Odma śródpiersiowa po ekstrakcji zębów mądrości u 26-latka
Odma śródpiersiowa po ekstrakcji zębów mądrości u 26-latka
Usunięcie trzeciego zęba trzonowego to procedura powszechnie wykonywana w stomatologii. Najczęstszymi powikłaniami po przeprowadzeniu tego zabiegu są ból, infekcja, krwawienie, szczękościsk, uszkodzenie sąsiednich tkanek, parestezje nerwu zębodołowego dolnego i językowego oraz negatywne reakcje na podane znieczulenie. Komplikacje takie jak złamanie kości szczęki lub żuchwy czy odma podskórna występują rzadko. Odma zwykle lokalizuje się w okolicy szyi i twarzy, ale może rozprzestrzenić się do śródpiersia, tym samym zagrażając życiu pacjenta.
Pierwszy przypadek odmy podskórnej po ekstrakcji zęba został opisany w 1870 roku (opublikowany w 1900 roku). Dotyczył on pacjenta, u którego wystąpił obrzęk twarzy wskutek gry na trąbce po przeprowadzonej ekstrakcji zęba przedtrzonowego. W latach 1960–2008 w dwóch przeglądach piśmiennictwa opisano łącznie 106 przypadków odmy podskórnej po różnych zabiegach stomatologicznych, w tym stomatologii odtwórczej, ekstrakcjach oraz po leczeniu endodontycznym, a także zabiegach z zakresu chirurgii periodontologicznej, ortognatyki oraz laseroterapii.
Większość tych przypadków była związana ze stosowaniem turbin dentystycznych, a inne zidentyfikowane przyczyny to: użycie w trakcie zabiegu strzykawek powietrznych, zbyt szerokie rozciągnięcie płata śluzówkowo-okostnowego za pomocą retraktorów oraz irygacja roztworem nadtlenku wodoru, a także – po zabiegu – wzrost ciśnienia spowodowany kichnięciem pacjenta, nadmuchiwaniem balonu lub wydmuchiwaniem nosa.
Powikłanie to, choć występuje rzadkie, może zagrażać życiu. Dlatego ważne jest, aby rozpoznać je, jak również jego możliwe komplikacje – w celu podjęcia odpowiednich działań terapeutycznych.
Opis przypadku
Pacjent, lat 26, zgłosił się na oddział ratunkowy Szpitala Erasmusa w Brukseli z powodu trzasków w obrębie twarzy i szyi, z którymi zmagał się przez ostatnią dobę. Pacjent zgłaszał lekki ból w klatce piersiowej przy głębokim wdechu, a także dolegliwości bólowe gardła. Dwie doby przed wizytą na oddziale ratunkowym u mężczyzny przeprowadzone ekstrakcję trzecich zębów trzonowych, z których trzy były zatrzymane (zęby 18, 38, 48), a jeden (ząb 28) w łuku. Procedura ta została przeprowadzona w znieczuleniu ogólnym, bez powikłań oraz bez użycia turbiny powietrznej.
Pacjent był osobą palącą (średnio trzy papierosy dziennie) i ogólnie zdrową. Mężczyźnie zalecono przyjmowanie leków przeciwbólowych – zastosowano ibuprofen (600 mg, trzy razy na dobę) oraz paracetamol (1 g, cztery razy na dobę), antybiotykoterapię amoksycyliną (1 g, dwa razy na dobę) oraz płukanie jamy ustnej płynem z chlorheksydyną (trzy razy na dobę).
Podczas badania fizykalnego stwierdzono, że parametry pacjenta mieszczą się w granicach normy (temperatura: 37,1°C; ciśnienie krwi: 120/70 mmHg; tętno: 60 uderzeń na minutę; saturacja: 100%), podobnie jak wyniki osłuchiwania krążeniowego i oddechowego. Sygnalizowane przez pacjenta podskórne trzeszczenia obserwowano obustronnie w okolicy czołowej, zausznej, skroniowej, szyjnej i podobojczykowej. Badanie palpacyjne nie było bolesne i nie stwierdzono obrzęku, zaczerwienienia ani ucieplenia. W miejscu ekstrakcji zęba 38 zaobserwowano podśluzówkowe trzeszczenia. Poza tym nie stwierdzono oznak ewentracji czy infekcji.
Badanie RTG klatki piersiowej (w projekcji przedniej i bocznej) ujawniło podskórną rozedmę tkanek miękkich okolicy nadobojczykowej oraz odmę śródpiersiową (ang. pneumomediastinum). Tomografia komputerowa odcinka szyjno-piersiowego (bez podania kontrastu) potwierdziła odmę w przestrzeniach żuchwowych, podżuchwowych, przygardłowych i zagardłowych wraz z odmą śródpiersiową, ale bez odmy opłucnowej lub odmy otrzewnowej. Nie stwierdzono efuzji osierdzia ani efuzji opłucnej. Nie wykryto zmian w drzewie tchawiczo-oskrzelowym. Wyniki badań krwi nie odbiegały od normy i nie zaobserwowano stanu zapalnego.
Pacjent poinformował, że od czasu ekstrakcji trzecich trzonowców nie palił, nie kichał, nie kaszlał ani nie podejmował aktywności, które mogłyby spowodować wzrost ciśnienia wewnątrzustnego (np. nadmuchanie balonu lub gra na instrumencie dętym). Pacjent jedynie zgłosił, że pokłócił się ze swoją partnerką i podczas sprzeczki wykonał próbę Valsalvy.
Pacjenta przyjęto na oddział szpitalny, wdrożono dożylną antybiotykoterapię profilaktyczną (amoksycylina – kwas klawulanowy 2 g, trzy razy dziennie) i monitorowano parametry. Mężczyzna otrzymał ścisłe zalecenie, aby unikać wydmuchiwania nosa i innych działań, które mogłyby powodować wzrost ciśnienia wewnątrzustnego. Stan pacjenta był stabilny. Kontrolne badanie TK oraz badanie przedmiotowe po upływie dwóch dni od rozpoczęcia hospitalizacji wykazały wyraźne zmniejszenie odmy śródpiersiowej. Dzięki temu 26-latek mógł opuścić oddział szpitalny. Ponowne badanie zostało przeprowadzone po 12 dniach od ekstrakcji – w badaniu fizykalnym wykazano całkowity zanik trzeszczenia.
Pełna treść artykułu dostępna jest TUTAJ.
Tytuł pracy:
Pneumomediastinum after Third Molar Extraction: Case Report, Physiopathology, and Literature Review
Autorzy:
Mélissa Peters, Firas Shall, Laurence Evrard
Erasmus Hospital, Lennik Road, 900 Brussels, Belgium
Hindawi. Case Reports in Dentistry, Volume 2023, Article ID 4562710, 10 pages,
