Co dentyści powinni wiedzieć przepisując leki?

Ze względu na bezpieczeństwo pacjentów wskazane jest, aby stomatolodzy i farmaceuci dzielili się informacjami na temat leków przepisywanych pacjentom gabinetów dentystycznych. W portalu Dentistry IQ swoją opinię na ten temat prezentuje Barbara Madej, licencjonowana farmaceutka z 40-letnim stażem.

Barbara Madej, absolwentka farmacji na University of Saskatchewan, pracowała zarówno w Kanadzie, jak i w USA (Los Angeles). Obecnie jest dyrektorem naukowym w MedAssent DDS, koncentrując się przede wszystkim na ograniczaniu błędów w stosowaniu farmakoterapii w stomatologii.

Współpraca lekarzy dentystów z farmaceutami ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa pacjentom i osiągnięcia u nich optymalnych wyników leczenia. Jednak w praktyce pod tym względem jest wciąż wiele do zrobienia.

Czy dentysta zna historię leczenia pacjenta?

Zapytana, czego dentyści powinni być bardziej świadomi, przepisując leki, Barbara Madej odpowiedziała: – Jedną z kluczowych spraw jest dokładne przejrzenie historii leków przyjmowanych przez pacjenta. Często widzimy recepty, które nie uwzględniają leków stosowanych przez pacjenta, co może prowadzić do niebezpiecznych interakcji lub przeciwwskazań. Przykładowo, Topamax w połączeniu z aspiryną, kodeiną, hydrokodonem lub karbamazepiną może mieć wpływ na kontrolę napadów padaczkowych, o czym dentyści nie zawsze pamiętają. Aby lepiej to kontrolować, dentyści muszą weryfikować całą historię leczenia, w tym także historię przyjmowania leków dostępnych bez recepty i suplementów.

Zdaniem ekspertki, aby dentyści mogli lepiej, bardziej trafnie przepisywać leki (a tym samym zapewniać lepsze wyniki leczenia), potrzebna jest dobra komunikacja i rzetelne badanie. A w przypadku wątpliwości stomatolodzy powinni bez obaw kontaktować się z farmaceutami oraz poświęcać więcej czasu na sprawdzenie leków, jakie przepisują swoim pacjentom.

Nie wszyscy stomatolodzy aktualizują swoją wiedzę z zakresu farmakoterapii

Kształcenie ustawiczne i korzystanie z baz leków to także świetne sposoby na to, by doskonalić się w ważnym elemencie pracy lekarza, jakim jest przepisywanie leków. Niestety, zdaniem farmaceutki, wielu dentystów nie jest na bieżąco z aktualnymi lekami, np. niektórzy amerykańscy stomatolodzy wciąż przepisują dolobid (diflunizal), starszy lek przeciwzapalny, mimo dostępności nowszych i skuteczniejszych alternatyw. Wykorzystanie dostępnych narzędzi mogłoby poprawić wyniki leczenia pacjentów.

Jako przykład często występującego w USA problemu, wynikającego z niedostatecznej wiedzy dentystów, Barbara Madej podała niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen, które są często zalecane na ból po zabiegach stomatologicznych. Ponieważ dentyści coraz częściej wybierają NLPZ zamiast opioidów, ważne jest, aby znali wszystkie dostępne NLPZ, w tym te, które można kupić bez recepty. Ta wiedza pozwoli uniknąć przypadkowego przepisania więcej niż jednego NLPZ. Ponadto pacjenci nierzadko kupują leki w różnych aptekach, a jedna apteka może nie wiedzieć, że dana osoba przyjmuje już inny NLPZ, to zaś może prowadzić do krwawienia z przewodu pokarmowego. Dokładna kontrola przyjmowania przez pacjenta leków może więc zapobiec tego typu problemom.

Antybiotyki mogą obniżać skuteczność leczenia innych schorzeń

W odpowiedzi na pytanie, czy istnieją konkretne leki, które mogą prowadzić do powikłań podczas przepisywania leków na schorzenia stomatologiczne, Madej dopowiedziała: – Tak, częstym winowajcą są antybiotyki. Dentyści często zalecają antybiotyki na infekcje, ale czasami pomijają potencjalne interakcje. Np. łączenie metforminy i cefaleksyny może zwiększyć ryzyko kwasicy mleczanowej. Niektóre antybiotyki mogą też obniżać skuteczność antykoncepcji hormonalnej. Azytromycyna, erytromycyna, penicylina, amoksycylina, ampicylina, tetracyklina i metronidazol mogą zmniejszać skuteczność doustnych środków antykoncepcyjnych. Takie samo może być działanie niektórych środków przeciwgrzybiczych, np. nystatyny i ketokonazolu. Brak staranności ze strony dentysty i farmaceuty może skutkować podjęciem kroków prawnych. W jednym znanym mi przypadku dentysta i farmaceuta musieli przez lata wypłacać pacjentowi odszkodowanie.

Chęć wyjaśnienia potencjalnych problemów, a nie krytyka

Barbara Madej wskazała też, co mogą zrobić specjaliści obu dziedzin, by poprawić tę interdyscyplinarną współpracę. Jej zdaniem kluczem jest tu dobra komunikacja, która zapewni bezpieczeństwo pacjentom. Regularne spotkania mogą okazać się skuteczne w przezwyciężeniu luk informacyjnych. Jak zapewniła, farmaceuci zawsze chętnie omawiają recepty, aby zapewnić bezpieczeństwo, choć czasami może to frustrować lekarzy, szczególnie gdy zakłóca to ich pracę. Jednak te pytania mają na celu wyjaśnienie potencjalnych problemów, a nie krytykę.

Madej podała przykład pacjenta, któremu przepisano amoksycylinę, mimo że miał alergię na penicylinę. Gdy sprawdziła to u dentysty, ten nic nie wiedział o alergii, ponieważ pacjent o niej nie wspomniał. Podkreśla to znaczenie otwartej komunikacji i zrozumienia, że wszyscy zaangażowani pracują na rzecz jak najlepszego skutku leczenia u pacjenta.

Pacjenci niekiedy kierują swoją frustrację na farmaceutów

Pytana o to, jak pacjenci reagują, gdy dzwonią w sprawie wadliwej recepty, Barbara Madej powiedziała: – To trudna sytuacja. Zabawa w telefonicznego berka z lekarzem może zająć trochę czasu, a pacjenci często stają się niespokojni lub zirytowani i zastanawiają się, co się dzieje. Pacjenci pytali mnie wprost: „Czy mój dentysta popełnił błąd?”. Staram się chronić dentystę, wyjaśniając, że „chcę tylko sprawdzić dawkę” lub „sprawdzam interakcje”. Sądzę, że wielu farmaceutów robi to samo. Niestety, może to skutkować tym, że pacjenci będą kierować swoją frustrację na nas, podczas gdy my po prostu staramy się wykonywać swoją pracę i zapewnić im bezpieczeństwo.

– Zaburzenia krzepnięcia krwi u pacjentów to zagadnienie, które budzi obawy u lekarzy praktycznie każdej specjalności – mówi w rozmowie z Dentonetem dr n. med. Magdalena Górska-Kosicka z Kliniki Zaburzeń Hemostazy i Chorób Wewnętrznych IHIT w Warszawie.

Źródło: https://www.dentistryiq.com/