Inwazyjne zabiegi w stomatologii, antybiotyki i ryzyko IZW

Wytyczne dotyczące profilaktyki antybiotykowej w celu zapobiegania infekcyjnemu zapaleniu wsierdzia u pacjentów stomatologicznych są błędnie interpretowane i nie są prawidłowo stosowane. Tak twierdzą autorzy komentarza, który ukazał się 18 listopada w czasopiśmie „Journal of the American Dental Association” (JADA).

Naukowcy związani z Uniwersytetem Harvarda napisali, że niezwykle ważne jest, aby lekarze dentyści mieli świadomość, że pacjenci z chorobami układu krążenia, w tym użytkujący sztuczną zastawką serca, powinni przyjmować antybiotyki na 30 do 60 minut przed niektórymi inwazyjnymi zabiegami, a ich podanie po zabiegu nie zapewnia ochrony przed infekcyjnym zapaleniem wsierdzia (IZW).

– Na podstawie naszej wiedzy podkreślamy krytyczne znaczenie podawania antybiotyków przed zabiegiem i utrzymujemy, że panie ich po zabiegu nie zapewnia takiej samej ochrony przed IZW – napisali autorzy z zespołu dr. Naltona Ferraro z Harvard School of Dental Medicine w Bostonie.

Wiosną 2021 r. Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne (American Heart Association; AHA) opublikowało oświadczenie w sprawie zapobiegania infekcyjnemu zapaleniu wsierdzia (łac. endocarditis infectiosa), zauważając, że profilaktyka antybiotykowa przed zabiegami dentystycznymi może zapobiec bardzo niewielkiej liczbie przypadków zapalenia wsierdzia.

Dlatego antybiotyki są zalecane tylko u pacjentów o najwyższym ryzyku wystąpienia negatywnych skutków infekcyjnego zapalenia wsierdzia. Do tej grupy zalicza się pacjentów stosujących urządzenia wspomagające pracę zastawki czy pracę lewej komory, po transplantacji serca oraz z wrodzonymi wadami serca.

W rekomendacjach ADA zaleca się pojedynczą dawkę antybiotyków u pacjentów wysokiego ryzyka podaną na 30–60 minut przed zabiegami, które wiążą się np. z przerwaniem ciągłości błony śluzowej jamy ustnej czy zabiegami w obrębie tkanek okołowierzchołkowych. Jeśli antybiotyki nie zostaną podane przed zabiegiem, wytyczne stanowią, że można je podać do 2 godzin po zabiegu.

Podanie antybiotyku po zabiegu to ostateczność, a nie standardowa praktyka

Pomimo wytycznych towarzystw naukowych wielu lekarzy i studentów stomatologii w USA traktuje profilaktyczne podanie antybiotyków w ciągu 2 godzin po zabiegu jako równie skutecznie, jak podanie leku na 30–60 minut przed rozpoczęciem zabiegu. Dzieje się tak, mimo że nie ma dowodów na równie dużą skuteczność antybiotykoterapii po zakończeniu procedury.

Podanie antybiotyków jeszcze przed inwazyjnym zabiegiem w stomatologii sprawia, że osiąga się odpowiedni poziom leku we krwi w momencie największego ryzyka bakteriemii. Dlatego też podawanie antybiotyków po zabiegu należy uznać za znacznie mniej skuteczne i jako ostateczność, a nie standardową praktykę.

– Amerykańskie Towarzystwo Stomatologiczne i Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne muszą podkreślać, że profilaktyczne podanie antybiotyków po zabiegu powinno być wykonywane tylko w ciągu 2 godzin po zabiegu – jako ostateczność, jeżeli z jakiegokolwiek powodu odpowiednia dawka nie została podana przed zabiegiem – napisali autorzy komentarza pt. „Establishing clarity on the American Heart Association guidelines The critical timing of prophylactic antibiotic use in dentistry”.

– U pacjentów, którzy przyjeżdżają na oddziały kardiologiczne z ostrymi zespołami wieńcowymi, czyli zawałami, stan zdrowia jamy ustnej bywa dramatyczny. Po udzieleniu pierwszej pomocy kardiologicznej wielu z nich jest kierowanych na sanację jamy ustnej – mówi dr hab. n. med. Maciej Czerniuk, specjalista w zakresie chirurgii stomatologicznej i periodontologii, adiunkt Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia WUM. Jakie są związki między chorobami kardiologicznymi a zdrowiem jamy ustnej? Czy u pacjentów po rozpoznaniu choroby sercowo-naczyniowej świadomość dotycząca roli prawidłowej higieny jamy ustnej się zmienia? Zachęcamy do obejrzenia materiału filmowego!

Źródła: https://www.drbicuspid.com/

https://linkinghub.elsevier.com/