Dentonet
LEKARZ
E-mail
WYBIERZ KATEGORIĘ
Aktualności
Prawo i finanse
Praca w gabinecie
Student
Edukacja i technologie
Medycyna

Jak na przestrzeni tysiącleci ewoluowała witamina D?

Publikacja:
Jak na przestrzeni tysiącleci ewoluowała witamina D?

Jak na przestrzeni tysiącleci ewoluowała witamina D?

Zmiany trybu życia i migracje naszych przodków na wyższe szerokości geograficzne są powodem występujących dziś na całym świecie i dotyczących większości Polaków niedoborów witaminy D – udowodnił badacz z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN.

W publikacji w czasopiśmie „Nutrients” prof. Carsten Carlberg wyjaśnia, jak na przestrzeni tysiącleci rola witaminy D zmieniała się, ewoluowała i ostatecznie całkiem niedawno ustabilizowała. – Ta praca rzuca nowe światło na ewolucyjne mechanizmy, które doprowadziły do wykształcenia specjalnego receptora, umożliwiającego przyswajanie witaminy D. Pokazuje także, że to nie proces ewolucji, a zmiany trybu życia i częste migracje są powodem występujących dzisiaj na całym świecie niedoborów witaminy D – czytamy w artykule prof. Carlberga.

Jaka jest historia witaminy D?

Jak tłumaczy naukowiec, „kariera” witaminy D zaczęła się już 1,2 mld lat temu, kiedy to eukarionty (organizmy posiadające jądro komórkowe) wykształciły zdolność syntezy steroli, w tym także omawianej witaminy. Jednak początkowo jej rola ograniczała się do regulacji procesów fizjologicznych, z których głównymi były detoksykacja i metabolizm energetyczny. Dzięki temu witamina D mogła modulować energochłonne procesy związane z walką układu odpornościowego z mikroorganizmami.

Dopiero gdy około 400 mln lat temu organizmy opuściły ocean i zostały wystawione na działanie grawitacji, witamina D przejęła dodatkową funkcję: stała się głównym regulatorem homeostazy wapnia, który jest niezbędny do utrzymania stabilnego szkieletu.

Jeśli chodzi o samo nazewnictwo, to omawiany związek uznano za witaminę dopiero 100 lat temu. Wtedy bowiem udowodniono, że jego podawanie leczyło eksperymentalnie wywołaną krzywicę u psów i szczurów.

Rola witaminy D dla ludzkiego organizmu

Witamina D wpływa jednak nie tylko na nasz kościec, procesy detoksykacji, metabolizm energetyczny i wrodzoną odporność. Naukowcy wskazują także na jej możliwą rolę w rozjaśnianiu skóry wśród migrujących ludów, szczególnie w populacjach europejskich.

W publikacji prof. Carlberga można również przeczytać, że jedną z wielu adaptacji, do jakich doszło w procesie ewolucji zwierząt, był rozwój receptora dla witaminy D (o nazwie VDR), a także białek transportowych i enzymów związanych z metabolizmem witaminy D. Miało to miejsce około 550 mln lat temu.

Jak przypomniano w informacji prasowej z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN, ewolucja to podstawowy proces odpowiadający za rozwój biologiczny wszystkich organizmów żywych. Nie ma na Ziemi zwierząt czy roślin, których nie obejmowałyby prawa ewolucji, które nie przystosowywałyby się do zmian środowiskowych. – W swoim ewolucyjnym pochodzeniu z Afryki Wschodniej gatunek Homo sapiens był każdego dnia przez cały rok narażony na rozległe promieniowanie UV-B, które indukowało wystarczającą syntezę witaminy D3 – opisuje prof. Carlberg w swojej publikacji. – Dlatego w ciągu ponad 200 tys. lat ludzie przyzwyczaili się do stale wysokiego statusu witaminy D, wynoszącego 100 nM 25(OH)D3 lub więcej.

Skąd się wzięły niedobory witaminy D?

W ciągu ostatnich 50-75 tys. lat migracja w kierunku regionów o szerokości geograficznej powyżej 37oN pozwoliła ludziom doświadczyć sezonowych zmian w ekspozycji na słońce i takich okresów w ciągu roku, w których witamina D3 nie może być produkowana endogennie. Poza tym w wyniku rewolucji przemysłowej ludzie przystosowali się do miejskiego stylu życia, w którym dominuje praca w pomieszczeniach i także duża część pozostałej aktywności odbywa się w zamknięciu.

Czynniki te – niska produkcja witaminy D zimą i spędzanie mniejszej ilości czasu na zewnątrz – zaczęły prowadzić do coraz powszechniejszych niedoborów tej witaminy, szczególnie w krajach uprzemysłowionych. Efekty owych niedoborów szybko stały się widoczne gołym okiem. Dla przykładu, w XIX wieku w Anglii bardzo powszechna stała się krzywica wśród dzieci, a w wielu innych krajach zbyt niskie poziomy witaminy D zwiększały ryzyko zachorowania na gruźlicę.

Prof. Carlberg wnioskuje, że „to nie ewolucja, a migracje ludzi i zmiany stylu życia spowodowały zmniejszenie endogennej produkcji witaminy D3 u ludzi”.

Obecnie szacuje się, że na niedobory witaminy D3 cierpi ponad miliard ludzi na całym świecie. Powoduje to rozliczne problemy zdrowotne, m.in. zniekształcenia kości i obniżenie sprawności układu odpornościowego.

Biochemik prof. Carlberg przez ponad 30 lat pracy badawczej skupiał się na witaminie D. Niedawno osiągnął H-index 60 na platformie Publons. Na swoim koncie ma łącznie 265 publikacji na Publons, które były cytowane prawie 12 000 razy. Do Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN prof. Carlberg dołączył w marcu 2022 r. w ramach europejskiego grantu ERA Chair WELCOME2.

Jakie jest znaczenie witaminy D w leczeniu stomatologicznym? Odpowiada prof. Marzena Dominiak, prezydent PTS-u.

Źródło: https://naukawpolsce.pl/


POWIĄZANE ARTYKUŁY

Dzieciatkowski
"Maseczki w otwartej przestrzeni nie powinny wracać" Lekarz

– Maseczki w otwartej przestrzeni nie powinny wracać, dlatego, że akurat na wolnym powietrzu ryzyko zakażenia SARS-CoV-2 jest bardzo niskie – mówi Tomasz Dzieciątkowski, wirusolog, autor książki „Koronawirus SARS-CoV-2. Zagrożenie dla współczesnego ś...

Romident artykul 5
Efektywne wykorzystanie przestrzeni w gabinecie? To możliwe! Lekarz

Nawet stosunkowo niewielki lokal da się zaprojektować i zaaranżować na gabinet stomatologiczny w taki sposób, by spełniał oczekiwania funkcjonalne pracujących w nim lekarzy, jak również był przyjazny pacjentom. Przykładem takiej realizacji jest plac...

pasta witaminowa - Dentonet.pl
Pasta do zębów z witaminą B12 zalecana dla wegan Asysta

Niemieccy badacze twierdzą, że pasta do zębów wzbogacona witaminą B12 jest znakomitym źródłem tej substancji dla wegan, którzy z powodu rezygnacji z produktów zwierzęcych cierpią na jej niedobory – informuje Dental Tribune. Witamina B12 występuje p...

ROZWIŃ WIĘCEJ
witamina D
University of South Australia: witamina D dla zdrowia serca Lekarz

Jak się okazuje, witamina D jest niezbędna nie tylko dla zachowania zdrowych zębów i mocnych kości. Naukowcy z University of South Australia dowiedli, że niedobór witaminy D odgrywa ważną rolę w wywoływaniu chorób układu sercowo-naczyniowego. Rolę w...

witamina D
Jak witamina D wpływa na proces starzenia organizmu? Lekarz

W jaki sposób witamina D chroni przed najpowszechniejszymi chorobami i jednocześnie sprzyja zdrowemu starzeniu się? Kluczem do wyjaśnienia mechanizmu może być powiązanie indywidualnej reakcji organizmu na witaminę D z immunokompetencją, czyli wysoką ...