Co Polacy wiedzą na temat raka jamy ustnej?

Badanie sprawdzające wiedzę Polaków na temat nowotworów jamy ustnej zostało przeprowadzone w Poradni Periodontologii i Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej UM w Łodzi. Uczestnikami badania było 105 pełnoletnich pacjentów, którzy zgłosili się do Poradni w celu zdiagnozowania i wyleczenia zmian na błonie śluzowej jamy ustnej. Pacjentów tych zaniepokoiły różne objawy w obrębie jamy ustnej i wiązali je z chorobą nowotworową.

Respondenci wypełnili ankietę dotyczącą czynników ryzyka choroby nowotworowej jamy ustnej składającą się z 23 pytań (18 zamkniętych i 5 otwartych) oraz z części dotyczącej świadomości onkologicznej, która składała się z 10 pytań zamkniętych.
Na podstawie odpowiedzi uzyskano wiele cennych informacji dotyczących zachowań i nawyków pacjentów, a także oceniono poziom posiadanej przez nich wiedzy na temat wczesnej diagnostyki i leczenia nowotworów jamy ustnej.

Wiedza o raku jamy ustnej w procentach
– w obrębie badanej grupy 62,8% pacjentów słyszało o nowotworze błony śluzowej jamy ustnej,
– 90,5% badanych wiedziało, że nowotwór jamy ustnej nie jest chorobą zakaźną,
– 93,4% pacjentów nie słyszało nic na temat nosicielstwa wirusów HPV, EBV i HIV,
– większość badanych wskazała jako główną przyczynę raka jamy ustnej palenie papierosów (87,6%), żucie tytoniu (81,9%) i spożywanie alkoholu (54,3%),
– 71,4% miało świadomość, że zła higiena jamy ustnej może przyczynić się do występowania nowotworu jamy ustnej,
– 74,3% pacjentów odpowiadało, że rak jamy ustnej jest chorobą uleczalną, a 84,8% stwierdziło, że możliwe jest jego wczesne wykrycie, co zwiększa szanse na wyleczenie,
– aż 94,3% pacjentów miało świadomość, że zmiana stylu życia może zmniejszyć ryzyko rozwoju raka jamy ustnej.

Niestety, badania przeprowadzone przez naukowców z Łodzi wykazało, że wiedza pacjentów na temat czynników zwiększających zagrożenie chorobą nowotworową (wiedza, dodajmy, niezbyt imponująca), w minimalny sposób przekłada się na konkretne działania, takie jak zerwanie z nałogiem, częstsze wizyty profilaktyczne w gabinecie stomatologicznym czy częściej wykonywane samobadanie jamy ustnej. Tylko 36.2% osób, które wzięły udział w ankiecie, oceniało stan jamy ustnej 1-2 razy w miesiącu, najczęściej oglądając błonę śluzową jamy ustnej przed lustrem.

Tymczasem zdaniem łódzkich naukowców, samobadanie może znacznie pomóc we wczesnej diagnostyce raka jamy ustnej. Rozpowszechnienie samobadania jamy ustnej, szczególnie w grupach podwyższonego ryzyka, może spowodować częstsze zgłaszanie się pacjentów ze zmianami o wysokim potencjale transformacji nowotworowej i dzięki temu przyczynić się do znaczącej redukcji występowania raka jamy ustnej.
Przekazanie pacjentom wiedzy o wykonaniu procedury w formie instruktażu w gabinecie stomatologicznym bądź w formie ulotki informacyjnej powinno znacznie podnieść liczbę osób wykonujących taką kontrolę w warunkach domowych.

B.Sz.

Źródło: Małgorzata Janowska-Bugaj, Sebastian Kłosek, Rola samobadania jamy ustnej i oceny czynników ryzyka jako element stomatologicznej profilaktyki onkologicznej