Asysta i higienistka: czy znasz historię swojego zawodu?
Asysta i higienistka: czy znasz historię swojego zawodu?
Spis treści
Leczeniem stomatologicznym (czytaj: przede wszystkim wykonywaniem ekstrakcji) przez długie wieki zajmowali się m.in. kowale i duchowni, ale już kilkaset lat temu wyodrębnił się zawód lekarza dentysty we współczesnym rozumieniu tego słowa (np. Pierre Fauchard żyjący na przełomie XVII i XVIII w.). A kiedy w gabinecie pojawiła się asystentka i jaką rolę pełniła? Co wiemy o pierwszej higienistce stomatologicznej?
Aby poznać dzieje (nie aż tak odległe) tych zawodów, musimy udać się do Stanów Zjednoczonych.
W rodzinie siła – pomysłowy dentysta z Luizjany
Praktykujący w Nowym Orleanie dentysta C. Edmund Kells wpadł na świetny pomysł, jak do swojego gabinetu przyciągnąć więcej pacjentów, a zwłaszcza pacjentek! Wówczas, w roku 1885 było oczywiste, że panie nie odwiedzają samodzielnie gabinetów, w których leczą dentyści – wtedy prawie wyłącznie mężczyźni.
Aby pacjentce nie musiał towarzyszyć mąż czy inny męski członek rodziny, a jednocześnie wizyta nie budziła wątpliwości natury moralnej, dr Kells zatrudnił lady in attendence. W tej roli – „damy towarzyszącej” – zaczęła występować… małżonka pomysłowego stomatologa. Początkowo asystentka pełniła więc przede wszystkim rolę przyzwoitki, ale też osoby udzielającej pacjentom wsparcia emocjonalnego (co przy metodach leczenia stosowanych w XIX wieku było zapewne wskazane).
Czas na pracę asysty przy fotelu
Pomysł najwyraźniej przyjął się, gabinet dr. C. Edmunda Kellsa rozwijał się dynamicznie, dlatego żona-asystentka zaczęła również pełnić funkcje administracyjne: załatwiała sprawy biurowe i finansowe, odbierała telefony itp.
Wkrótce jednak – w roku 1900 – dr Kells uznał za niezbędne zatrudnienie drugiej asystentki, wówczas jeszcze nastoletniej Malviny Cueria. Panna Cueria miała jednak od początku zupełnie inną rolę do spełnienia niż Pani Kells – pracowała jako pomoc lekarza przy fotelu, stała się więc de facto pierwszą asystentką stomatologiczną z prawdziwego zdarzenia. Malvina Cueria przez całe dekady pozostała symbolem nowej profesji w stomatologii – pracowała jeszcze jako 80-latka, a zmarła w wieku 98 lat.
W grupie siła – pierwsze organizacje asystentek stomatologicznych
Na początku XX wieku obecność asysty w gabinecie dentystycznym w Stanach Zjednoczonych przestała być niczym zaskakującym. Stomatolodzy zaczęli coraz bardziej dostrzegać plusy wynikające ze współpracy z asystą – panie wykonujące ten zawód pełniły bowiem wiele funkcji: od mieszania materiałów i podawania instrumentów stomatologicznych po sprzątanie gabinetu.
Wkrótce przyszedł czas na utworzenie organizacji dbającej o prawa asysty. Pierwsze próby na tym polu podjęła Juliette A. Southard. Po zbudowaniu stowarzyszeń stanowych w Nebrasce (1917) oraz Nowym Jorku (1921), Southard stworzyła pierwszą organizację o zasięgu ogólnokrajowym: Amerykańskie Towarzystwo Asystentek Stomatologicznych (American Dental Assistant Association). Choć ADAA obejmowało cały kraj, liczba członków w pierwszy roku działania (1923) była symboliczna – towarzystwo skupiało zaledwie 5 pań. Dziś liczące ponad 10 000 członków, ADAA pozostaje największą w USA organizacją tej grupy zawodowej.
Higienistka stomatologiczna, a nie pielęgniarka!
Nieco później niż w przypadku asysty można mówić o wyodrębnienia się zawodu higienistki stomatologicznej. Mamy rok 1906, a rzecz dzieje się również w Stanach Zjednoczonych – w Bridgeport, położonym niedaleko Nowego Jorku. Prowadzący swoją praktykę dentystyczną Alfred C. Fones uznał, że swoją pracą może podzielić się z inną, przygotowaną do tego osobą. Wkrótce dr Fones przekonał swoją asystentkę, Irene Newman, by wzięła na siebie część jego dotychczasowych obowiązków, w tym zadania związane z profilaktyką (np. skaling i polerowanie zębów), podczas gdy trudniejsze przypadki stomatolog pozostawił sobie.
Pani Newman, zapewne osoba o silnym charakterze, nie chciała być nazywana pielęgniarką stomatologiczną (ang. dental nurse) i uznała, że najwłaściwszy dla wykonywanej przez nią pracy będzie termin „higienistka stomatologiczna” (ang. dental hygienist). Warto dodać, że w Stanach Zjednoczonych obydwa zawody funkcjonują równolegle, z tą różnicą, że pielęgniarka stomatologiczna często pracuje w szpitalu (także w weekendy) i ma pod swoją opieką większą liczbę pacjentów.
Dr Alfred C. Fones, pomysłodawca nowego zawodu, poszedł o krok dalej – w roku 1913 stworzył pierwszą na świecie szkołę dla higienistek stomatologicznych. Działa ona obecnie jako University of Bridgeport Fones School of Dental Hygiene.
O współpracy asystentki z lekarzem dentystą podczas zabiegów endodontycznych, ale też o najczęstszych błędach pojawiających się przy fotelu, niezależnie od rodzaju przeprowadzanego zabiegu – opowiada w rozmowie z Dentonetem dypl. hig. stom. Martyna Zawadka. – Asystentka jest pilotem zabiegu – podkreślała nasza rozmówczyni.
T.H.
źródła: https://www.dentistryiq.com/front-office/article/16358025/assisting-past-present-and-future
POWIĄZANE ARTYKUŁY
Zmieniające się restrykcje, którym brytyjska stomatologia była poddana podczas pandemii COVID-19 dotyczyły m.in. zakresu prac, jakie mogli wykonywać lekarze dentyści. Poważnym wyzwaniem dla wielu z nich było precyzyjne zrozumienie, które procedury są...
Jubileusz Targów KRAKDENT® to doskonała okazja, aby na moment cofnąć się w czasie, zagłębić w historię i powspominać minione edycje tego wydarzenia. Pierwsze Międzynarodowe Targi Stomatologiczne w Krakowie odbyły się w 1993 r. pod nazwą DENTAMED. N...
Światowy Dzień Zdrowych Dziąseł ma na celu zwrócenie uwagi na rosnące zagrożenia, jakie choroby dziąseł stwarzają dla zdrowia ogólnego. W 2021 roku tematem przewodnim jest profilaktyka chorób dziąseł. Europejska Federacja Periodontologii w serii krót...
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej pozytywnie oceniło proponowane przez ministerstwo zdrowia zmiany w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty odnoszące się do uproszczonego trybu przyznawania warunkowego prawa wykonywania zawodu. Ministerstwo...
Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie przygotowała dla lekarzy i lekarzy dentystów nowy cykl szkoleń „Bezpieczne wykonywanie zawodu”, których celem jest zapewnienie medykom m.in. wsparcia z zakresu prawnego oraz umiejętności miękkich. Do inicjatywy wars...
Marc Mallory, lekarz stomatolog praktykujący z mieście Lansing na północy Stanów Zjednoczonych zrezygnował z pracy w zawodzie i przeszedł na wcześniejszą emeryturę. Powodem tej decyzji były groźby kierowane pod adresem jego żony, która jest gubernato...
Koferdam cieszy się coraz większą popularnością. Obecnie na polskim rynku wielu producentów oferuje koferdam w różnych rodzajach. Na wzrost jego popularności ma wpływ między innymi coraz większa ilość warsztatów i szkoleń, na których prowadzący używa...
Wielka Brytania pogrążona jest w żałobie po śmierci małżonka królowej Elżbiety II, księcia Edynburga Philipa. Urodzony na greckiej wyspie Korfu mąż monarchini zmarł w dniu 9 kwietnia, na dwa miesiące przed swoimi setnymi urodzinami. Królewski małżon...
Niemal połowa brytyjskich lekarzy dentystów może odejść z zawodu w ciągu najbliższych 12 miesięcy, jeśli ograniczenia związane z pandemią COVID-19 zostaną utrzymane. W związku z tym pojawiają się apele o złagodzenie wyśrubowanych środków kontroli zak...
Klątwa wiedzy - czy ten termin jest dla Ciebie znajomy? Pewne rzeczy, które wydają się oczywiste, umykają nam w codziennej pracy. Webinar „Metamorfoza uśmiechu. Posłuchaj głosu swojego pacjenta” pomoże Tobie i Twojemu pacjentowi spojrzeć na noszenie...
Analiza DNA pobranego z zęba kobiety pochowanej na cmentarzu Kara-Djigach około 11 km od Biszkeku — stolicy dzisiejszego Kirgistanu – pozwoliła ustalić, że plaga dżumy przyszła do Europy właśnie z tych rejonów. W XIV wieku przez Europę przetoczyła s...