Co może inspektor sanitarny? Całkiem sporo!

Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej mają prawo do skontrolowania:
– czy w danym podmiocie prowadzącym działalność leczniczą obowiązują prawidłowe procedury higieniczne,
– czy procedury te faktycznie zostały wdrożone – to znaczy, że nie widnieją jedynie na papierze, lecz są przez pracowników na co dzień przestrzegane,
– czy właściciel placówki medycznej we właściwy sposób nadzoruje skuteczność procedur sanitarnych i – w przypadku stwierdzenia uchybień i nieprawidłowości – od razu podejmuje działania naprawcze.

Co może inspektor sanitarny
Warto w tym miejscu wymienić najważniejsze uprawnienia, jakie posiada inspektor sanitarny. I tak, przedstawiciel sanepidu może w trakcie kontroli:
– rozmawiać ze wszystkimi pracownikami gabinetu (także z asystą dentystyczną, sprzątaczkami i rejestratorkami). Ma również prawo sprawdzić, czy personel zna przepisy sanitarne i prawidłowo stosuje wszystkie procedury obowiązujące na terenie danej placówki medycznej,

– może poprosić o wgląd do dokumentów gabinetu oraz wykonać ich odpis albo kopię. Należy jednak pamiętać, iż MUSZĄ TO BYĆ DOKUMENTY ŚCIŚLE ZWIĄZANE Z ZAKRESEM KONTROLI. Inspektor sanepidu nie może więc np. sprawdzać umów o pracę bądź dokumentów księgowych (faktur, rachunków itp.),

– może pobierać próbki do badań laboratoryjnych oraz przerwać kontrolę na czas niezbędny do przeprowadzenia ich badań (wydłużając w ten sposób czas trwania inspekcji),

– może wchodzić do wszystkich pomieszczeń, w tym również do gabinetów zabiegowych, jednak nie w czasie wizyty pacjenta. Niemniej zasada ta nie obowiązuje, jeśli kontrola ma cel zapobiegawczy. Tego typu inspekcje są podejmowane tylko wtedy, gdy istnieje zagrożenie dla życia i zdrowia i dają kontrolerowi znacznie większe uprawnienia. Jeśli więc kontrola sanepidu posiada charakter zapobiegawczy, lekarz powinien wyprosić pacjenta z gabinetu i umożliwić inspektorom zbadanie czystości pomieszczenia.
Natomiast w przypadku kontroli weryfikującej to inspektor musi poczekać, aż wizyta pacjenta dobiegnie końca.

Konsekwencji ciąg dalszy
W razie stwierdzenia naruszenia norm higienicznych, państwowy inspektor sanitarny ma prawo nakazać, w drodze decyzji, usunięcie w ustalonym terminie stwierdzonych uchybień. Ponadto w przypadku rażącego naruszenia przepisów sanitarnych może powtórzyć kontrolę w takim samym zakresie przedmiotowym.
Uwaga! Czas trwania powtórnej kontroli nie jest wliczany do maksymalnego czasu trwania kontroli określonego w art. 83 ust. 1 SDG.

Sprawdzimy, czy nie jest Pan brudasem
Warto w tym miejscu omówić jeszcze jedno uprawnienie Państwowej Inspekcji Sanitarnej, budzące wśród lekarzy najwięcej kontrowersji.
Zdaniem Sanepidu inspektor ma prawo sprawdzić, jakie jest faktyczne zużycie środków dezynfekujących lub wykorzystanie jednorazowego sprzętu. Sprawdzanie zaś polega na porównaniu informacji zawartych w książce zabiegów pielęgniarskich (a nawet fakturach) z kartotekami chorobowymi pacjentów.
Ponieważ wiadomo, ile mililitrów preparatu do dezynfekcji używa się jednorazowo, zatem inspektor sanitarny może łatwo wyliczyć, jaka ilość powinna zostać zużyta po przyjęciu określonej liczby pacjentów. Na podstawie liczby przyjętych pacjentów może też określić liczbę zużytych jednorazowych rękawiczek.

Lista wątpliwości
Czy jednak Sanepid posiada prawo wglądu w dokumentację medyczną? Warto przypomnieć, iż w ustawie wprost wymieniającej podmioty uprawnione do dostępu do dokumentacji medycznej Sanepid jako taki nie został uwzględniony. Mimo tego przedstawiciele tej instytucji domagają wglądu w kartoteki pacjentów.

Wątpliwość budzi również uprawnienie, które całkiem niedawno Sanepid nadał sobie samorzutnie, o czym świadczy casus gdańskiego dentysty. Przypomnijmy, iż lekarz został ukarany przez inspektorów sanitarnych za stosowanie produktów do wybielania zębów o stężeniu nadtlenku wodoru przekraczającym 6% (jest to stężenie przekraczające limit wynikający z przepisów wykonawczych do ustawy o kosmetykach). Niemniej produkty o stężeniu przekraczającym 6% są w niektórych państwach traktowane jako wyroby medyczne i dopuszczane do obrotu po spełnieniu określonych warunków. Dodajmy też, iż produkty te są następnie sprzedawane w Polsce jako wyrób medyczny (zarejestrowany w innym państwie UE i oznaczony znakiem CE).

W ten sposób gdański Sanepid postanowił wyręczyć Urząd Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, po raz kolejny przyznając sobie prawo do arbitralnych decyzji odnoszących się do produktów stosowanych przez stomatologów. Po przegranej batalii o środki czystości – zakończonej ustaleniem, iż Sanepid nie ma kompetencji kontrolnych dla wyrobów medycznych – ostatnio coraz częściej można odnieść wrażenie, iż Sanepid powoli przechodzi do kontrataku. Wydaje nam się jednak, iż decydowanie o tym, czy dany produkt jest kosmetykiem czy wyrobem medycznym, zdecydowanie przekracza kompetencje inspektorów sanitarnych.

B.Sz.