Lista 10 fobii, które zamieniają życie w koszmar

Uporczywy, irracjonalny lęk przed określonymi sytuacjami, zjawiskami i przedmiotami stanowi zaburzenie nerwicowe, z którym  bardzo trudno sobie samodzielnie poradzić. Fobia w swojej skrajnej postaci może skutecznie utrudnić normalne funkcjonowanie w społeczeństwie oraz spowodować poważne komplikacje w życiu osobistym. Istnieje około 700 odmian fobii lękowych. Do najbardziej powszechnych zaliczamy:

1. Strach przed wężami (ofidiofobia) – zdaniem badaczy, lęk przed jadowitymi gadami umożliwiał naszym przodkom przetrwanie, stanowił więc ewolucyjnie pożądany mechanizm obronny. To dlatego tę fobię nadal można łatwo uaktywnić – dziś zdarza się, że na ofidiofobię cierpią osoby, które nigdy nie miały bezpośredniego kontaktu z gadamii, a czynnikiem powodującym pierwszy atak paniki był z pozoru niewinny film przyrodniczy.

2. Lęk przed pająkami (arachnofobia) – to kolejna fobia przystosowawcza, która niegdyś ratowała naszym przodkom życie. Zdaniem naukowców lęk przed pająkami jest obecnie jedną z najbardziej rozpowszechnionych i najsilniejszych fobii. Do typowych reakcji lękowych spowodowanych widokiem pająka należą: gęsia skórka, dreszcze, okrzyk strachu, paraliżujący bezwład, omdlenie, w skrajnych przypadkach – wymioty i ataki paniki. Podobno zdecydowanie częściej zapadają na arachnofobię kobiety. Naukowcy z Carnegie Mellon University w Pittsburghu po przeprowadzeniu szeregu badań stwierdzili, iż panie – w odróżnieniu od mężczyzn – przejawiają silny niepokój już podczas oglądania zdjęć, na których widnieją pająki.

3. Lęk przed otwartą przestrzenią (agorafobia) – czyli lęk przed otwartymi przestrzeniami, miejscami publicznymi, tłumem czy samotnym podróżowaniem środkami komunikacji. Badacze wiążą agrofobię z przesadnym lękiem o własne zdrowie i traumatycznymi wydarzeniami z przeszłości (udział w wypadku, śmierć najbliższej osoby). Objawami towarzyszącymi zaburzeniu są: poczucie utraty kontroli nad własnym życiem, różnego rodzaju natręctwa, głęboka depresja, niekiedy również – fobia społeczna.

4. Strach przed innymi ludźmi (socjofobia) – lęk przed relacjami interpersonalnymi, przed publicznym upokorzeniem, odrzuceniem lub ośmieszeniem. Osoba cierpiąca na to zaburzenie żywi irracjonalne przekonanie, iż jest przez otoczenie stale obserwowana i krytykowana. Ten pozbawiony racjonalnych podstaw lęk przed kompromitacją i narażeniem się na śmieszność z czasem prowadzi do społecznej izolacji i chronicznej samotności.

5. Lęk wysokości (akrofobia) – jest jedną z najczęstszych ludzkich fobii (cierpi na nią trzy z pięciu osób). Do tej pory uważano, że akrofobia ma swoje źródła w w traumatycznych doświadczeniach związanych z wysokością. Obecnie badacze sądzą, iż lęk wysokości jest – podobnie jak arachnofobia – ewolucyjnym przystosowaniem, odziedziczonym po naszych praprzodkach.

6. Strach przed ciemnością (nyktofobia) – bywa przypisywany emocjonalnej traumie, której doświadczyliśmy we wczesnym dzieciństwie. Wielu psychologów sugeruje jednak, iż jest to spotęgowana forma odczuwanego w dzieciństwie lęku „przed strasznym potworem czającym się w ciemności”. Ten rodzaj strachu odczuwa nawet 90% maluchów, jednak większość ludzi w późniejszej fazie rozwoju pokonuje to uczucie. Osoby cierpiące na nyktofobię często nie mogą zasnąć bez włączonego światła, co może skutkować zaburzeniami snu, a nawet doprowadzić do depresji. Niekiedy nyktofobia przejawia się niechęcią do wychodzenia w nocy i nerwowością w zaciemnionych miejscach.

7. Strach przed burzami i błyskawicami (brontofobia) – jest zespołem zaburzeń o nie do końca poznanej etiologii, któremu towarzyszy silny lęk pojawiający się tuż przed lub w trakcie burzy.

8. Strach przed lataniem (awiatofobia) – wśród osób z tego typu fobią można wyróżnić dwie grupy. Do pierwszej należą jednostki cierpiące na klaustrofobię, do drugiej – panicznie obawiające się katastrofy lotniczej. Objawy lęku przed lataniem mogą się wahać się od łagodnego uczucia niepokoju do ataku paniki i trudnej do opanowania histerii.

9. Chorobliwy lęk przed psami (kynofobia) – z reguły ta fobia posiada podłoże empiryczne. Często dochodzi do głosu u osób, które były świadkiem ataku psa na inną osobę lub same zostały dotkliwie pogryzione.

10. Chorobliwy lęk przed dentystą (dentofobia) – jak każda inna fobia stanowi poważne zaburzenie psychiczne, dlatego coraz częściej lekarze dentyści wspólnie z psychologami szukają rozwiązań pomagających pacjentom w zwalczeniu panicznego strachu przed wizytą u stomatologa. Podłożem dentofobii są najczęściej dramatyczne i bolesne zabiegi, które stały się dla pacjenta traumatycznym przeżyciem i spowodowały trwały uraz psychiczny.
Dentofobia daje szereg objawów psychosomatycznych, które mogą być niebezpieczne dla osób w podeszłym wieku oraz pacjentów cierpiących na choroby układu krążenia. Trudności w oddychaniu, przyśpieszenie akcji serca, mdłości, omdlenia, drżenie rąk lub drgawki całego ciała, zawroty głowy, zwiększone wydzielanie soków żołądkowych, suchość w ustach, nadmierne pocenie się – to typowe objawy zaawansowanej dentofobii.
Fobia dentystyczna – przez długi czas ignorowana przez środowisko medyczne – obecnie stała się przedmiotem specjalnych szkoleń, podczas których stomatolodzy poznają różnorodne metody radzenia sobie ze strachem pacjenta.

B.Sz.