Wirtualna rzeczywistość i haptyka w edukacji stomatologicznej

Kształcenie z wykorzystaniem wirtualnej rzeczywistości (VR) oraz haptyki, czyli mechanicznej komunikacji za pomocą np. wibracji, jeszcze niedawno było uznawane za science-fiction. Obecnie obie te technologie są jednak coraz częściej stosowane w kursach i szkoleniach praktycznych – także w stomatologii. Międzynarodowy zespół badaczy z Instytutu Stomatologii Uniwersytetu Wschodniej Finlandii przeprowadził kompleksową analizę literatury naukowej dotyczącej tego zagadnienia, której wyniki opublikowano w „Journal of Dental Education”.

W ostatnich latach zarówno wirtualna rzeczywistość (VR), jak i symulacje haptyczne (generowanie wrażeń sensorycznych, takich jak dotyk, wibracje, czy dźwięk przy pomocy technologii) zyskały na popularności jako innowacyjne narzędzie szkoleniowe, uzupełniające tradycyjne metody kształcenia – także stomatologów.

Badanie, którego celem było określenie aktualnych zastosowań VR oraz haptyki w nauczaniu i praktyce stomatologicznej oraz ocena ich wpływu na proces edukacji, przeprowadził niedawno międzynarodowy zespół naukowców z Instytutu Stomatologii Uniwersytetu Wschodniej Finlandii (University of Eastern Finland). Badacze przeanalizowali zarówno poświęconą temu zagadnieniu literaturę, jak i wyniki ankiety przeprowadzonej wśród wykładowców akademickich na temat wykorzystania tej technologii w nauczaniu.

Przegląd badań: VR i haptyka w praktyce

Naukowcy przeanalizowali 667 publikacji dostępnych w bazie PubMed z lat 2010-2024, koncentrując się na takich zagadnieniach, jak stomatologia, edukacja, haptyka, nauczanie, szkolenia i wirtualna rzeczywistość. Do szczegółowej analizy wybrano 42 artykuły, które dostarczyły kluczowych informacji na temat potencjału VR oraz haptyki w edukacji stomatologicznej.

Wyniki badań potwierdziły, że symulacje haptyczne i wirtualna rzeczywistość skutecznie wspomagają naukę umiejętności manualnych, jednak zanim staną się główną metodą szkolenia, konieczne są dalsze badania i walidacja ich skuteczności. Naukowcy sugerują, że w przyszłości wirtualna rzeczywistość oraz haptyka mogą być wykorzystywane nie tylko jako narzędzie dydaktyczne, ale także jako sposób oceny kompetencji studentów oraz praktykujących lekarzy.

Przyszłość edukacji stomatologicznej

– Mimo cyfrowego charakteru wirtualnej rzeczywistości oraz haptyki, studenci potrafią skutecznie przenosić zdobyte umiejętności manualne do rzeczywistych warunków klinicznych. Dzięki tej technologii wykładowcy mają większą swobodę w organizacji zajęć przedklinicznych i klinicznych, a indywidualne szkolenia i natychmiastowa informacja zwrotna pomagają studentom szybciej opanować kluczowe techniki – mówi dr Szabolcs Felszeghy z Uniwersytetu Wschodniej Finlandii, główny autor badania.

Podobnego zdania jest prof. Murat Mutluay z Uniwersytetu Wschodniej Finlandii. – Obie te technologie mają duży potencjał w przezwyciężaniu trudności związanych z tradycyjnym nauczaniem stomatologii. Mogą  pomóc w eliminacji niektórych ograniczeń obecnych metod dydaktycznych. Jednak zanim staną się standardowym narzędziem w edukacji, konieczne są dalsze badania i walidacja. Wraz z postępem technologicznym ich rola w procesie nauki i oceny umiejętności stomatologów będzie jednak rosła – podkreśla.

Wyniki badania „Benefits and challenges of the integration of haptics-enhanced virtual reality training within dental curricula” zostały opublikowane w czasopiśmie „Journal of Dental Education”.

W jakich sytuacjach klinicznych można jednoznacznie mówić o przewadze ortodoncji cyfrowej nad tradycyjnymi rozwiązaniami? Zdaniem lek. dent. Pawła Machały – specjalisty ortodoncji posiadającego wieloletnie doświadczenie w leczeniu aparatami stałymi i ruchomymi oraz prowadzącego kompleksowe terapie ortodontyczno-chirurgiczne – rozwiązania cyfrowe są wyjątkowo przydatne m.in. w diagnostyce ortodontycznej. – Korzyści związane z diagnostyką cyfrową to przede wszystkim powtarzalność tego typu badań i możliwość ich porównywania. Łatwiej jest też przenosić i kopiować dane pacjenta. Wszystko to sprawia, że możemy łatwiej kontrolować cały proces leczniczy – twierdzi ekspert.

Źródło: https://www.uef.fi