Agresja wobec medyków – są nowe wytyczne prawne

Prokurator Generalny przedstawił nowe wytyczne w sprawie postępowań dotyczących przestępstw wobec medyków. To realizacja ustaleń ze spotkań m.in. z lekarzami, pielęgniarkami, ratownikami medycznymi, przedstawicielami Ministerstwa Sprawiedliwości oraz Ministerstwa Zdrowia.

14 lipca br. Prokurator Generalny wydał „Wytyczne w sprawie prowadzenia postępowań o przestępstwa popełniane na szkodę osób udzielających świadczeń zdrowotnych, pierwszej pomocy, czynności ratunkowych, a także innych osób wykonujących obowiązki służbowe i zawodowe, które na mocy przepisów szczególnych korzystają z ochrony przewidzianej w kodeksie karnym dla funkcjonariuszy publicznych”.

Wytyczne stanowią reakcję na coraz większą liczbę zdarzeń, które charakteryzują się agresją słowną oraz fizyczną dotykającą m.in. osób wchodzących w skład zespołów ratownictwa medycznego, a także osób udzielających świadczeń zdrowotnych w szpitalnych oddziałach ratunkowych (lekarzy, pielęgniarek, ratowników medycznych i pozostałego personelu medycznego) – zwłaszcza w postaci pobić, spowodowania uszkodzeń ciała, gróźb karalnych i znieważeń ze strony tych, którym pomoc jest udzielana, członków ich rodzin, a nawet osób postronnych.

Co zawierają nowe wytyczne?

Nowe wytyczne Prokuratora Generalnego mają zapewnić szybką i skuteczną reakcję na przemoc wobec personelu medycznego. Prokuratorzy są zobowiązani do ich stosowania z pełnym profesjonalizmem – tak, by każda forma agresji wobec medyków spotykała się z natychmiastową reakcją i adekwatną karą.

Najważniejsze założenia wytycznych to:

– natychmiastowa reakcja – każdy sygnał o przemocy wobec medyka ma skutkować działaniem prokuratora z urzędu, a w przypadku potwierdzenia – wszczęciem postępowania przygotowawczego,

– współpraca z policją i innymi służbami – w celu szybkiego rozpoznania sprawy, przedstawienia zarzutów i zapobiegania kolejnym przestępstwom,

– surowe kary i środki kompensacyjne – analiza czy czyn miał charakter chuligański i wnioskowanie o kary proporcjonalne do jego szkodliwości (zadośćuczynienie, naprawienie szkody, nawiązka),

– publiczne ogłaszanie wyroków – jako element prewencji i jasny sygnał, że przemoc wobec medyków nie pozostaje bezkarna,

– coroczne raportowanie – Prokuratura Krajowa będzie przygotowywać raporty dotyczące przestępstw wobec personelu medycznego, by systemowo monitorować skalę zjawiska oraz skuteczność działań.

Międzyresortowe prace i legislacja

Już w styczniu br. powołano międzyresortowy zespół z udziałem przedstawicieli środowisk ratowniczych. Jego celem było opracowanie propozycji szybkich, konkretnych zmian, jakie mają poprawić bezpieczeństwo personelu medycznego. Z kolei 5 maja br. w Ministerstwie Zdrowia na zaproszenie minister Izabeli Leszczyny odbyło się spotkanie, w którym uczestniczyli minister sprawiedliwości Adam Bodnar, minister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak oraz Komendant Główny Policji Marek Boroń. Tego samego dnia minister zdrowia spotkała się z prezesem Naczelnej Rady Lekarskiej Łukaszem Jankowskim. Tematem rozmów były działania na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa w placówkach medycznych.

Ważne zmiany dotyczące bezpieczeństwa członków zespołów ratownictwa medycznego zostały zawarte również w ustawie z 24 kwietnia 2025 r. o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw. Wejdą one w życie 1 stycznia 2026 r.

Nowe przepisy przewidują m.in. możliwość tworzenia 3-osobowych zespołów ratownictwa medycznego typu P, obowiązek cyklicznych szkoleń z zakresu radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych – obejmujących elementy samoobrony i technik deeskalacyjnych oraz systemowe wsparcie psychologiczne dla członków zespołów ratownictwa medycznego.

Równolegle z pracami legislacyjnymi realizowane są działania, które już dziś wpływają na poprawę bezpieczeństwa zespołów ratownictwa medycznego. Trwają szkolenia dla członków ZRM prowadzone przez policję. Do tej pory zgłosiło się do nich ponad 8875 osób, reprezentujących 80% dysponentów zespołów. Szkolenia odbywają się w 11 województwach.

Nowelizacja Kodeksu karnego

Ważnym elementów pakietu działań na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa pracowników ochrony zdrowia jest przygotowywana przez Ministerstwo Sprawiedliwości nowelizacja Kodeksu karnego i zaostrzenia kar wobec sprawców ataków na osoby zaangażowane w działania ratownicze i ochronne.

Zmiany mają na celu zwiększenie ochrony funkcjonariuszy publicznych oraz osób, które – choć nie posiadają formalnego statusu funkcjonariusza – narażają swoje zdrowie i życie w celu ochrony porządku publicznego i ratowania innych ludzi.

Na początku lipca br. projekt został skierowany na Stały Komitet Rady Ministrów.

Źródła: https://www.gov.pl/web/zdrowie

https://www.gov.pl/web/prokuratura-krajowa/