Rzecznik Praw Obywatelskich: co z opieką zdrowotną w 2018 roku?

Rzecznik Praw Obywatelskich wystosował do ministra zdrowia pismo, w którym wyraził swoje zaniepokojenie narastającym niedoborem lekarzy. Zdaniem RPO, do tej pory godzili się oni na pracę ponad swoje siły. Masowe wypowiadanie klauzul opt-out jest na tyle groźne, że rząd nie może ograniczać się do jej monitorowania – najważniejsze jest podjęcie dialogu z lekarzami.

– Uważam, że obecna sytuacja związana z niedoborem lekarzy i prowadzoną akcją protestacyjną wymaga podjęcia przez władze publiczne nadzwyczajnych działań w celu zapewnienia bezpieczeństwa pacjentom oraz lekarzom. Sytuacja ta wymaga dialogu ze środowiskiem medycznym oraz wspólnego poszukiwania rozwiązań, które w realny sposób doprowadzą do rozwiązania sygnalizowanych problemów oraz naprawy systemu opieki zdrowotnej – napisał Adam Bodnar w oficjalnym wystąpieniu do ministra zdrowia Konstantego Radziwiłła.

Jak podkreślił, rosnące zapotrzebowanie na pracę lekarzy, wynikające m.in. z procesów demograficznych, rozwoju medycyny oraz wzrastających oczekiwań pacjentów nie jest rekompensowane przez właściwy wzrost nakładów na leczenie i wzrost liczebności lekarzy. – To, że podmioty lecznicze muszą zapewnić dużą liczbę świadczeń, a świadczenia te nie są dostatecznie finansowane i do tego brakuje kadr, prowadzi do sytuacji, w której lekarze są obciążani nadmiernie dużą liczbą zadań i zmuszani do notorycznego przekraczania norm czasu pracy. A przepracowani lekarze stanowią zagrożenie nie tylko dla siebie, ale i dla swoich pacjentów – dodał.

Polskie prawo zezwala lekarzom na to, by przekraczali maksymalną normę czasu pracy wynoszącą 48 godzin na tydzień – muszą tylko podpisać tzw. klauzulę opt-out. – Zgoda ta wprawdzie jest dobrowolna, ale troska o pacjentów oraz oczekiwania pracodawców prowadzących szpitale sprawia, że na lekarzach ciąży silna presja na podpisywanie zgody na pracę w warunkach, które niewątpliwie są szkodliwe dla ich zdrowia oraz bezpieczeństwa pacjentów (klauzula opt-out jest wykorzystywana głównie w celu zapewnienia należytej obsady dyżurów lekarskich w godzinach nocnych) – zaznaczył RPO w swoim wystąpieniu.

Teraz jednak lekarze prowadzą ogólnopolską akcję protestacyjną w postaci wypowiadania klauzul opt-out. To ciąg dalszy protestu głodowego lekarzy-rezydentów z października 2017 r. i odbywa się na wezwanie Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy, Porozumienia Rezydentów OZZL oraz Naczelnej Rady Lekarskiej. Klauzule opt-out wypowiadają nie tylko młodzi lekarze, ale również specjaliści z wieloletnim doświadczeniem. – Z niepokojem odbieram kolejne doniesienia medialne o wypowiadaniu przez lekarzy klauzuli opt-out, wypowiadaniu przez lekarzy (głównie lekarzy rzadkich specjalności) pracy na rzecz publicznych podmiotów leczniczych oraz dramatycznych niedoborach lekarzy niezbędnych do zabezpieczenia normalnego funkcjonowania placówek leczniczych, a także o ograniczaniu dotychczasowego zakresu świadczeń zdrowotnych i odwoływaniu zaplanowanych badań i zabiegów – podkreślił Adam Bodnar. Jego zdaniem, przewidywany drastyczny niedobór lekarzy związany z prowadzoną akcją protestacyjną (zakończeniem z dniem 31 grudnia 2017 r. okresu wypowiedzenia klauzuli opt-out przez znaczącą liczbę lekarzy) wymaga nie tylko dalszego monitorowania sytuacji, ale również podjęcia działań zapewniających ciągłość udzielania świadczeń zdrowotnych i funkcjonowania poradni, pracowni i oddziałów szpitalnych.

Jednocześnie Rzecznik Praw Obywatelskich przypomniał, że art. 68 Konstytucji RP zapewnia obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Z kolei w świetle art. 66 Konstytucji każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, a także prawo do wypoczynku. Ministra zdrowia poproszono też o wyjaśnienie, co w tej sprawie zostało zrobione na rzecz pacjentów i lekarzy.

Samorząd lekarski alarmuje: polscy lekarze pracują w kilku miejscach jednocześnie, przez co są przemęczeni. To niebezpieczne zarówno dla nich, jak i dla pacjentów. Dlaczego pracują tak dużo? Odpowiada Jerzy Jakubiszyn, członek Naczelnej Rady Lekarskiej, przewodniczący konwentu prezesów Okręgowych Rad Lekarskich.

AF

Fot. DarkoStojanovic, pixabay.com