Prawidłowa dezynfekcja narzędzi stomatologicznych – zasady teoretyczne

Dezynfekcja w gabinecie stomatologicznym to działanie, którego celem jest zniszczenie wegetatywnych form drobnoustrojów obecnych na powierzchni narzędzi do takiego stopnia, że nie powodują już zagrożenia dla zdrowia lub życia człowieka. Dezynfekcja zazwyczaj wchodzi w zakres obowiązków asysty stomatologicznej, więc warto przypomnieć sobie nieco teorii dotyczącej tego zagadnienia.

Dezynfekcja to jeden z etapów procesu dekontaminacji, prowadzącego do zniszczenia lub unieszkodliwienia znajdujących się na powierzchni narzędzi stomatologicznych drobnoustrojów. W skład dekontaminacji wchodzą również poprzedzająca dezynfekcję sanityzacja, czyli tzw. faza oczyszczania, podczas której z narzędzi usuwa się widoczne gołym okiem składniki organiczne i nieorganiczne osiadłe na nich w trakcie pracy (ślina, krew, tkanki, błona śluzowa) oraz następująca po niej sterylizacja – proces prowadzący do zniszczenia wszystkich żywych form drobnoustrojów, które posiadają zdolność do rozmnażania się. Do sterylizacji zalicza się eliminowanie bakterii i grzybów chorobotwórczych, ich przetrwalników oraz nieodwracalna inaktywacja wirusów.

Jeśli chodzi o dezynfekcję, można ją podzielić na trzy główne grupy: termiczną, chemiczną oraz chemiczno-termiczną. Dezynfekcja termiczna polega na wykorzystaniu wody o temperaturze 93°C lub pary wodnej o temperaturze 105-110°C oraz nadciśnieniu 0.5 atmosfery. Wykorzystuje się ją do odkażania naczyń, bielizny oraz wyposażenia sanitarnego. Dezynfekcja chemiczna polega na użyciu roztworów preparatów chemicznych o rozmaitych właściwościach. Zaliczają się do nich m.in. alkohole, fenole, aldehydy, halogeny oraz środki utleniające. Wybór konkretnego jest zależny od spodziewanego skażenia, toksyczności środka oraz rodzaju dezynfekowanego materiału. Z kolei dezynfekcja chemiczno-termiczna to połączenie działania środków chemicznych o niższych stężeniach oraz temperatury 60°C. Służy ona do dezynfekcji narzędzi wrażliwych na wyższą temperaturę.

Podczas dezynfekcji narzędzi stomatologicznych oraz wyposażenia gabinetu należy pamiętać o następujących zasadach:

• zabronione jest dopuszczanie do zaschnięcia substancji organicznych oraz chemicznych na narzędziach,
• dezynfekcja narzędzi odbywa się w specjalnych naczyniach z tworzywa sztucznego, wyposażonych w przykrywkę i cedzak,
• roztwory preparatów chemicznych muszą być wymieniane codzienne, zaś narzędzia – całkowicie w nich zanurzone,
• przy umieszczaniu oraz wyciąganiu narzędzi z naczyń z roztworem chemicznych należy używać rękawic ochronnych,
• drobne narzędzia do leczenia kanałowego, wiertła oraz końcówki do skalera dezynfekuje się oddzielnie,
• należy przestrzegać stężeń roztworów i czasu dezynfekcji zalecanego przez producentów,
• zdezynfekowane narzędzia najlepiej wysuszyć w specjalnej suszarce, po czym zapakować i wysterylizować,
• myjki ultradźwiękowe nie nadają się do dezynfekcji lusterek, zabronione jest używanie w nich preparatów o kwaśnym pH,
• dezynfekcja powierzchni (podłogi, ściany, meble) powinna odbyć się raz dziennie po zakończeniu pracy,
• unity, aparaty, uchwyty, przyciski itp. należy dezynfekować po każdym przyjętym pacjencie,
• przy dezynfekcji powierzchni pokrytych krwią należy najpierw pokryć je preparatem o wysokim stężeniu, po jego usunięciu zdezynfekować ponownie, używając środka do powierzchni czystych, a dopiero później umyć zwykłym preparatem,
• dezynfekcję lampami bakteriobójczymi można stosować do odkażania powietrza, płynów i powierzchni (czas pracy lampy powinien być notowany).

AF

Zobacz jak mógłby wyglądać gabinet, gdyby nie był poddawany dezynfekcji, a ślina była… czerwona.