Zęby mądrości. Potrzebne są badania przesiewowe

Trudność kliniczna i chirurgiczna usuwania zębów mądrości, jak również częstość występowania komplikacji przy tym zabiegu, zwiększa się z wiekiem pacjenta. Bardzo ważne jest, żeby profilaktycznie w systemie skriningowym oceniać te zęby radiologicznie już w drugiej dekadzie naszego życia – mówi w rozmowie z Dentonetem dr Bartłomiej Nierzwicki, stomatolog, chirurg szczękowo-twarzowy, pracujący w Chicago.

Sentyment do polskiej stomatologii

Jak Pan patrzy na polską stomatologię z perspektywy transatlantyckiej?

Z nostalgią. Jestem absolwentem Akademii Medycznej w Gdańsku (dziś to już uniwersytet). Wyjechałem po doktoracie. Miałem to szczęście, że mogłem utrzymywać nie tylko kontakty towarzyskie, ale i kliniczne. Jestem wolontariuszem w Centrum Leczenia Wad Twarzoczaszki w Olsztynie. Jak oceniam polską stomatologię? Myślę, że nie brakuje jej nic. Dużym problemem jest polityka ministerialna, ale nie chcę o tym mówić. Absolutnie uważam, że polska stomatologia jest na europejskim, jeśli nie światowym poziomie.

Jednym z największych skupisk polskich lekarzy pracujących za granicą są Stany Zjednoczone. Jak postrzegani są tam medycy z naszego kraju?

Trudno mówić mi o całym USA, ale jako reprezentant społeczności chicagowskiej przyznam, że jest bardzo wielu lekarzy ogólnych, lekarzy dentystów oraz lekarzy weterynarii. Mamy swoje towarzystwo, jesteśmy dobrze reprezentowani w strukturach politycznych i organizacyjnych stanu Illinois. Nie dominujemy, ale mamy silną reprezentację. Fakt, że leczymy dwa miliony Polaków, mówi sam za siebie.

Zęby mądrości. Potrzebne są badania przesiewowe

Był Pan jednym z prelegentów sesji stomatologicznej podczas Kongresu Polonii Medycznej, który odbył się niedawno w Warszawie. Omówił Pan wskazania do usuwania zębów mądrości. Dlaczego na spotkaniu o takim charakterze zdecydował się Pan na to zagadnienie?

To temat rzeka. Moim celem było przedstawienie wskazanych i dowiedzionych przez literaturę wskazań, które są obiektywnymi wskazaniami do usuwania tych zębów. Jest dosyć duża różnica pomiędzy polityką strategii terapeutycznych pomiędzy USA a Europą. Dominującym motto mojego wykładu było uświadomienie, że brak objawów nie jest równoznaczny ze zdrowiem. To sytuacja bardzo podobna to tej w schorzeniach ogólnych typu nadciśnienie, wysoki cholesterol czy cukrzyca. W tych chorobach objawy bólowe nie dominują. Podobnie jest z zębami mądrości. Patologia zawsze występuje przed objawami, więc sam fakt bólu jest bardzo późnym objawem. Bardzo ważne jest usystematyzowanie wiedzy w tym zakresie – jak można pomóc klinicyście oraz jakie są wskazania do usuwania.

Jakie są to wskazania?

Głównym wskazaniem jest w zasadzie brak miejsca na te zęby. Filogenetycznie są to zęby, które są pozostałościami po naszych przodkach. Natomiast sama szczęka u człowieka dosyć mocno się zmniejszyła w ewolucji, więc nie mamy miejsca na te ostatnie zęby, wyrzynające się często pod koniec drugiej dekady naszego życia. Przy braku miejsca te zęby pozostają w pozycji zatrzymanej. Uszkadzają, co udowodniono, zęby drugie trzonowe, powodują zaburzenie przyzębia, utrudniają utrzymanie higieny jamy ustnej przez pacjenta, powodują zawsze postępujące zapalenia przyzębia. Co gorsza, trudność kliniczna i chirurgiczna usuwania tych zębów, jak również częstość występowania komplikacji przy tym zabiegu, zwiększa się z wiekiem pacjenta. Bardzo ważne jest, żeby profilaktycznie w systemie skriningowym oceniać te zęby radiologicznie już w drugiej dekadzie naszego życia.

Badania przesiewowe

Czy takie badania przesiewowe powinny być wykonywane rutynowo u każdego pacjenta?

Myślę, że takie badania przesiewowe powinny być przeprowadzane w praktyce dentystycznej każdego dentysty, nawet ogólnego, który przyjmuje pacjentów w każdym zakresie wiekowym. Sam fakt, że tych zębów mądrości nie ma w jamie ustnej nie jest równoznaczny z tym, że nic się nie dzieje niedobrego. Ważne są badania przesiewowe co najmniej zdjęciem ortopantomograficznym szczęk w okolicy 15 roku życia u dziewcząt i 16 roku życia u chłopców, aby stwierdzić jaka jest prognostyka wyrzynania się ósemek. Czy jest miejsce, czy nie mamy resorpcji drugich trzonowców, czy nie mamy destrukcji przyzębia w tych okolicach, która progresywnie będzie postępować z czasem i utrudniać ten zabieg zwiększając możliwość komplikacji w wieku późniejszym. Takie badanie powinno to być komponentą każdego badania dentystycznego, wykonywanego przez dentystę ogólnego.

Media donoszą coraz częściej o przypadkach wyrzynających się zębów mądrości u starszych osób. W Dentonecie pisaliśmy o 92-letniej Niemce. Dlaczego słyszymy częściej niż kiedyś o takich przypadkach?

Wynika to z pojawienia się nowych metod protetycznych. Płyta proteza jakoby masuje dziąsło znajdujące się nad niewyrzniętym zębem. Z czasem, podczas tej stymulacji mechanicznej, ząb wyrzyna się. To nie znaczy, że on w tym momencie się wyrzyna, tylko został stymulowany do wyjścia. W wieku 90 lat zabieg usunięcia dolnego zęba ósmego jest wysoce ryzykownym i skomplikowanym zabiegiem, który często wykonujemy w szpitalu.

Dziękuję za rozmowę

Rozmawiał Piotr Łukaszewicz