Program „Mam haka na raka” (nr 2(26)/2010)

Program "Mam haka na raka" jest skierowany do młodzieży szkół ponadgimnazjalnych w całej Polsce. Celem, jaki stawiają sobie jego twórcy jest jak najszersze zaangażowanie uczestników w proces edukacyjny związany z profilaktyką nowotworową. Organizatorem i partnerem merytorycznym przedsięwzięcia, które ma stanowić wsparcie i uzupełnienie Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych jest Polska Unia Onkologii, której jednym z celów statutowych jest podejmowanie działań wspierających zwalczanie chorób nowotworowych.

Główne zadanie jakie organizatorzy stawiają przed młodymi ludźmi to stworzenie kampanii społecznej, której odbiorcami będą ich bliscy. Pomysłodawcy chcą wykształcić w społeczeństwie jak najwięcej aktywnych postaw prozdrowotnych, a także zmianę nastawienia wobec chorób nowotworowych. Zdaniem organizatorów Programu, właściwa postawa to taka, w której nie ucieka się od problemu ryzyka rozwoju choroby nowotworowej, a aktywnie i świadomie jej zapobiega poprzez odpowiednie działania profilaktyczne.

Twórcy Programu stawiają na młodych, nazywając ich "Hakowiczami". Hakowicze jako pokolenie pełne energii, szybko i łatwo wymieniające wiadomości i poglądy dzięki różnym środkom przekazu, stanowić ma idealne, mocne ogniwo w walce z chorobami nowotworowymi. Młodzi spełnią swoją rolę mobilizując bliskich do dbania o własne zdrowie, korzystania z regularnych, powszechnie dostępnych badań profilaktycznych. Pomysłodawcy Programu liczą także na to, że kreowanie postaw prozdrowotnych w młodym wieku zaowocuje w dorosłym życiu.

Program przybiera formę konkursu, do udziału w którym zapraszane są zespoły zainteresowane tematyką profilaktyki nowotworów reprezentujące poszczególne szkoły z terenu całego kraju. Pierwsza edycja Programu ruszyła w sierpniu 2008 roku i została zdominowana przez problematykę profilaktyki raka sutka. Liczbę uczniów pochodzących z 500 szkół na terenie całej Polski biorących udział w akcji organizatorzy oszacowali na 2800 osób. W czasie trwania pierwszej edycji młodzi ludzie projektowali strony internetowe, uczestniczyli w happeningach, licznych spotkaniach dotyczących tematyki nowotworowej. Młode kobiety były edukowane przez onkologów; uczyły się jak rozpoznawać symptomy nowotworów, jak się je leczy, w jaki sposób można im zapobiegać.

W czerwcu 2009 roku w ramach drugiej odsłony Programu "Mam haka na raka" ruszyły prace nad realizacją ogólnopolskiej kampanii społecznej promującej działania profilaktyczne ograniczające ilość zachorowań na raka szyjki macicy. Do udziału w realizacji Programu, który także przyjął formę konkursu zostali zaproszeni uczniowie wszystkich szkół ponadgimnazjalnych. Organizatorzy przekształcili stronę internetową Programu (www.mamhakanaraka.pl) w wirtualne miejsce spotkań wszystkich osób, którym bliska jest idea zapobiegania nowotworom. Młodzi ludzie mogli ponadto wziąć udział w warsztatach, na których specjaliści z dziedziny onkologii przekazywali wiedzę na temat profilaktyki, rozpoznawania i leczenia nowotworów oraz uczyli w jaki sposób przekazywać ją w środowiskach lokalnych. Przeprowadzono spotkania interaktywne, których celem było merytoryczne przygotowanie młodzieży do udziału w konkursie.

Podczas tych spotkań młodzież zapoznała się z podstawową wiedzą na temat profilaktyki, rozpoznawania i leczenia nowotworów o największym współczynniku śmiertelności w Polsce, uczestniczyła w warsztatach kreatywnych, gdzie pod okiem twórców reklamy i specjalistów od public relations zdobywała wiedzę, która pozwoliła na samodzielne projektowanie skutecznej kampanii promującej profilaktykę chorób nowotworowych. Spośród wszystkich zespołów, które zaprezentowały własne pomysły na przeprowadzenie ogólnopolskiej kampanii drugiej edycji Programu, laur zwycięstwa powędrował na ręce uczniów z Lublina.

Najnowsza, trzecia już edycja akcji ruszyła 12 stycznia 2010 r. Tym razem organizatorzy wzięli na cel profilaktykę nowotworu prostaty. W ciągu pierwszych trzech miesięcy trwania akcji zaangażowało się w nią już około 500 zespołów reprezentujących szkoły ponadgimnazjalne, najwięcej z woj. śląskiego, mazowieckiego, dolnośląskiego oraz łódzkiego. Akcję zakończy przewidziana na lipiec i sierpień br. emisja najwyżej ocenionej, wyłonionej w konkursie kampanii społecznej podejmującej tematykę profilaktyki raka prostaty.

Jak ważną siłę napędową całego Programu stanowi młodzież, widać po tym, że uczniowie w ramach rywalizacji sami przygotowali kreację jednej z najbardziej widocznych kampanii społecznych ostatnich lat. Hasło wymyślone przez licealistów z Lublina znane jest już większości z nas – "Nie pakuj się do trumny, zrób cytologię". Sami uczniowie stworzyli hasło kampanii, pomysł na spot telewizyjny i radiowy. Jednocześnie zgodnie z pomysłem finalistów ruszyła ogólnopolska kampania prowadzona w Internecie, pojawiły się spoty telewizyjne i akcja wizerunkowa na ulicznych billboardach.

Efekt pracy młodych ludzi powinien cieszyć tym bardziej, że przykładowo z powodu raka szyjki macicy każdego dnia życie traci 5 Polek. Jest to drugi co do częstości występowania nowotwór diagnozowany u kobiet w Polsce. Współczynnik zachorowalności, jak i umieralności na raka szyjki macicy jest w Polsce jednym z najwyższych w Europie.

Program przyniósł najważniejszy skutek – zainteresowanie młodych ludzi problematyką stale utrzymującej się wysokiej zachorowalności na nowotwory. Niedostrzegany często przez młodych ludzi poważny problem społeczny i zdrowotny ma na ten moment jedyne i najważniejsze rozwiązanie – odpowiednio wczesne i skutecznie prowadzone działania profilaktyczne. Działania takie jak Program "Mam haka na raka" trafiają do coraz szerszej grupy osób oraz pomagają w przełamywaniu strachu i wstydu względem badań.

Maciej Zamysłowski

Biuro Organizacyjne Programu "Mam Haka na Raka"
ul. Racławicka 95
02-634 Warszawa
e-mail: program@mamhakanaraka.pl
www.mamhakanaraka.pl

Z ostatniej chwili: Zwycięzcą III edycji akcji został zespół z XXIII Liceum Ogólnokształcące im. ks. prof. J. Tischnera w Łodzi. Gratulujemy!