JAMA Network Open: dlaczego lekarze rezygnują z urlopu?

Lekarze, którzy korzystają z urlopu, a także unikają pracy podczas dni wolnych, są mniej narażeni na ryzyko rozwoju zespołu wypalenia zawodowego. Taki wniosek płynie z artykułu opublikowanego w czasopiśmie „Journal of the American Medical Association” (JAMA Network Open).

Ze względu na silny stres związany z pracą z pacjentem i – w wielu przypadkach – zarządzeniem praktyką, lekarze, w tym stomatolodzy, należą do grup zawodowych najbardziej zagrożonych pojawieniem się wypalenia zawodowego. Nowe badanie potwierdza, że ryzyko to może obniżyć wzięcie urlopu oraz unikanie pracy podczas wakacji.

Wypalenie zawodowe lekarzy, dość powszechnie występujące w większości dziedzin medycyny, to jedno z największych zagrożeń dla prawidłowego funkcjonowania systemów zdrowia publicznego, zwłaszcza w USA. Według ankiety przeprowadzonej w 2023 r. przez Massachusetts Medical Society 55% lekarzy doświadczyło objawów zbliżających się do progu wypalenia zawodowego, a 27% lekarzy stwierdziło, że „zdecydowanie” lub „prawdopodobnie” odejdą z zawodu w ciągu najbliższych dwóch lat.

W omawianym badaniu zagadnieniu temu przyjrzał się zespół kierowany przez dr. Taita Shanafelta ze Stanford University School of Medicine wraz ze współpracownikami z Amerykańskiego Towarzystwa Medycznego (AMA). Naukowcy sprawdzili, ile dni wakacji wykorzystują w ciągu roku amerykańscy lekarze, czy podczas urlopu wykonują pracę, a także czy może to wpływać na występowanie ZWZ i poczucie zawodowego spełnienia. Swoje badanie naukowcy zaprojektowali jako analizę danych z przekrojowego badania na reprezentatywnej próbie lekarzy wszystkich specjalizacji, które obejmuje Amerykańskie Towarzystwo Medyczne.

Badanie z udziałem ponad 3000 lekarzy

W ramach badania trwającego od listopada 2020 r. do marca 2021 r. fizyczne lub elektroniczne zaproszenia do udziału w ankiecie wysłano do ponad 93 000 lekarzy. Pytano m.in. o liczbę dni urlopu wykorzystanego przez lekarzy w ciągu roku, a także czas spędzony na opiece nad pacjentem i inne zadania, które lekarze wykonywali podczas dni urlopowych. Łącznie 3024 lekarzy wypełniło w ankiecie co najmniej jeden element odnoszący się do ich urlopu. Do oceny wypalenia zawodowego wykorzystano Inwentarz Wypalenia Zawodowego Maslach, a do pomiaru satysfakcji z wykonywanej pracy posłużył Stanford Professional Fulfillment Index.

Kohorta respondentów składała się w 62,0% z mężczyzn, 83,7% z nich było w związku małżeńskim. Respondenci zostali podzieleni na cztery grupy wiekowe: 35–44 lata (25,7% uczestników), 45–54 lata (24,6%), 55–64 lata (27,1%) oraz przynajmniej 65 lat (18,4% uczestników badania). Większość, bo 55,7% pracowała w prywatnej praktyce, 28,5% w akademickim ośrodku medycznym, a co trzeci lekarz (34,6%) deklarował, że pracuje 60 i więcej godzin tygodniowo.

Autorzy w swoim badaniu wykazali, że spośród 3128 lekarzy zaproszonych do udziału w ankiecie dotyczącej urlopu, 3024 (96,7%) wypełniło co najmniej jedną pozycję dotyczącą urlopu. Wśród respondentów 59,6% wzięło 15 lub więcej dni urlopu (dotyczyło to częściej lekarzy w związkach małżeńskich niż osób stanu wolnego), 39,7% skorzystało z urlopu trwającego do 6 do 15 dni, podczas gdy 19,9% ankietowanych wzięło 5 lub mniej dni urlopu w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

Wykazano ponadto, że ponad jedna trzecia respondentów jako przeszkody w korzystaniu z urlopu uznała następujące czynniki: znalezienie osoby, która przejmie obowiązki kliniczne, skutki finansowe wzięcia urlopu oraz potencjalne zaległości w systemie Electronic Health Record (EHR), z którymi trzeba będzie się zmierzyć po powrocie do pracy.

Dobrze wykorzystany urlop może uchronić przed wypaleniem zawodowym

Autorzy wskazali też, że rezygnacja z urlopu, skrócenie go bądź wykorzystanie niezgodne z założeniem, czyli w wielu przypadkach na pracy z pacjentem lub wykonywaniu innego rodzaju zadań związanych z funkcjonowaniem praktyki lekarskiej, może prowadzić do wypalenia zawodowego.

– Wypalenie zawodowe wśród lekarzy stanowi poważne zagrożenie dla dobrostanu pacjentów i lekarzy, jak i celów, jakie stawia przed sobą system opieki zdrowotnej. Z ZWZ wiąże się ryzyko większej liczby błędów medycznych, dłuższe pobyty w szpitalu, wyższa śmiertelność, niższy poziom zadowolenia pacjentów, skrócenie godzin pracy, rotacja, wyższe koszty opieki zdrowotnej oraz problemy ze zdrowiem fizycznym i psychicznym lekarzy – zauważyli amerykańscy naukowcy.

– Fakt, że dwie trzecie lekarzy prowadzi leczenie w czasie swojego urlopu, należy uznać za dowód źle skonstruowanych grafików pracy zespołowej, posiadania nieodpowiedniego personelu klinicznego oraz wadliwie zaprojektowanych systemów wzajemnego wsparcia – podsumowali autorzy artykułu pt. „Vacation Days Taken, Work During Vacation, and Burnout Among US Physicians”.

Wypalenie zawodowe to problem, który może dotknąć każdego lekarza dentystę. Mówi o nim dr Dorota Merecz-Kot, kierownik Zakładu Psychologii Pracy Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi.

T.H.

Źródła: https://www.hcplive.com/

https://jamanetwork.com/