Dr Lindsay: pierwsza dentystka w Wielkiej Brytanii

Anglia schyłku epoki wiktoriańskiej nie była najlepszym na świecie miejscem do przełamywania barier i uprzedzeń, także tych związanych z pracą zawodową i płcią. Podczas gdy w USA już od prawie półwiecza panie mogły wykonywać zawód stomatologa, w Anglii był on zarezerwowany wyłącznie dla mężczyzn. Wkrótce jednak miało się to zmienić.

Lilian Lindsay już jako dziewczynka marzyła o tym, by ulżyć w bólu tysiącom rodaków, z których zdecydowana większość nie miała najmniejszych szans na dostęp do nielicznych gabinetów certyfikowanych dentystów.

Trudne początki

Lilian urodziła się w 1871 roku w Londynie jako trzecie z 11 dzieci Jamesa Morrisona Murraya, organisty kościelnego i nauczyciela śpiewu, oraz Margaret Amelii Murray. Rodzina borykała się z poważnymi problemami, zwłaszcza po śmierci ojca, ale Lilian udało się zdobyć stypendium do North London Collegiate School – szkoły kształcącej przyszłe nauczycielki.

To jednak nie był wybór ambitnej nastolatki. Determinacja panny Lindsay była na tyle duża, że od pomysłu bycia dentystką nie odwiodły jej nawet groźby ze strony dyrektorki szkoły, która oświadczyła, że zablokuje jej możliwość znalezienia jakiejkolwiek innej pracy. Co oczywiste, odmowa wiązała się z cofnięciem stypendium.

Wiele lat później w swojej niepublikowanej autobiografii Lilian Lindsay przyznała: – Wtedy nie wiedziałam nic o stomatologii, ale oświadczywszy odważnie, że mam być dentystką, nie mogłam zrobić nic innego. Wówczas, w latach 90. XIX wieku w Wielkiej Brytanii nie było certyfikowanych dentystek, zawód ten uważano za niekobiecy, a kobiety postrzegano jako fizycznie nieprzystosowane do wykonywania tej pracy.

Jeśli nie Londyn, to…

Pierwsza próba dostania się na studia w londyńskim National Dental Hospital, podjęta w 1892 roku, zakończyła się porażką. Dziekan, Henry Weiss, tak bardzo obawiał się, że Lilian będzie rozpraszać studentów – mężczyzn, że rozmowę z kandydatką przeprowadził na chodniku przed gmachem uczelni. Niezrażona niepowodzeniem, 21-latka jeszcze tego samego roku wyjechała do Szkocji, gdzie wkrótce została przyjęta – jako pierwsza kobieta – na studia w Edinburgh Dental Hospital and School.

Mimo że w Szkocji do spraw płci nie podchodzono tak rygorystycznie jak w Anglii, także tam Lilian spotykała się z brakiem zrozumienia dla jej życiowego wyboru. – Czy zdajesz sobie sprawę, że pracując jako dentysta, pozbawisz chleba jakiegoś biedaka? – usłyszała od Henry’ego Littlejohna, eksperta w dziedzinie zdrowia publicznego.

Pierwsze sukcesy zawodowe

Dodatkowo w Edynburgu Lindsay z trudem wiązała koniec z końcem. Ale była młoda, zdeterminowana i znajdowała inspirację w swojej pracy. – Pieniędzy było tylko tyle, by przebrnąć przez moje zajęcia i egzaminy. Ale nie mogłam sobie pozwolić na porażkę – napisała w swojej autobiografii. Znalazła swoje powołanie, pracowała ciężko i zaczęła odnosić sukcesy. Do czasu uzyskania dyplomu, w 1894 roku, zdobyła Medal Wilsona za osiągnięcia w chirurgii stomatologicznej i patologii oraz medal za osiągnięcia naukowe w medycynie i terapeutyce.

W następnym roku (8 marca 1895 roku) uzyskała akredytację na spotkaniu Brytyjskiego Towarzystwa Stomatologicznego (British Dental Association; BDA), tym samym stając się pierwszą certyfikowaną kobietą dentystą w Wielkiej Brytanii. Co ciekawe, pół wieku później – w 1946 roku – Lilian Lindsay została pierwszą kobietą na stanowisku prezesa Brytyjskiego Towarzystwa Stomatologicznego. Była także pierwszą kobietą na czele Towarzystwa Badań Ortodontycznych oraz założycielką i wieloletnią kuratorką Biblioteki Brytyjskiego Towarzystwa Stomatologicznego, którą nadzorowała przez trzy dekady.

Była także (w latach 1931–1951) redaktorem naczelnym prestiżowego czasopisma naukowego „British Dental Journal” oraz autorką dziesiątek prac i dwóch książek, w tym „A Short History of Dentistry”, jednej z najważniejszych monografii na temat historii zawodu lekarza stomatologa.

Pani Lindsay

Pierwszego dnia w Edynburgu Lilian poznała Roberta Lindsaya, wykładowcę na wybranej przez siebie uczelni, który po kilkunastu latach znajomości – w 1905 roku – został jej mężem. W tym samym roku para przeniosła się do Londynu, by wspólnie prowadzić praktykę dentystyczną. W 1920 roku Robert zaczął pełnić funkcję sekretarza Brytyjskiego Towarzystwa Stomatologicznego, a Lilian wkrótce powierzono pieczę nad Biblioteką BDA.

Z biegiem lat pozycja Lindsay wzrosła, gdy zdobyła kilka honorowych stopni naukowych i członkostw w prestiżowych organizacjach stomatologicznych. Ponadto w 1946 roku została mianowana komandorem Imperium Brytyjskiego.

Lilian Lindsay zmarła w 1960 roku w wieku 89 lat. W artykule, który ukazał się po jej śmierci na łamach „British Dental Journal”, została opisana jako „kobieta o silnej osobowości, ale też wycofana, troskliwa, skupiona, skromna, ujmująca i pełna humoru”. Lindsay otworzyła drzwi dla kobiet dentystów i choć zmiany następowały powoli, dziś – według General Dental Council – już ponad połowa stomatologów praktykujących w Wielkiej Brytanii to kobiety. A wśród studentów stomatologii na Wyspach odsetek pań jest jeszcze wyższy.

T.H.

Źródło: https://www.nytimes.com/

Zdjęcia ze zbiorów Biblioteki Brytyjskiego Towarzystwa Stomatologicznego.