Dzieciństwo naprawdę bez próchnicy – czyli jak to robią w Szwecji?

Szwedzi słyną ze zdrowych zębów. Ich statystyki są wzorcowe, a osiągane wyniki niejednokrotnie lepsze niż zalecenia WHO. Przykład – prawie 80% sześciolatków nie ma próchnicy. W takim stanie zdrowia połowa mieszkańców Szwecji wchodzi w dorosłość. Z czego to wynika? Podczas Światowego Zjazdu Lekarzy Polskich, który odbył się w miniony weekend w Warszawie, system opieki stomatologicznej w Szwecji, przynoszący tak świetne rezultaty, omówiła dr Dorota Pregiel, wrocławianka, od 6 lat mieszkająca i pracująca w Szwecji.

– Pracuję w społecznej służbie zdrowia, finansowanej przez podatników. Stomatologia jest fantastycznie zorganizowana. Bezpłatna dla dzieci, częściowo odpłatna dla dorosłych. Jest duży nacisk na pracę zespołową. Znaczącą rolę w opiece nad dziećmi odgrywają higienistki i asystentki stomatologiczne – rozpoczęła swoją prelekcję podczas sesji stomatologicznej dr Dorota Pregiel.

Szwecja wzorem opieki stomatologicznej

Podstawą dobrego stanu zdrowia jamy ustnej u młodych Szwedów są regularne przeglądy stomatologiczne. Pierwsze spotkanie dziecka z dentystą – zawsze przed drugim rokiem życia. Chodzi o to, żeby wyłapać dzieci z grupy ryzyka. Jeśli stomatolog stwierdzi takie ryzyko, informuje o tym pediatrę. Zaczyna się współpraca tych lekarzy. Dzieci podczas tej wizyty są klasyfikowane na trzy grupy: dzieci zdrowe, dzieci z próchnicą początkową oraz z próchnicą aktywną.

Pierwszy typowy przegląd stomatologiczny odbywa się w wieku trzech lat. To sympatyczne spotkanie z prezentami, dzieci przychodzą z rodzicami, lekarze opowiadają i pokazują jak powstaje próchnica. Dzieci zdrowe, w wieku od 2 do 4 lat, przechodzą przeglądy stomatologiczne u lekarza raz na dwa lata. Częściej przeglądy przeprowadzają asystentki stomatologiczne. Dzieci z grupy podwyższonego ryzyka mają obowiązkowo wykonywane zdjęcia zgryzowe raz w roku, lub nawet częściej, i to już od trzeciego roku życia.

Bezpłatna opieka stomatologiczna dla dzieci

Bezpłatna opieka stomatologiczna przysługuje dzieciom i młodzieży do 18. roku życia. Zauważono, że jeśli młodzi Szwedzi do osiągnięcia pełnoletności przyzwyczaili się do częstych kontroli, stan zdrowia zębów był dobry. Później jednak znacząco się pogarszał. Dlatego niektóre regiony kraju przedłużają ten okres bezpłatności. Na przykład w okolicach Goteborga taka opieka została wydłużona do 26. roku życia. Dużą rolę odgrywają w profilaktyce chorób jamy ustnej media. W internecie powszechne są filmy edukacyjne. – Szwedzi są mistrzami w tworzeniu broszur. Te ogólne zasady profilaktyki, takie jak wszędzie, tutaj naprawdę są przestrzegane. Wszystkie dzieci w szkole mają darmowe posiłki, bardzo zdrowe jedzenie. W sklepikach szkolnych nie ma słodkich napojów – opowiadała dr Pregiel. Leczenie ortodontyczne do 18.  roku życia jest również bezpłatne.

Jak w każdym społeczeństwie, ogromną rolę w zdrowiu jamy ustnej dzieci odgrywają rodzice. Na to Szwedzi też znaleźli rozwiązanie – pacjenci, którzy nie zgłaszają się na planowe wizyty u stomatologa, płacą grzywnę. Po czterech listach przypominających o obowiązku przeprowadzenia takich wizyt, o zachowaniu rodziców informowana jest pomoc społeczna. Warto zwrócić uwagę na szczególny sposób podejścia do bólu w stomatologii dziecięcej. Szwedzcy lekarze wychodzą z założenia, że dziecko nie ma prawa poznać bólu w gabinecie. Zaawansowane systemy znieczuleń czy gaz rozweselający są dostępne nawet w gabinetach powiatowych. Jednym z wyzwań dla stomatologii szwedzkiej jest temat uchodźców. Są to pacjenci z bardzo dużym problemem próchniczym. Często rozwiązaniem jest jednodniowy pobyt w szpitalu i sanacja bezwzględna.

Wniosek? Duże nakłady finansowe

Uczestniczący w sesji stomatologicznej lekarze zwrócili uwagę, że tak sprawny i rozbudowany system opieki stomatologicznej jest możliwy dzięki bardzo wysokim podatkom. – W latach 70., kiedy ruszał ten system, 60-70% pensji to były podatki. Dziś oglądamy tego efekty – mówili inni lekarze uczestniczący w zjeździe, również pracujący na co dzień w Szwecji.