Próchnica a nadciśnienie u dzieci – nowe spojrzenie na ukryty związek

Nowe badanie przeprowadzone przez naukowców z Pakistanu wykazało silny związek między nasileniem próchnicy a występowaniem pierwotnego nadciśnienia tętniczego u dzieci i młodzieży. Wyniki sugerują, że zdrowie jamy ustnej może mieć istotny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu – również na układ sercowo-naczyniowy. Może to być istotny krok w kierunku profilaktyki chorób przewlekłych już w młodym wieku.

Próchnica zębów od lat uznawana jest za istotne wyzwanie zdrowia publicznego wśród dzieci i młodzieży. Choć często bywa marginalizowana jako problem wyłącznie stomatologiczny, jej powszechność oraz wpływ na jakość życia są niepodważalne. Co istotne, dotychczas niewystarczająco badano jej ogólnoustrojowe skutki, choć coraz więcej dowodów wskazuje, że schorzenia jamy ustnej – w tym próchnica – mogą mieć wpływ na rozwój chorób przewlekłych, takich jak nadciśnienie tętnicze.

Jednocześnie coraz częściej rozpoznaje się nadciśnienie tętnicze u osób młodych, co budzi uzasadnione obawy o długoterminowe skutki zdrowotne. Choć nadciśnienie było dotąd kojarzone głównie z osobami dorosłymi, obecnie coraz więcej przypadków diagnozuje się już w wieku dziecięcym i nastoletnim. Wczesne wystąpienie tej choroby może prowadzić w dorosłości do poważnych powikłań – takich jak choroby sercowo-naczyniowe czy niewydolność nerek.

– O ile związek między chorobami jamy ustnej a schorzeniami ogólnoustrojowymi został już potwierdzony u dorosłych, w populacji dzieci i młodzieży dane są nadal ograniczone. Niniejsze badanie miało na celu wypełnienie tej luki, stanowiąc ważny krok w kierunku lepszego zrozumienia roli zdrowia jamy ustnej w kontekście prewencji nadciśnienia i chorób sercowo-naczyniowych u młodszych grup wiekowych – napisali w artykule na łamach „The Cureus Journal of Medical Science” naukowcy związani m.in. z Wydziałem Stomatologii Taxila University oraz Shifa Tameer-e-Millat University w Islamabadzie (Pakistan).

Badanie: gorszy stan uzębienia to wyższe ciśnienie

Aby lepiej zrozumieć potencjalne powiązania między zdrowiem jamy ustnej a poziomem ciśnienia tętniczego u dzieci i młodzieży, naukowcy przeprowadzili w 2024 r. przekrojowe badanie obejmujące 320 uczestników w wieku od 8 do 18 lat – ze zdiagnozowaną próchnicą, ale bez historii nadciśnienia wtórnego czy chorób przewlekłych.

Stopień zaawansowania próchnicy oceniono na podstawie wskaźnika DMFT (Decayed, Missing and Filled Teeth), a pomiarów ciśnienia dokonano za pomocą skalibrowanych ciśnieniomierzy. Zbierano również dane dotyczące wieku, BMI i nawyków żywieniowych.

Badania wykazały, że aż u 12,5% badanych występowało pierwotne nadciśnienie tętnicze. Analiza wykazała silną zależność między nasileniem próchnicy a ryzykiem nadciśnienia (p < 0,001). U pacjentów z umiarkowaną próchnicą (wskaźnik DMFT w graniach 4-6) ryzyko było blisko sześciokrotnie wyższe (OR = 5,78), natomiast w przypadku ciężkiej próchnicy (wskaźnik DMFT 7+) wzrastało aż 25-krotnie (OR = 25,45). Dodatkowym czynnikiem ryzyka okazały się nieprawidłowe nawyki żywieniowe (OR = 3,27).

Stany zapalne oraz zaburzenia metaboliczne jako wspólne ogniwo

Rosnąca liczba badań naukowych sugeruje, że przewlekłe stany zapalne oraz zaburzenia metaboliczne mogą stanowić wspólny mianownik dla chorób jamy ustnej i ogólnoustrojowych problemów zdrowotnych. Nieleczona próchnica wiąże się z długotrwałym dyskomfortem, infekcją i stanem zapalnym, które mogą prowadzić do zmian fizjologicznych, w tym zaburzeń regulacji ciśnienia krwi oraz funkcji naczyń krwionośnych.

Autorzy badania podkreślają, że dbanie o zdrowie jamy ustnej i kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych mogą pomóc zmniejszyć ryzyko nadciśnienia już we wczesnych latach życia. To otwiera nowe perspektywy dla interdyscyplinarnej profilaktyki i wskazuje, że stomatologia powinna odgrywać istotną rolę w strategiach zapobiegania chorobom przewlekłym u dzieci i młodzieży.

Podsumowujący badanie artykuł „Dental Caries as a Cause of Primary Hypertension Among Children and Adolescents” został opublikowany na łamach „The Cureus Journal of Medical Science”.

Objawy złych nawyków, takich jak przygryzanie wargi czy policzka, pierwsze symptomy bruksizmu, skutki uboczne przyjmowania leków lub różnego rodzaju zaburzeń ogólnoustrojowych – m.in. o tym mogą świadczyć wykrywane podczas badania stomatologicznego zmiany w obrębie błon śluzowych jamy ustnej u dzieci. – Błona śluzowa jest dla ciała tym, czym dla duszy są oczy, czyli zwierciadłem. Na niej widać wszystko – mówi prof. dr hab. n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk, kierownik Zakładu Stomatologii Dziecięcej WUM, prezes Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej, konsultant krajowa z zakresu stomatologii dziecięcej.

Źródło: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov