Fluoroapatyt

Fluoroapatyt to substancja powstająca na skutek działania związków fluoru, zawartych np. w preparatach stosowanych w zabiegach fluoryzacji, na hydroksyapatyt, czyli podstawowy składnik zębiny i szkliwa zębów. Fluoroapatyt jest bardziej odporny na działanie kwasów rozpuszczających szkliwo, zwiększa mineralizację i hamuje demineralizację tkanek zębów, dzięki czemu odgrywa ważną rolę w zapobieganiu próchnicy.

Fluor to pierwiastek, który ze względu na bardzo wysoką aktywność chemiczną nie występuje w przyrodzie w stanie wolnym. Jest natomiast składnikiem licznych związków, które są w pełni naturalnymi elementami gleb, zbiorników wodnych, złóż węgla, a nawet ropy naftowej. Fluor znajduje się także w wodzie pitnej oraz niektórych produktach spożywczych, takich jak orzechy, ryby, ziemniaki, herbata czy warzywa liściaste.

Fluor – niezbędny dla zdrowia kości

Na temat fluoru w środowisku medycznym (i nie tylko) od lat toczą się liczne spory. Jony fluorkowe w bardzo łatwy sposób przenikają przez błony komórkowe organizmu człowieka, penetrują tkanki miękkie i twarde, a także mają właściwości do kumulowania się w nich. Badania naukowe potwierdziły, że nadmierna podaż fluoru może powodować fluorozę zębów i szkieletu. Znane są doniesienia o możliwym negatywnym wpływie nadpodaży fluoru m.in. na pracę nerek oraz wątroby. Należy jednak wyraźnie podkreślić, że aby pojawiły się tego typu problemy, nadpodaż fluoru musi być długotrwała i naprawdę bardzo wysoka.

Z drugiej strony, wieloletnie badania i obserwacje dowiodły, że fluor jest niezbędny do tego, by w organizmie w prawidłowy sposób tworzyła się tkanka kostna. Przede wszystkim pobudza on proces namnażania się osteoblastów, czyli komórek budulcowych kości, a poza tym hamuje aktywność osteoklastów, czyli komórek powodujących resorpcję tkanki kostnej, dzięki czemu masa kostna osiąga prawidłowe wartości, a kości są odpowiednio zmineralizowane i wytrzymałe. Z tego powodu związki fluoru znajdują zastosowanie m.in. w leczeniu osteoporozy. Dodatkowo, fluor w określonych stężeniach może hamować rozwój zmian miażdżycowych, bywa też wykorzystywany w leczeniu chorób układu moczowego oraz nowotworów.

Fluoroapatyt – gdy fluor działa na zęby

Nie ma również żadnych wątpliwości, że fluor odgrywa kluczową rolę w profilaktyce próchnicy. Po pierwsze – fluor hamuje metabolizm próchnicotwórczych bakterii, dzięki czemu produkują one mniej rozpuszczających szkliwo kwasów. Po drugie – dzięki obecności jonów fluoru łatwiej i szybciej dochodzi do procesów remineralizacji szkliwa, a więc ponownego wbudowania w jego strukturę jonów fosforanowych oraz wapniowych. Po trzecie – w obecności fluoru ma miejsce wymiana jonów hydroksylowych w hydroksyapatycie (podstawowy budulec szkliwa i zębiny) na jony fluorkowe. Powstaje dzięki temu fluoroapatyt, który jest bardziej odporny na działanie kwasów rozpuszczających szkliwo, zwiększa mineralizację i hamuje demineralizację tkanek zębów. Tym samym fluoroapatyt odgrywa ważną rolę w profilaktyce próchnicy.

Fluor w pastach do zębów i preparatach fluorkowych

Niezbędny do zachowania zdrowia zębów fluor można dostarczać zarówno podczas codziennego szczotkowania zębów pastą z fluorem (są to produkty sprawdzone i bezpieczne, w których stężenie fluoru jest ściśle określone i dopasowane do wieku użytkownika), jak i w trakcie wykonywanych przez lekarza dentystę lub higienistkę stomatologiczną zabiegów fluoryzacji, kiedy na zęby nakłada się żele oraz lakiery fluorkowe, zawierające tę substancję w wyższym stężeniu, ale uwalnianą stopniowo.

Bezpieczeństwo profilaktyki fluorkowej zostało wielokrotnie udowodnione licznymi badaniami klinicznymi, jest ona również zalecana przez globalne organizacje, takie jak Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) czy Światowa Federacja Dentystyczna (FDI). Wykonywana przez specjalistów fluoryzacja stanowi ważny element zapobiegania próchnicy w szczególności u dzieci, a także u dorosłych. W Polsce fluoryzacja zębów u dzieci i młodzieży do 18. roku życia jest zabiegiem dostępnym w ramach koszyka świadczeń gwarantowanych, finansowanych przez NFZ.