Próchnica u 12-latków: duże zróżnicowanie w Europie
Próchnica u 12-latków: duże zróżnicowanie w Europie
Spis treści
W obszernym międzynarodowym badaniu wykazano, że frekwencja próchnicy u 12-letnich Europejczyków jest bardzo zróżnicowana i zależy od wielu czynników, przede wszystkim społeczno-ekonomicznych. W badaniu oceniono stan zdrowia jamy ustnej prawie 500 000 dzieci z 36 krajów.
Występowanie próchnicy jest w znacznym stopniu powiązane z czynnikami społeczno-ekonomicznymi, które są determinowane zarówno indywidualnie, jak i przez środowisko, w którym żyje dana osoba. Jednak polityka zdrowotna i społeczna poszczególnych państw, wartości kulturowe i społeczne oraz warunki epidemiologiczne mogą również znacząco wpływać na zdrowie jamy ustnej i występowanie próchnicy u dzieci i młodzieży, co potwierdza to badanie.
Przegląd systematyczny obejmuje 61 badań epidemiologicznych dotyczących stanu próchnicy u 12-latków w latach 2011–2022. W badaniu wzięło udział łącznie prawie pół miliona dzieci z 36 państw Europy. Największa liczba uczestników pochodziła z Wielkiej Brytanii: 89 442 nastolatków, najmniejsza z Belgii – 22 osoby.
Wybór i ocena badań, a także ekstrakcja danych zostały przeprowadzone zgodnie ze standardowymi kryteriami (PRISMA). Wskaźnik próchnicy (DMFT) analizowano w odniesieniu do czynników społeczno-ekonomicznych państw, takich jak dochód narodowy brutto, wskaźnik rozwoju społecznego (HDI), stopa bezrobocia i wydatki na zdrowie zębów na 1 mieszkańca. DMFT ≤ 1 przyjęto jako niski poziom próchnicy, DMFT > 1 do ≤ 2 jako średni, DMFT > 2 do ≤ 3 jako wysoki, a > 3 jako bardzo wysoki.
Najgorzej wypada Europa Wschodnia
W badaniu wykazano, że wskaźnik próchnicy miał statystycznie istotną korelację z poziomem dochodu brutto państw: im niższy dochód, tym wyższa frekwencja próchnicy. Dzieci w krajach o wyższych dochodach miały o 90% niższe ryzyko złego stanu zdrowia jamy ustnej niż dzieci z krajów o średnich dochodach (p < 0,01).
Ponadto dzieci z państw Europy Zachodniej miały najniższą częstość występowania próchnicy: DMFT średnio 0,80, dzieci z krajów Europy Północnej miały DMFT na poziomie 1,30. Natomiast w Europie Wschodniej i Południowej wskaźnik próchnicy był najwyższy i wynosił odpowiednio 2,87 i 2,31. Nastolatkowie z państw Europy Zachodniej mieli zatem o 95% niższe ryzyko chorób jamy ustnej niż dzieci z Europy Wschodniej i Południowej. Średni DMFT dla wszystkich państw wynosił 2,10. Podczas gdy wszystkie kraje Europy Zachodniej miały niższe wartości DMFT, tylko trzy państwa Europy Wschodniej osiągnęły niższą wartość.
Istniały również wyraźne korelacje między wskaźnikiem próchnicy a stopą bezrobocia (p < 0,05) oraz wskaźnikiem rozwoju społecznego HDI (p < 0,01). Ponadto wszystkie kraje, w których wydatki na zdrowie zębów per capita przekraczały 100 USD, miały niższy średni wskaźnik próchnicy niż 2,10.
Wniosek
Wyniki wskazują, że 12-letni Europejczycy znajdujący się w niekorzystnej sytuacji ekonomicznej, zwłaszcza mieszkańcy Europy Wschodniej, mają gorszy stan zdrowia jamy ustnej niż ich rówieśnicy mieszkający w krajach o wysokich dochodach w północnej części kontynentu.
Na poziomie krajowym czynniki społeczno-ekonomiczne i polityczne, takie jak dochód brutto, położenie geograficzne, stopa bezrobocia i wsparcie państwa, również wykazują silną korelację ze zdrowiem jamy ustnej dzieci.
W Europie Wschodniej wynika to z bardziej utrudnionego dostępu do opieki stomatologicznej i tendencji do poszukiwania leczenia doraźnego zamiast profilaktycznego. W większości krajów europejskich opieka stomatologiczna dla dzieci jest prawie w pełni pokrywana, ale istnieje wiele różnic pod względem finansowania lub zakresu leczenia.
Praca pt. „Caries status in 12-year-old children, geographical location and socioeconomic conditions across European countries: A systematic review and meta-analysi” została opublikowana w czasopiśmie „International Journal of Pediatric Dentistry”.
– Znamy wiele różnych metod adaptujących dziecko do środowiska stomatologicznego. Są to m.in. metody behawioralne. Najważniejsze jest jednak to, by właściwie odnosić się do dziecka. Ono nie może być traktowane jak przedmiot. Zawsze musimy nawiązywać kontakt z dzieckiem, patrzeć mu w oczy, rozmawiać z nim i nie pozwalać rodzicom, by odpowiadali za dziecko na pytania – mówi prof. dr hab. n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk, konsultant krajowy ds. stomatologii dziecięcej, prezes Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej. Jakie znaczenie dla pracy dentystów z dziećmi ma znajomość psychologii dziecięcej i poszczególnych faz rozwojowych dzieci? Na co, w kontekście budowania prawidłowych wzorców, zwracać uwagę rodzicom? Zapraszamy do obejrzenia materiału filmowego!
Źródło: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
POWIĄZANE ARTYKUŁY
Tylko 52,5% rodziców 3-latków używa u dzieci pasty z fluorem, tylko 62,4% rodziców myje dzieciom w wieku 3 lat zęby dwa razy dziennie – wynika z badań. W efekcie u ponad 41% 3-latków w Polsce występuje próchnica. Podczas XXII Ogólnopolskiej Konferen...
W 2023 r. w Europejskim Regionie WHO odnotowano alarmujący wzrost zachorowań na odrę – ponad 42 200 przypadków. W wielu krajach wzrosły również wskaźniki hospitalizacji. Tymczasem w Polsce wśród dzieci spadł wskaźnik wyszczepialności pierwszą dawką s...
Z danych Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że tytoń, alkohol, wysokoprzetworzona żywność, paliwa kopalne oraz specyfika wykonywanej pracy odpowiadają każdego roku za śmierć około 2,7 miliona osób na Starym Kontynencie. Z tego powodu WHO wzywa do ...
Analiza DNA pobranego z zęba kobiety pochowanej na cmentarzu Kara-Djigach około 11 km od Biszkeku — stolicy dzisiejszego Kirgistanu – pozwoliła ustalić, że plaga dżumy przyszła do Europy właśnie z tych rejonów. W XIV wieku przez Europę przetoczyła s...
Narodowy Fundusz Zdrowia poinformował, że w Polsce ubytki próchnicowe ma ponad 40% dzieci w wieku 3 lat oraz ponad 90% osób w wieku 18 lat. Dane o próchnicy w naszym kraju zostały opublikowane przy okazji informacji o działalności dentobusów, czyli...
Z danych opublikowanych na blogu Maps Interlude wynika, że poziom dostępności usług stomatologicznych zarówno w Unii Europejskiej, jak i poza nią, jest bardzo zróżnicowany. Mapa przedstawiająca liczbę dentystów na 10 000 mieszkańców na Starym Kontyne...
Opublikowane w ostatnim czasie badanie z udziałem ponad 5000 osób dorosłych potwierdziło, że mniej niż połowa brytyjskich rodziców zabrała swoje dziecko do dentysty przed ukończeniem przez nie 3. roku życia. Dzieje się tak mimo wytycznych Narodowej S...
– W Europie z roku na rok obserwuje się wzrost liczby zakażeń wywołanych przez bakterię Legionella pneumophila – ostrzega dr hab. Marta Palusińska-Szysz z UMCS. Zaznacza, że sprzyja temu ocieplanie się klimatu. Dr hab. Marta Palusińska-Szysz pracuje...
Minister Izabela Leszczyna podsumowała rok prac w ministerstwie zdrowia. Wśród głównych inicjatyw i zmian wymieniła m.in. inwestycje z Krajowego Planu Odbudowy, łatwiejszy dostęp do świadczeń i leków, cyfryzację ochrony zdrowia i projekt reformy szpi...
Zapalenie dziąseł prowadzi do choroby przyzębia, która zwiększa ryzyko groźnych chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy, a nawet choroby Alzheimera – mówili eksperci na konferencji prasowej w Warszawie. Dotyczy ono aż 30% polskich 18-latków – alarmowal...
Na posiedzeniu, które odbyło się 26 czerwca 2023 r. Rada Przejrzystości AOTMiT uznała, że zasadne jest zakwalifikowanie profilaktyki dla dzieci w wieku 3 lat oraz wizyt adaptacyjnych dla dzieci w wieku 3 i 4 lat jako świadczeń gwarantowanych z zakres...
