenta. Może to pomóc wykryć wszelkie problemy, które mogą prowadzić do zawrotów głowy lub stanu oszołomienia, co pomoże ci odpowiednio zaplanować i przeprowadzić zabieg.

Upadki nie muszą być częścią wizyty u stomatologa. Znając interakcje, jakie mogą zachodzić między lekami, które podwyższają ryzyko upadków i pamiętając o środkach ostrożności, lekarz dentysta możesz zapewnić bezpieczną wizytę każdemu pacjentowi.

– Musimy zdawać sobie sprawę, że pacjenci w wieku senioralnym często mają ograniczone funkcje poznawcze, np. niedosłyszą. Lekarz dentysta musi umieć skutecznie komunikować się z takimi pacjentami. Często wymagają oni większej empatii, dłuższego czasu poświęconego na rozmowę, przekazywanie zaleceń i instrukcji – mówi o pracy z osobami w podeszłym wieku prof. Agnieszka Mielczarek, prodziekan ds. kształcenia Wydziału Lekarsko-Stomatologicznego WUM, kierownik Zakładu Stomatologii Zachowawczej WUM, konsultant krajowy w dziedzinie stomatologii zachowawczej z endodoncją.

Źródło: https://www.dentistryiq.com/