Jak skutecznie walczyć z chorobami przyzębia u dzieci i młodzieży?

Europejska Federacja Periodontologii (European Federation of Periodontology, EFP) oraz Europejska Akademia Stomatologii Dziecięcej (European Academy of Paediatric Dentistry, EAPD) połączyły siły, aby stawić czoła niedostatecznie rozpoznanemu problemowi zdrowia jamy ustnej – chorobom dziąseł i przyzębia u dzieci oraz młodzieży. W połowie marca odbyły się warsztaty, które zgromadziły czołowych ekspertów z obu dziedzin. Ich celem było omówienie najnowszych badań oraz opracowanie zaleceń dla stomatologów dziecięcych, periodontologów, lekarzy ogólnych oraz rodziców.

Chociaż nowa klasyfikacja chorób przyzębia z 2018 r. stanowiła istotny krok w systematyzacji schorzeń dotykających dorosłych, w dużej mierze pomijała przypadłości występujące u dzieci i młodzieży – z wyjątkiem tych związanych z chorobami ogólnoustrojowymi.

– Istnieje pilna potrzeba zebrania dostępnej wiedzy i opracowania wytycznych, które pomogą periodontologom, stomatologom dziecięcym, lekarzom ogólnym, a przede wszystkim rodzicom w skutecznej identyfikacji i leczeniu schorzeń przyzębia u dzieci i młodzieży – podkreślał prof. David Herrera, profesor periodontologii na University Complutense of Madrid, członek EFP, prowadzący warsztat.

Dr Sotiria Gizani – specjalistka stomatologii dziecięcej z National and Kapodistrian University of Athen i ekspertka EAPD – zwróciła z kolei uwagę na wagę wczesnej diagnozy. – Choroby przyzębia u dzieci i młodzieży w okresie wzrostu mogą znacząco wpłynąć na rozwój ich struktur jamy ustnej. Zdrowie dziąseł powinno być rutynowo oceniane podczas wizyt stomatologicznych, z uwzględnieniem specyfiki tej grupy wiekowej. Wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie pozwala zapobiegać długofalowym konsekwencjom i poprawiać stan zdrowia jamy ustnej młodych pacjentów.

Wyzwania w periodontologii dziecięcej

Choroby przyzębia u dzieci różnią się od tych u dorosłych ze względu na rozwój organizmu, proces wyrzynania zębów oraz odmienną reakcję układu odpornościowego. Choć zapalenie dziąseł wywołane płytką bakteryjną jest powszechne, cięższe postaci zapalenia przyzębia – choć rzadkie – mogą mieć bardzo agresywny przebieg.

Dodatkowo, trudna bywa diagnostyka chorób przyzębia u młodych pacjentów, ponieważ objawy, takie jak utrata kości, są mniej widoczne. Dodatkowym wyzwaniem jest fakt, że dzieci często nie potrafią precyzyjnie opisać swoich dolegliwości. Kluczową rolę w profilaktyce odgrywa także edukacja opiekunów. – To właśnie dlatego tak ważne jest dostosowanie metod leczenia do potrzeb dzieci i zwiększenie świadomości rodzin na temat chorób przyzębia – dodała dr Gizani.

Kluczowe wnioski z warsztatów

Podczas przygotowań do wydarzenia opracowano trzy przeglądy systematyczne, które posłużyły jako punkt wyjścia do dyskusji w grupach roboczych:

• choroby przyzębia związane z chorobami ogólnoustrojowymi – w tej kategorii zidentyfikowano znacznie więcej jednostek chorobowych niż w klasyfikacji z 2018 roku,

• choroby dziąseł – podkreślono wysoką częstość występowania zapaleń dziąseł indukowanych biofilmem oraz rolę czynników lokalnych i ogólnoustrojowych u dzieci i młodzieży,

• zapalenie przyzębia u dzieci i młodzieży – choć rzadkie, to w przypadku wystąpienia często ma ciężki i destrukcyjny przebieg.

Warsztaty były pierwszą formą oficjalnej współpracy Europejskiej Federacji Periodontologii oraz Europejskiej Akademii Stomatologii Dziecięcej. – Połączenie sił periodontologów i stomatologów dziecięcych przełoży się na poprawę opieki nad młodymi pacjentami. Obie dziedziny łączy podejście skoncentrowane na pacjencie, profilaktyce i wczesnej diagnostyce – zaznaczył prof. Herrera.

– Stomatolodzy dziecięcy często jako pierwsi mają kontakt z pacjentami i mogą odegrać kluczową rolę w wczesnym wykrywaniu chorób oraz kierowaniu do specjalistów. Wspólne działania pozwolą na stworzenie jednolitych, opartych na dowodach naukowych strategii leczenia i zapobiegania chorobom przyzębia u dzieci – dodała dr Gizani.

Przyszłość: wytyczne i dalsze badania

Na podstawie prac wykonanych podczas warsztatów powstaną teraz wytyczne dla lekarzy, rodzin i opiekunów, które mają stać się kluczowym punktem odniesienia w stomatologii dziecięcej.

– EFP ma doświadczenie w opracowywaniu raportów w formie konsensusu. Jestem przekonany, że wnioski z tych warsztatów pomogą określić standardy leczenia chorób przyzębia u dzieci i młodzieży – powiedział prof. Herrera.

Uczestnicy oczekują również, że inicjatywa ta pobudzi kolejne badania naukowe, w tym wspólne projekty badawcze koncentrujące się na unikalnych wyzwaniach związanych z młodszą grupą pacjentów. – Te warsztaty są dowodem na zaangażowanie EFP w rozwój periodontologii na każdym etapie życia. Dzięki współpracy z EAPD wypełniamy istotną lukę w wiedzy i zapewniamy, że dzieci i młodzież otrzymają odpowiednią opiekę stomatologiczną już od najmłodszych lat – podkreślił prof. Moritz Kebschull, prezydent EFP.

– Ponad połowa dzieci doświadcza zapalenia dziąseł przed okresem dojrzewania. Ta inicjatywa może znacząco wpłynąć na przyszłość stomatologii dziecięcej i poprawić zdrowie jamy ustnej kolejnych pokoleń – podsumował.

Objawy złych nawyków, takich jak przygryzanie wargi czy policzka, pierwsze symptomy bruksizmu, skutki uboczne przyjmowania leków lub różnego rodzaju zaburzeń ogólnoustrojowych – m.in. o tym mogą świadczyć wykrywane podczas badania stomatologicznego zmiany w obrębie błon śluzowych jamy ustnej u dzieci. – Błona śluzowa jest dla ciała tym, czym dla duszy są oczy, czyli zwierciadłem. Na niej widać wszystko – mówi prof. dr hab. n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk, kierownik Zakładu Stomatologii Dziecięcej WUM, prezes Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej, konsultant krajowa z zakresu stomatologii dziecięcej.

Źródło: https://www.efp.org/