Niedobory odporności u dzieci a ryzyko chorób przyzębia

Pierwotne niedobory odporności (ang. primary immune deficiency, PID) charakteryzują się nieprawidłowym funkcjonowaniem układu immunologicznego organizmu, a nawet brakiem jego działania. Zaburzenie to – występujące od urodzenia lub nabyte w późniejszym okresie życia – hamuje zdolność organizmu do zwalczania wszelkiego rodzaju infekcji.

Potwierdza to badanie zespołu brytyjskich naukowców pt. „Stan przyzębia u dzieci z pierwotnymi niedoborami odporności” (Periodontal status in children with primary immunodeficiencies), które zostało opublikowane na stronie internetowej czasopisma „Journal of Periodontal Research”.

Wykazano w nim też, że ze względu na brak naturalnej ochrony przed mikrobiotą jamy ustnej, która powoduje choroby przyzębia, dzieci z PID są one bardziej podatne na rozwój zapalenia dziąseł niż dzieci wolne od niedoborów odporności.

PID ma związek z ponad 300 schorzeniami

Z raportu opublikowanego w 2007 roku w „Journal of Translational Immunology” wynika, że do brytyjskiego rejestru Primary Immune Deficiency zostało wpisanych 4758 pacjentów z pierwotnymi niedoborami odporności. Jak podano w artykule, który ukazał się w czasopiśmie „Frontiers in Immunology”, w ubiegłym roku na świecie 1 osoba na 10 000 zapadała na PID. Chociaż wskaźnik zachorowalności jest stosunkowo niski, naukowcy zidentyfikowali ponad 300 chorób związanych z pierwotnymi niedoborami odporności, dlatego powikłania te są bardzo zróżnicowane – w zależności od rodzaju zaburzenia, na które cierpi pacjent.

PID występuje najczęściej u dzieci i są one bardziej niż dorośli podatne na częste, ciężkie infekcje, które zagrażają ich ogólnemu zdrowiu. Z tego powodu wskazane jest przeprowadzenie większej liczby badań, aby trafniej diagnozować objawy oraz leczyć tę chorobę.

Pierwotny niedobór odporności a zdrowie jamy ustnej

W przeprowadzonych badaniu naukowcy ocenili związek pomiędzy pierwotnymi niedoborami odporności związanymi z neutrofilami a obecnością chorób przyzębia i innych chorób jamy ustnej, a także reakcją dzieci z PID na leczenie przyzębia.

– Motywacja do przeprowadzenia badania wynikała z obserwacji bardzo małych dzieci z zaawansowaną chorobą przyzębia i słabą odpowiedzią na leczenie. Niektóre z nich od najmłodszych lat muszą używać protez zębowych – stąd potrzeba lepszego zrozumienia mechanizmów tej choroby  – powiedział w rozmowie z „Dental Tribune International” główny autor pracy prof. Luigi Nibali z King’s College London.

Badanie zostało przeprowadzone w londyńskich szpitalach przez naukowców z King’s College London oraz Queen Mary University of London. Uczestniczyło w nim 24 dzieci w wieku 4–16 lat z PID oraz 24 dzieci w tym samym wieku wolnych od pierwotnych niedoborów odporności. Wszystkie dzieci poddano stomatologicznemu badaniu klinicznemu, które obejmowało pomiar głębokości kieszonek dziąsłowych (PD), utratę przyczepu (CAL) oraz krwawienie podczas sondowania (BOP).

Naukowcy odkryli, że określony poziom nasilenia próchnicy zębów, który zwykle nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, u dzieci z pierwotnymi niedoborami odporności prowadzi do zapalenia dziąseł.

– Wiadomo, że częstość występowania chorób jamy ustnej i przyzębia wzrasta u dzieci dotkniętych PID, ponieważ wydają się one szczególnie podatne ze względu na kluczową obronną rolę neutrofili przeciwko bakteriom chorobotwórczym przyzębia. Co więcej, ich reakcja na leczenie przyzębia jest bardzo zmienna, a obecność paradontozy często prowadzi do wczesnej utraty zębów – powiedział współautor artykułu dr Hiten Halai, periodontolog z King’s College London.

Badanie wykazało również, że u dzieci z PID występowało większe ryzyko owrzodzeń jamy ustnej. Prof. Nibali stwierdził, że trudno określić, dlaczego u tych pacjentów często pojawiają się owrzodzenia jamy ustnej – może być to jednak związane z odpowiedzią immunologiczną. Nibali zauważył, że chociaż uzyskane przez jego zespół odkrycia nie są nowe, badanie dostarcza mocnych dowodów na ten temat.

Dlatego sugeruje, by przyszłe badania pogłębiały zrozumienie związku między pierwotnymi niedoborami odporności a chorobami przyzębia i zmianami błony śluzowej jamy ustnej. Badacz uważa, że może to mieć wpływ na profilaktykę i leczenie choroby, jak również poprawić jakość życia dzieci z PID. Ponadto Nibali uważa, że dalsze badania mogą pomóc w znalezieniu metod łagodzenia ogólnoustrojowego obciążenia zapalnego wynikającego z zapalenia dziąseł u dzieci z tą chorobą.

– Nasze badanie dowodzi, że dzieci z PID ciężej przechodzą próchnicę zębów, co może potencjalnie prowadzić do zaawansowanej choroby przyzębia. Jeśli jednak pierwotne niedobory odporności są kontrolowane, zachowana zostaje dobra higiena jamy ustnej, a także prowadzone jest odpowiednio wczesne leczenie interwencyjne, wysoka podatność niekoniecznie musi prowadzić do utraty zębów – podsumował prof. Luigi Nibali.

– Aby faza podtrzymująca leczenia chorób przyzębia była skuteczna, pacjent musi być zmotywowany do jej przeprowadzenia. Musimy umieć wytłumaczyć pacjentowi związek przyczynowo-skutkowy między fazą podtrzymującą a utrzymaniem w czasie efektów leczenia – mówi o czynnikach kluczowych dla długoterminowej skuteczności leczenia chorób przyzębia dr n. med. Maciej Nowak, specjalista periodontologii oraz stomatologii ogólnej, mazowiecki konsultant wojewódzki w dziedzinie periodontologii, nauczyciel akademicki, członek Polskiego Towarzystwa Periodontologicznego i European Federation of Periodontology.

T.H.

źródła: https://www.dental-tribune.com/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33811759/

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/cei.13125