Co się zmieniło w medycynie przez minione 25 lat?

Co można uznać za największe osiągnięcia medyczne ostatnich 25 lat?
– AIDS – choroba, która przez dłuższy czas była uznawana za śmiertelną i traktowana jak wyrok śmierci, obecnie jest uznawana za chorobę przewlekłą
– praktycznie nie stosuje się obecnie resekcji żołądka w przypadku choroby wrzodowej, ale stosuje się środki farmakologiczne
– białaczka jest uleczalna
– powszechnie stosuje się w diagnostyce tomografię komputerową i rezonans magnetyczny
– pojawiła się terapia spersonalizowana nowotworów
– stosuje się wiele nowych szczepionek i terapii genowych

Jednocześnie za dynamicznym postępem w medycynie nie odnotowano podobnego w dziedzinie organizacji systemu ochrony zdrowia. M. in. do dziś funkcjonuje system rozlokowanych w jednakowej odległości szerokoprofilowych szpitali. Powstał on w latach 50. XX w. na wypadek zimnej wojny. System ten jest zdecydowanie nadmiarowy, archaiczny i generuje zbyt wysokie koszty.
Po II wojnie światowej do głównych problemów medycyny należała walka z chorobami zakaźnymi – głównie gruźlicą, skutkami niedożywienia oraz ranami wojennymi. Działania medyczne skupiały się głównie wokół szpitali, w których ratowano zdrowie i życie pacjentów. Obecnie – na świecie działalność medyczną prowadzi się głównie w gabinetach lekarskich i skupia się ona przede wszystkim na modyfikacji stylu życia pacjentów, a nie na ratowaniu ich życia. Do współczesnych chorób cywilizacyjnych zalicza się nadwagę i otyłość, choroby psychiczne (głównie depresję), neurologiczne i kardiologiczne.

W Polsce dominuje medycyna stacjonarna, choć co trzecie łóżko szpitalne uznaje się za zbędne. Ciągle działania medyczne skupione są wokół szpitali i ukierunkowane na udzielanie pierwszej pomocy w stanach nagłych (pomoc doraźna), a nie na zapobieganiu chorób. Przede wszystkim inwestuje się w szkolenie kadry szpitalnej i finansuje wykonywane procedury, a nie efekty leczenia. Dlatego najwięcej płaci się za leczenie szpitalne i zabiegowe.

Dawniej kobieta po porodzie spędzała w szpitalu tydzień, obecnie dwa dni. Operacje wymagały wielodniowego pobytu – aktualnie wiele z nich wykonuje się w trybie jednodniowym. By skorzystać z dializoterapii – dawniej trzeba było czekać w wieloletnich kolejkach, i to zespoły lekarskie decydowały o kolejności przyjęć. Obecnie dializoterapia jest dostępna dla wszystkich, którzy jej potrzebują. Jednakże system, w którym zespół specjalistów decyduje wg swojego uznania o prawach pacjenta do leczenia powraca w przypadku programów lekowych.

Lekarze w Polsce przez bardzo długi czas zarabiali bardzo mało i musieli dorabiać pieniądze, by wystarczyło im na utrzymanie. Jednakże w zamian za to byli szanowaną grupą społeczną oraz dysponentami dostępu do uznaniowego systemu (przepustką do niego były znajomości lub łapówki). Lekarze mieli samodzielność i autonomiczność w podejmowaniu decyzji terapeutycznych. Obecnie decyzyjność terapeutyczna lekarzy jest mniejsza, gdyż decyzje podejmuje często płatnik poprzez fakt, że decyduje o wycenie procedur lub wprowadzaniu protokołów terapii. Na decyzje lekarzy coraz większy wpływ mają też pacjenci, którzy np. sugerują lekarzowi, jaki lek ma im przepisać.

W Polskiej służbie zdrowia coraz rzadziej zdarzają się łapówki (badania wykazują, że w 2013 r. jedynie 1,4 % respondentów nieformalnie zapłaciło za leczenie). Z drugiej jednak strony – znacznie wydłużyły się kolejki w specjalistycznych poradniach. Choć medycyna powoli wychodzi ze szpitali – nie idzie za tym rozwój sieci ambulatoryjnej.
W polskim systemie opieki zdrowotnej nadal funkcjonuje uznaniowość – pacjenci najczęściej korzystają z leczenia u znajomych lekarzy – szukają znajomości, by skrócić czas oczekiwania w kolejce na leczenie i zaoszczędzić na korzystaniu z prywatnych świadczeń.

Na pewno znacznie poprawiły się zarobki lekarzy, ale w ślad za tym poszedł spadek zaufania do nich. Badania pokazują, że jedynie 43% Polaków ufa lekarzom. I to właśnie w postawie pacjentów wobec służby zdrowia dokonała się największa zmiana – na pewno nie są to już osoby, które grzecznie oczekują w poczekalni na swoją kolej, ale wymagają odpowiedniego standardu, oceniają pracę lekarzy i chcą wpływać na ich decyzje. Obecnie pacjenci bardziej są partnerami w leczeniu niż dawnej, np. obecnie informuje się pacjenta o chorobie nowotworowej, wcześniej powiadamiano o tym jego rodzinę.

Ogromne zmiany zaszyły także w systemach informacyjnych: pacjenci mogą wyszukać lekarza danej specjalizacji w konkretnej lokalizacji, informacje, jak jest oceniany przez pacjentów, jak długo trzeba czekać do niego w kolejce. Także na wizytę można już zapisać się online.

Jednakże wycena świadczeń, która jest obecnie praktykowana, sprawia, że każda procedura medyczna ma swoją „metkę” z ceną. Lekarze bardzo często zamiast skupiać się na leczeniu, skupiają się na liczeniu, aby utrzymać rentowność palcówek, które prowadzą. Zdarza się, że w konsekwencji to stawki, procedury i punkty oraz przeliczanie, czy leczenie danej choroby się opłaca stają w centrum – w miejsce dobra pacjentów.
Generalnie – dzięki postępowi w medycynie w obecnych czasach żyjemy dłużej, jesteśmy zdrowsi. Jednakże ciągle są problemy z informatyzacją w służbie zdrowia. Choć dość trudno w to uwierzyć – zdarzają się placówki, gdzie nie używa się komputerów. W efekcie fakt ten powoduje brak transparentności działania – utrudnia kontrolę, dostęp do danych, zarządzanie. Kolejne terminy wprowadzenia elektronicznej dokumentacji pacjenta ciągle są odraczane.

BZ

Źródło: Medexpress