Trwa kolejny Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach

W dniach 14-20 listopada po raz kolejny obchodzony jest Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach. Wydarzenie dedykowane przede wszystkim lekarzom i lekarzom dentystom ma na celu uświadomienie, jak ważną rolę odgrywają współcześnie antybiotyki w leczeniu oraz jakie są skutki ich nadmiernego wykorzystywania.

Z opublikowanego w maju 2016 r. raportu „Globalna walka z zakażeniami wywołanymi przez wieloodporne drobnoustroje” przygotowanego na zlecenie rządu Wielkiej Brytanii wynika, że co roku z powodu infekcji wywoływanych przez antybiotykoodporne drobnoustroje na całym świecie umiera około 700 tys. osób. Przy braku odpowiednich działań zapobiegawczych w 2050 r. liczba ta wzrośnie do 10 mln rocznie. Wśród obszarów, w których należy podjąć działania celem walki z antybiotykoodpornością dokument wymienia:

• globalne kampanie edukacyjne,
• poprawę standardów sanitarnych i zapobieganie rozprzestrzenianiu się infekcji,
• ograniczanie niepotrzebnego stosowania antybiotyków w rolnictwie i zapobieganie ich rozprzestrzenianiu się do środowiska,
• globalne monitorowanie antybiotykoodporności i konsumpcji antybiotyków w medycynie, weterynarii i produkcji żywności,
• wspieranie nowych metod diagnostycznych zapobiegających niepotrzebnemu stosowaniu antybiotyków,
• promowanie szczepień i opracowywanie nowych szczepionek,
• zapewnienie wystarczającego zaplecza do walki z zakażeniami,
• wspieranie inicjatyw zmierzających do opracowania nowych leków i strategii walki z zakażeniami bakteryjnymi.

W związku z dynamicznie narastającą opornością bakterii na antybiotyki i wynikającym z tego zjawiska ograniczeniem skutecznego leczenia zakażeń, w 2008 r. Komisja Europejska ustanowiła 18 listopada corocznym Europejskim Dniem Wiedzy o Antybiotykach.

Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach

Od 2015 roku przekaz Europejskiego Dnia Wiedzy o Antybiotykach wzmocniony jest obchodami Światowego Tygodnia Wiedzy o Antybiotykach, ustanowionego przez Światową Organizację Zdrowia. Wśród celów kampanii wymienia się doprowadzenie do tego, aby na całym świecie antybiotykoodporność została uznana za zagrożenie dla zdrowia, zwiększenie świadomości na temat konieczności chronienia skuteczności antybiotyków oraz zaangażowanie wszystkich grup społecznych w walkę z tym problemem. WHO dostrzega konieczność podjęcia globalnych działań zmierzających do wsparcia dotychczasowych działań w ramach krajowych planów zwalczania antybiotykoodporności oraz rozpowszechniania światowego planu walki z antybiotykoodpornością przyjętego podczas Światowego Zgromadzenia Zdrowia w maju 2015 r.

Zgodnie z założeniami kampanii, ma ona zaangażować jak najszerszy zakres instytucji, środowisk eksperckich, środków masowego przekazu i opinii publicznej oraz zwrócić uwagę na zjawisko antybiotykoodporności jako kluczowego zagrożenia dla zdrowia publicznego. Co roku w ramach tej kampanii promowane są różne, specyficzne i najbardziej aktualne z punktu widzenia zagrożeń epidemiologicznych zagadnienia. Kampania ma zwrócić uwagę na zagrożenie utratą skuteczności antybiotyków w efekcie nieracjonalnego ich stosowania.

W polskiej legislacji na problem walki z antybiotykoodpornością zwraca się m.in. uwagę w ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz w rozporządzeniu w sprawie listy czynników alarmowych, rejestrów zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych oraz raportów o bieżącej sytuacji epidemiologicznej szpitala. Dokumenty te regulują obowiązki dotyczące organizacji działań epidemiologicznych oraz wymieniają listę patogenów alarmowych podlegających raportowaniu i rejestracji.

Narodowy Program Ochrony Antybiotyków

W Polsce zadania w obszarze walki z antybiotykoodpornością realizowane są przez zespół ekspertów w ramach programu zdrowotnego Ministerstwa Zdrowia „Narodowy Program Ochrony Antybiotyków” na lata 2016-2020. Jest to jedyny w Polsce program realizujący tzw. międzysektorowy mechanizm zgodnie z zaleceniem Komisji Europejskiej i służący koordynacji wdrażania krajowej strategii zapobiegania antybiotykoodporności, wymianie informacji i koordynacji z Komisją Europejską, Europejskim Centrum ds. Kontroli i Zapobiegania Chorób oraz państwami członkowskimi.

Podstawowe obszary działań NPOA obejmują:
• monitorowanie antybiotykoodpornych patogenów alarmowych,
• monitorowanie konsumpcji antybiotyków w lecznictwie otwartym i zamkniętym,
• edukację i promocję zasad racjonalnego stosowania antybiotyków wśród profesjonalistów i społeczeństwa prowadzące do redukcji lekooporności w Polsce,
• utworzenie szerokiej koalicji na rzecz realizacji wielosektorowego programu racjonalnej polityki antybiotykowej w Polsce,
• opracowywanie analiz i raportów na potrzeby ośrodków krajowych m.in. szpitali, zespołów ds. kontroli zakażeń szpitalnych, lekarzy praktyków, pracowni mikrobiologicznych, uczelni medycznych, inspekcji sanitarnej i sieci międzynarodowych,
• optymalizację diagnostyki mikrobiologicznej, terapii i profilaktyki zakażeń, wprowadzanie i promowanie zasad racjonalnej terapii zakażeń i chorób zakaźnych.

Przeciwdziałanie zagrożeniom związanym z narastaniem antybiotykoodporności wymaga wielosektorowych działań. Podstawą są kampanie edukacyjne kierowane nie tylko do specjalistów medycznych, ale i do ogółu społeczeństwa. Konieczne są też szerokie działania w innych obszarach, takich jak wzmocnienie kontroli zakażeń, monitorowanie antybiotykooporności, zużycia antybiotyków i wprowadzanie procedur sprzyjających utrzymaniu efektywności dostępnych leków. Wreszcie ze względu na dynamikę zjawiska antybiotykoodporności konieczne są też prace nad wprowadzeniem nowych leków, szczepień i strategii terapeutycznych.

Jakie błędy popełniają lekarze dentyści dobierając antybiotyk? Zapraszamy na wykład „Najczęstsze błędy w antybiotykoterapii w stomatologii ” dr n. med. Joanny Kusowskiej, specjalisty chorób wewnętrznych i farmakologii klinicznej.

AF
Fot. jarmoluk, pixabay.com