Jak palenie papierosów wpływa na bakterie jamy ustnej?

Wyniki badania przeprowadzonego przez zespół naukowców z Eurac Research Institute for Biomedicine w Bolzano (Włochy) dowodzą skutków zdrowotnych palenia papierosów, jak również tego, jaki wpływ na zdrowie (nie tylko jamy ustnej) ma rezygnacja z tytoniu.

Ojciec kierownika zespołu badawczego – biotechnologa dr. Giacomo Antonello – który był dentystą, niekiedy zadziwiał pacjentów swoimi zdolnościami diagnostycznymi: po pobieżnej ocenie stanu jamy ustanej radził im, by udali się do specjalisty, ponieważ – jak wyjaśniał – mogą mieć problem z sercem lub cukrzycą. Często okazywało się, że miał rację. Podczas gdy jego pacjenci zawsze byli pod wielkim wrażeniem, dla ekspertów diagnozy stomatologa były uzasadnione: badania potwierdzają, że często istnieje związek pomiędzy zapaleniem przyzębia a różnymi chorobami układu krążenia, nawet jeśli dokładne mechanizmy tej zależności nie są wciąż w pełni poznane.

Dr Giacomo Antonello, który prowadzi badania wraz ze swoimi współpracownikami z Eurac Research Institute for Biomedicine (ERIB) wskazuje na jeden z możliwych czynników: u osób palących zmiany w zdrowym środowisku bakterii jamy ustnej mogą przyczynić się do zwiększonego ryzyka wystąpienia określonych chorób

Badania nad mikrobiomem śliny

W badaniu naukowców z Bolzano zadano dwa główne pytania: co dokładnie dzieje się z mikrobiomem jamy ustnej, gdy palimy oraz jaki wpływ na bakterie jamy ustnej ma rzucenie palenia? W swoim badaniu włoscy naukowcy współpracowali z epidemiologiem – dr Betsy Foxman z University of Michigan, która poddała analizie próbki śliny od ponad 1600 osób.

– Nie ma prawie żadnych dużych badań nad mikrobiomem śliny. Jest to młoda dziedzina badań, w której obecnie wiele się dzieje, ale nie wszystko jest prowadzone w sposób jasny i przejrzysty. Wiele z obecnie prowadzonych badań dotyczy np. bardzo małej liczby przypadków, co oznacza, że ich wyniki nie mają szerokiego zastosowania – powiedział dr Christian Fuchsberger, kierownik Grupy Badawczej w ERIB.

Badania nad mikrobiomem to relatywnie młoda dziedzina: jeszcze kilkadziesiąt lat temu biliony mikroorganizmów żyjących na i w ludziach były uważane przez naukowców za mało istotne. Obecnie mikrobiom zajmuje dużo istotniejsze miejsce i uznaje się, że ma on ogromne znaczenie dla naszego rozwoju i zdrowia.

W porównaniu do ilości drobnoustrojów w jelitach, gdzie bytują tysiące szczepów różnych bakterii, w jamie ustnej jest ich znacznie mniej, a ślina ma szczególną zaletę dla badań: jest łatwa do pobrania. Naukowcy mogą zatem uzyskać dane potrzebne do zbadania, czy możliwe jest zidentyfikowanie zmian we florze jamy ustnej (biomarkerów) wskazujących na pewne choroby – co mogłyby stanowić cenne narzędzie diagnostyczne w opiece zdrowotnej.

Analiza sekwencji genu 16S rRNA

Od każdej z osób biorących udział w badaniu prowadzonym w Eurac Research Institute for Biomedicine pobrano 5 ml śliny. Uczestnicy zostali podzieleni na grupy w zależności od tego, czy aktualnie są palaczami, czy rzucili palenie, czy też nigdy nie zaczęli palić. Ci, którzy rzucili palenie, zostali zapytani o to, kiedy to nastąpiło, a ci, którzy nadal palili, zostali zapytani o liczbę wypalanych dziennie papierosów.

Aby uzyskać obraz drobnoustrojów w jamie ustnej uczestników – które gatunki były reprezentowane i z jaką częstością – zespół badawczy posłużył się powszechnie stosowaną technologią identyfikacji bakterii, a mianowicie analizą sekwencji genu 16S rRNA, który dla każdego gatunku jest swego rodzaju „dowodem tożsamości”.

Badania zespołu dr. Antonello wykazały, że mikrobiom jamy ustnej u osób, które nigdy nie paliły, różni się zasadniczo od mikrobiomu uczestników, którzy nadal palą lub niedawno zrezygnowali z tytoniu. Palenie papierosów wpływa przede wszystkim na bakterie, które potrzebują tlenu – bakterie tlenowe, których liczba stale spada, im więcej papierosów się wypala. Natomiast w przypadku rezygnacji z palenia, liczba bakterii tlenowych stopniowo wzrasta. Im dłuższy okres bez palenia, tym więcej bakterii tlenowych znajduje się w ślinie. Dopiero po 5 latach niepalenia mikrobiom byłych palaczy jest pod względem bakterii tlenowych nie do odróżnienia od mikrobiomu jamy ustnej tych, którzy nigdy nie palili.

– W naszym badaniu zaobserwowaliśmy, że skutki palenia utrzymują się przez całe lata. Dlatego interesujące jest pytanie, czy ma to związek z zapadaniem przez pacjentów na niektóre choroby – powiedział dr Christian Fuchsberger.

Większe ryzyko zapalenia przyzębia i chorób sercowo-naczyniowych u palaczy

Jak wiadomo, u osób palących występuje większe ryzyko zarówno zapalenia przyzębia, jak i chorób sercowo-naczyniowych. Czy zmiany w mikrobiomie jamy ustnej spowodowane paleniem mogą odgrywać w tym pewną rolę? Tak, ponieważ niektóre z tych bakterii, głównie tlenowe, przekształcają azotany, które spożywamy z pożywieniem, w azotyny, aby następnie wytworzyć tlenek azotu. Z kolei tlenek azotu jest ważną substancją regulującą m.in. ciśnienie krwi. Jeśli dostępna jest zbyt mała jego ilość, może to przyczynić się do słabej perfuzji i wystąpienia schorzeń sercowo-naczyniowych.

Jaka jest rola lekarza stomatologa jako lekarza pierwszego kontaktu w walce z nałogiem nikotynizmu? Co lekarz zrobić może, a wręcz powinien? Mówi prof. Tomasz Konopka.

T.H.

Źródło: https://www.dental-nursing.co.uk/