NIK: dostęp pacjentów do świadczeń zdrowotnych nie poprawia się

Zwiększanie nakładów na świadczenia zdrowotne i tworzenie kolejnych programów nie przynosi oczekiwanych efektów: kolejki pacjentów do lekarzy nie maleją, nie skraca się też czas oczekiwania na większość zabiegów – informuje w swoim raporcie NIK. Kolejna kontrola wykonywania zadań przez NFZ wykazała, że pomimo zwiększenia – tym razem o ponad 4 mld zł – wartości umów zawartych przez NFZ ze świadczeniodawcami oraz wprowadzenia tzw. pakietu kolejkowego, dostęp pacjentów do świadczeń zdrowotnych w 2015 r. nadal się nie poprawił.

Koszty świadczeń zdrowotnych poniesione przez NFZ w 2015 r. wyniosły ponad 67,7 mld zł i były wyższe o ponad 4,4 mld zł niż w 2014 r. Pomimo zwiększenia wartości umów zawartych przez NFZ ze świadczeniodawcami oraz wprowadzenia od 1 stycznia 2015 r. tzw. pakietu kolejkowego, dostęp pacjentów do świadczeń zdrowotnych w większości rodzajów oddziałów szpitalnych i poradni specjalistycznych nie poprawił się. Przeciwnie – średni czas oczekiwania na niektóre świadczenia wydłużył się i był zróżnicowany w zależności od województwa.

NIK: nierówny dostęp do świadczeń

W swoim raporcie NIK zwrócił uwagę, że w 2015 r. NFZ nie zapewnił równego dostępu do świadczeń zdrowotnych dla wszystkich ubezpieczonych, co naruszało podstawową zasadę ustawy o świadczeniach. Było to spowodowane m.in. nierównomiernym rozmieszczeniem kadry i placówek medycznych na terenie kraju.

Jednocześnie, koszty leczenia pacjentów poza granicami Polski w ramach tzw. transgranicznej opieki zdrowotnej wyniosły w 2015 r. 8,44 mln zł. 90% wniosków dotyczyło refundacji kosztów operacji usunięcia zaćmy. Niemal wszystkie te zabiegi wykonano na terenie Czech. Po wejściu w życie przepisów o transgranicznej opiece zdrowotnej można dostrzec rozwój zwiększonej turystyki zdrowotnej, jednak skala tego zjawiska nadal pozostaje marginalna w porównaniu do skali świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych na terenie kraju.

Konieczność samodzielnego pokrycia całości kosztów leczenia stała się podstawą do rozwoju komercyjnego rynku usług pośredniczących w organizacji wyjazdu oraz oferujących pomoc w wypełnieniu wniosku do NFZ o zwrot kosztów i zgromadzeniu niezbędnych dokumentów.

Nierównomierne rozmieszczenie placówek w kraju

W 2015 r. utrzymywały się dysproporcje w dostępie do świadczeń pomiędzy poszczególnymi oddziałami wojewódzkimi NFZ. Spowodowane to było w szczególności nierównomiernym rozmieszczeniem kadry i placówek medycznych na terenie kraju. Koncentracja zasobów kadrowych i sprzętowych systemu ochrony zdrowia jedynie na wybranych obszarach (przede wszystkim w dużych ośrodkach miejskich) skutkowała trudnościami w kontraktowaniu świadczeń w pozostałych regionach kraju.

Z danych uzyskanych przez NIK od szpitali posiadających kontrakt z NFZ wynika też, że aż 87,5% szpitali mogłaby realizować większą liczbę świadczeń medycznych bez zwiększania zatrudnienia personelu medycznego i zakupu dodatkowego sprzętu, a zawarte kontrakty mogłyby być wyższe o około 18%. Wskazuje to na strukturalne niedopasowanie systemu ochrony zdrowia, w tym wielkości i rozmieszczenia jego zasobów do rzeczywistych potrzeb zdrowotnych ludności.

Co ogranicza skuteczność działań NFZ?

Ustalenia kontroli wskazują na szereg problemów o charakterze systemowym, które ograniczają skuteczność działań NFZ, a w szczególności na:

• koncentrację zasobów kadrowych i sprzętowych systemu ochrony zdrowia jedynie na wybranych obszarach (w szczególności w dużych ośrodkach miejskich), co skutkuje trudnościami w kontraktowaniu świadczeń w pozostałych regionach kraju,
• brak skutecznych narzędzi informatycznych pozwalających na eliminowanie nieprawidłowości w sprawozdawczości i dokumentach rozliczeniowych przekazywanych przez świadczeniodawców,
• niewystarczającą skuteczność monitorowania realizacji planu finansowego oraz działań dotyczących zmian warunków umów zawartych ze świadczeniodawcami w przypadkach, gdy nie są oni w stanie zrealizować zaplanowanych świadczeń, w szczególności z powodu niedostatecznej liczby personelu medycznego o pożądanych kwalifikacjach.

Niedożywienie, zapalenie płuc, wrzody żołądka, zapalenie stawów i wsierdzia – wszystkie te choroby mogą mieć swój początek w jamie ustnej. Zdrowie jamy ustnej i stan ogólny zdrowia są ze sobą ściśle powiązane. Zmiany chorobowe w jamie ustnej wpływają na cały organizm i odwrotnie. W jamie ustnej obserwujemy manifestację innych schorzeń. Stąd konieczność interdyscyplinarnych działań lekarzy różnych specjalności.

AF

Fot. Unsplash, pixabay.com