Ból zęba: zwycięstwo, którego Napoleon nie odniósł
Ból zęba: zwycięstwo, którego Napoleon nie odniósł
Spis treści
Napoleon Bonaparte (1769-1821), postać, której strategiczny geniusz i polityczne ambicje na zawsze zmieniły mapę Europy, w powszechnej świadomości zapisał się jako tytan odporny na trudy. Jednak za fasadą cesarskiego majestatu krył się człowiek zmagający się z typowo ludzkimi dolegliwościami, w tym z uporczywym bólem zębów.
Analiza stanu zdrowia jamy ustnej Napoleona, oparta na zapiskach jego lekarzy i historyków, daje wgląd w ograniczenia ówczesnej stomatologii i dowodzi, jak dolegliwości bólowe mogły wpływać na jednego z najpotężniejszych ludzi w historii.
Obraz higieny i dolegliwości – portret niejednoznaczny
Źródła historyczne prezentują niejednoznaczny obraz stanu uzębienia Napoleona. Z jednej strony, jak na standardy przełomu XVIII i XIX w., cesarz Francuzów uchodził za osobę bardzo dbającą o higienę jamy ustnej. Regularnie używał wykonanych ze srebra szczoteczek do zębów z naturalnym włosiem, co w tamtych czasach nie było powszechną praktyką, ponadto przez większą część życia zachował pełne uzębienie. Mimo to, od wczesnej młodości, Napoleon zmagał się z nawracającymi infekcjami i silnymi bólami zębów.
Co oczywiste, poziom stomatologii w epoce napoleońskiej był daleki od współczesnego. Ekstrakcja pozostawała podstawowym i często jedynym sposobem radzenia sobie z chorym zębem. To właśnie w tym czasie, po bitwie pod Waterloo (1815), rozwinął się makabryczny proceder znany jako „zęby z Waterloo”. Zęby masowo pozyskiwane z ciał 22 000 poległych żołnierzy służyły do produkcji protez dla zamożnych pacjentów w całej Europie. Paradoksalnie, sam Napoleon zmarł na zesłaniu w 1821 r., zachowując niemal kompletne własne uzębienie – stracił jedynie cztery zęby, wszystkie w ostatnich latach życia.
Cztery ekstrakcje zębów Napoleona na zesłaniu
Najlepiej udokumentowane problemy stomatologiczne Napoleona pochodzą z okresu jego zesłania na Wyspie Świętej Heleny, czyli z lat 1815–1821. Jego osobisty lekarz, irlandzki dentysta Barry O’Meara, w swoich zapiskach szczegółowo opisał zmagania cesarza z bólem. W 1816 r. O’Meara wielokrotnie odnotowywał, że Napoleon skarżył się na ból zęba, który go „dręczył”.
Po kilku epizodach narastającego bólu i obrzęku, w listopadzie 1817 r., Bonaparte ostatecznie zgodził się na zabieg. Dr O’Meara przeprowadził ekstrakcję zęba, który miał być przyczyną dolegliwości – trzeciego trzonowca szczęki po stronie prawej. Dolegliwości jednak nie ustępowały, dlatego do czerwca roku 1818 dentysta usunął Napoleonowi trzy kolejne zęby.
Wpływ bólu na przywódcę
Choć nie ma dowodów, by problemy stomatologiczne bezpośrednio wpływały na strategiczne decyzje Napoleona na polu bitwy, nie można lekceważyć wpływu chronicznego bólu na jego ogólne samopoczucie i kondycję psychiczną. Jak się ocenia, przewlekły ból i dyskomfort mogły potęgować irytację Bonapartego i zmniejszać koncentrację, co w przypadku przywódcy dowodzącego imperium nie pozostawało bez znaczenia. Słynny srogi wyraz twarzy cesarza mógł być wynikiem strategicznych rozważań, ale też nieustannego zmagania się z bólem.
Źródła: Dentistry and the British Army: 1661 to 1921, Q. Anderson
https://www.clinicalvor.pt/
POWIĄZANE ARTYKUŁY
Dolegliwości bólowe związane ze stanem zdrowia jamy ustnej mogą nie tylko utrudniać, ale w niektórych przypadkach nawet uniemożliwiać wykonywanie obowiązków zawodowych. Z najnowszych badań przeprowadzonych w Wielkiej Brytanii wynika, że w obawie prze...
RTG klatki piersiowej pomogło zidentyfikować mierzącą 9,5 mm długości koronę zęba w prawym oskrzelu dolnym pacjenta, który był hospitalizowany z powodu zapalenia opon mózgowych. Opis usunięcia ciała obcego z dróg oddechowym 81-latka został opublikowa...
Pod takim właśnie hasłem trwa kolejna odsłona ogólnopolskiej kampanii społecznej, której celem jest popularyzacja wczesnej diagnostyki w kierunku wirusa HIV. W 2023 r. jest ona skierowana do środowiska medycznego, a zwłaszcza do lekarzy, którzy obser...
– Stanowisko samorządu i Rady ds. Rozwoju Stomatologii w sprawie zakresu pracy asystentek stomatologicznych jest niezmienne. To lekarz wskazuje i nadzoruje pracę zawodów pomocniczych. Stanowimy zespół terapeutyczny, którego liderem jest lekarz – pisz...
Resorpcja zewnętrzna zęba to proces utraty tkanek twardych zęba rozpoczynający się od strony cementu korzeniowego. Resorpcja zewnętrzna zęba – w zależności od stopnia zaawansowania – wymaga leczenia zachowawczego, endodontycznego, a czasem zabiegu z ...
Przykrycie pośrednie miazgi zęba to jedna z metod biologicznego leczenia miazgi, którą stosuje się u pacjentów z głębokimi ubytkami, m.in. pochodzenia niepróchnicowego. Może być przeprowadzane jedno- lub dwuetapowo, a polega – mówiąc najogólniej – na...
Furkacja zęba to przestrzeń międzykorzeniowa, znajdująca się u podstawy rozwidlenia korzeni. W prawidłowych warunkach fizjologicznych jest niewidoczna. U niektórych pacjentów w obrębie furkacji dochodzi do rozwoju zmian zapalnych, które mogą być lecz...
CBCT zęba – czyli tomografia komputerowa wiązki stożkowej lub tomografia CBCT – to nowoczesne, mało inwazyjne, a zarazem bardzo precyzyjne badanie obrazowe stosowane we współczesnej stomatologii. Można dzięki niemu uzyskać wyjątkowo dokładne obrazy s...
Ból zęba potrafi być wyjątkowo uciążliwy – pojawia się nagle, często w najmniej oczekiwanym momencie i mocno utrudnia codzienne funkcjonowanie. Oczywiście podstawową reakcją w takiej sytuacji powinna być jak najszybsza wizyta u dentysty, jednak w ocz...
Nocny ból zęba to jedno z najbardziej uciążliwych doświadczeń, które potrafi całkowicie zaburzyć odpoczynek. Jeśli sen zostaje przerwany przez pulsujący, uporczywy ból, każdy od razu szuka skutecznej metody, by złagodzić dolegliwości. Dlaczego bóle z...
Tunelizacja zęba to zabieg chirurgiczny przeprowadzany w obrębie zębów trzonowych u pacjentów z zaawansowaną chorobą przyzębia. Zapobiega on dalszemu rozwojowi stanu zapalnego oraz ułatwia pacjentowi zachowanie prawidłowej higieny. Leczenie zaawanso...
