Journal of Clinical Medicine: celiakia i jej objawy w jamie ustnej

Przegląd opracowany przez autorów z Uniwersytetu Kampanii im. Luigiego Vanvitelliego w Neapolu potwierdza, że symptomy celiakii manifestują się również w jamie ustnej. W uwzględnionych w przeglądzie artykułach szczególnie często opisywano nawracające aftowe zapalenie jamy ustnej, wady szkliwa oraz kserostomię.

Celiakia (coeliakia, morbus visceralis), czyli choroba trzewna, to enteropatia z nadwrażliwości na gluten, która dotyka około 1% światowej populacji. Jak podali autorzy artykułu z zespołu pod kierownictwem dr Alberty Lucchese, jest to choroba autoimmunologiczna uwarunkowana przez niewłaściwą odpowiedź immunologiczną organizmu, w której pośredniczą limfocyty T przeciwko spożywanemu glutenowi.

Objawy występujące u prawie połowy chorych

Celiakia może objawiać się biegunką i bólem, ale jednocześnie w jej przebiegu mogą wystąpić zaburzenia wchłaniania i utrata masy ciała. Przyczyną tego jest przewlekły stan zapalny błony śluzowej jelit oraz zanik kosmków jelitowych. Tylko u nielicznych pacjentów choroba przebiega bezobjawowo. Oprócz predyspozycji genetycznych w rozwoju celiakii pod uwagę bierze się także czynniki środowiskowe, prawdopodobny jest również udział mikrobiomu.

Do przeglądu włączono 33 badania i dane dotyczące 1913 pacjentów. Badacze z Neapolu uwzględnili różne objawy celiakii w jamie ustnej. Szczególnie często obserwowano opóźnione wyrzynanie się zębów (47%), wady szkliwa (42%), kserostomię (38%) oraz nawracające aftowe zapalenie jamy ustnej (34%). U pacjentów rzadziej występowało zanikowe zapalenie języka oraz język geograficzny (15%), stomatodynia (14%), zapalenie warg, pęknięcia języka, choroby przyzębia i liszaj płaski jamy ustnej.

Wpływ aktywacji limfocytów T na jamę ustną

Chociaż dokładne mechanizmy nie zostały do tej pory dokładnie poznane, naukowcy wysunęli hipotezę o związku zachodzącym między objawami w jamie ustnej a celiakią. Wady szkliwa zębów mogą być prawdopodobnie związane z zaburzeniami wchłaniania składników odżywczych, które są spowodowane zanikiem kosmków jelitowych. Na przebieg amelogenezy wpływać może w szczególności zmniejszone wchłanianie wapnia, fosforanów i witaminy D.

W tym kontekście opisano badania, które wykazały różnice w poziomie wapnia u pacjentów z celiakią. Omówiono też reakcję autoimmunologiczną przeciwko amelogeninom i ameloblastynie. W nawracającym aftowym zapaleniu jamy ustnej istotną rolę może odgrywać reakcja autoimmunologiczna wywołana brakiem równowagi w produkcji cytokin. Należy jednak pamiętać, że afty występują również w innych zapalnych chorobach jelit. Natomiast opóźnione wyrzynanie się zębów może być prawdopodobnie spowodowane ogólnym opóźnieniem wzrostu, które często dotyczy dzieci z celiakią.

Dentysta może pomóc postawić trafną diagnozę

Autorzy sugerują, że aktywacja komórek T w jelitach wpływa na cały przewód pokarmowy, w tym również na jamę ustną. Chociaż objawy celiakii w jamie ustnej są zróżnicowane i niespecyficzne, mogą one stanowić cenną wskazówkę sugerującą jej występowanie, to zaś może przyspieszyć postawienie diagnozy i rozpoczęcie stosowania ścisłej diety bezglutenowej, która jest obecnie jedyną dostępną formą leczenia tego schorzenia.

Artykuł zatytułowany „Beyond the Gut: A Systematic Review of Oral Manifestations in Celiac Disease” został opublikowany w czasopiśmie naukowym „Journal of Clinical Medicine”.

Przewlekły stres jako przyczyna zaburzeń mięśni żucia i stawów skroniowo-żuchwowych, dieta jako czynnik ryzyka rozwoju ubytków pochodzenia niepróchnicowego, aktywność fizyczna mająca wpływ na urazy mechaniczne w obrębie jamy ustnej. – Związki między zmianami cywilizacyjnymi a występowaniem i przebiegiem schorzeń jamy ustnej są nierozerwalne – mówi dr n. med. Alicja Aluchna.

T.H.

Źródła: https://www.zm-online.de/

https://www.mdpi.com/2077-0383/12/12/3874