Wpływ bakterii jamy ustnej na zdrowie mózgu

Bakterie bytujące w jamie ustnej, w tym na języku, mogą mieć związek ze zmianami funkcji mózgu postępującymi wraz z wiekiem – taki wniosek płynie z badania przeprowadzonego przez naukowców z Uniwersytetu w Exeter. Brytyjscy badacze wykazali też, że niektóre z bakterii obecnych w jamie ustnej są związane z zachowaniem lepszej pamięci i koncentracji, podczas gdy inne podnoszą ryzyko rozwoju choroby Alzheimera.

Dr Joanna L’Heureux, specjalistka z zakresu biologii molekularnej i mikrobiologii, a zarazem główna autorka badania, powiedziała: – Nasze odkrycia wskazują, że niektóre bakterie mogą być szkodliwe dla zdrowia mózgu w miarę starzenia się organizmu. Interesującym pomysłem jest, by w ramach rutynowych badań stomatologicznych sprawdzać poziom bakterii i wykrywać bardzo wczesne oznaki pogarszania się zdrowia mózgu.

Badanie z udziałem 110 osób w średnim wieku

W badaniu, które opublikowano w czasopiśmie naukowym „PNAS Nexus”, uczestniczyło 110 osób powyżej 50. roku życia, rekrutowanych z internetowego badania monitorującego zdrowie mózgu ponad 25 000 Brytyjczyków w średnim wieku. Naukowcy z University of Exeter podzielili uczestników na dwie grupy: osoby bez oznak pogorszenia funkcji mózgu oraz osoby z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi.

Choć spadek pamięci i funkcji mózgu jest naturalnym elementem starzenia, pogarszanie zdolności umysłowych wykraczające poza normalne procesy starzenia określane jest mianem łagodnych zaburzeń poznawczych. Około 15% osób w starszym wieku zalicza się do tej grupy, co czyni ją głównym czynnikiem ryzyka rozwoju demencji lub choroby Alzheimera.

Uczestnicy z obu grup przesłali próbki płukanek do ust, które zostały następnie poddane analizie pod kątem składu bakterii. Naukowcy rozpoznali dwa różne sposoby, w jakie bakterie mogą wpływać na zdrowie mózgu. Po pierwsze, szkodliwe bakterie mogą bezpośrednio przedostawać się do krwiobiegu, potencjalnie uszkadzając mózg. Natomiast brak równowagi między bakteriami, które wykazują korzystny i szkodliwy wpływ, może ograniczać konwersję azotynów (obecnych w diecie bogatej w warzywa) do tlenku azotu – substancji kluczowej dla komunikacji w mózgu i zachowania pamięci.

„Niektóre bakterie wspierają funkcjonowanie mózgu, a inne pogarszają jego funkcje”

W badaniu dowiedziono, że osoby z dużą ilością bakterii z grup Neisseria oraz Haemophilus miały lepszą pamięć, większą zdolność do koncentracji, a także lepiej radziły sobie z wykonywaniem złożonych zadań. U pacjentów tych występował wyższy poziom azotynów w jamie ustnej.

Z kolei wyższy poziom bakterii Porphyromonas był częstszy u osób, u których występują problemy z pamięcią. Natomiast bakterie z grupy Prevotella były powiązane z niskim poziomem azotynów, co – zdaniem badaczy z Exeter – może oznaczać pogorszenie stanu zdrowia mózgu. Bakterie te były również częstsze u osób posiadających gen APOE4, który podnosi ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera.

Dr Anne Corbett, współautorka badania pt. „Oral microbiome and nitric oxide biomarkers in older people with mild cognitive impairment and APOE4 genotype”, stwierdziła: – Implikacje naszych badań są dalekosiężne. Jeśli pewne bakterie wspierają funkcjonowanie mózgu, a inne przyczyniają się do pogorszenia jego funkcji, to działania, które zmieniają równowagę bakterii w jamie ustnej mogą pomóc w zapobieganiu demencji. Może to obejmować zmiany w diecie, stosowanie probiotyków, higienę jamy ustnej lub nawet celowane terapie.

– Współpracując z pacjentem senioralnym musimy wziąć pod uwagę wiele obszarów, także spoza strefy medycznej – mówi o leczeniu pacjentów w podeszłym wieku prof. Agnieszka Mielczarek, prodziekan ds. kształcenia Wydziału Lekarsko-Stomatologicznego WUM, kierownik Zakładu Stomatologii Zachowawczej WUM, konsultant krajowy w dziedzinie stomatologii zachowawczej z endodoncją. Jak na przebieg terapii mogą wpłynąć obniżone zdolności adaptacyjne seniorów albo ich sytuacja finansowa? Zapraszamy do obejrzenia materiału filmowego!

Źródła: https://www.the-dentist.co.uk/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/