Cała Europa łączy siły w walce z rakiem

Europejski plan walki z rakiem ma za zadanie uchronić przed śmiercią z powodu raka 3 miliony Europejczyków. Warta miliardy euro inicjatywa Komisji Europejskiej to wyraz przekonania, że tylko zintegrowane działania pozwolą uzyskać istotne zmniejszenie umieralności z powodu nowotworów, wyrównać szanse w dostępie do opieki, diagnostyki i leczenia i dawać takie same szanse na przeżycie, niezależnie od miejsca zamieszkania.

Różnice we wskaźniku przeżyć po leczeniu raka piersi między poszczególnymi krajami wynoszą 20%, a wskaźnik 5-letnich przeżyć w raku jelita grubego waha się od 49 do 68%.

– Wierzę, że wszyscy mamy takie samo prawo do zdrowia. Nie powinno mieć znaczenia, gdzie się urodziłeś ani gdzie mieszkasz. Ale wszyscy wiemy, że niestety w Unii Europejskiej nadal tak nie jest. Obecnie aż 25 państw członkowskich prowadzi programy badań przesiewowych w kierunku raka piersi. To jest dobre! Ale tylko 20 państw wykonuje badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego. Chora na raka szyjki macicy mieszkająca w Rumunii jest 16 razy bardziej narażona na śmierć niż kobieta mieszkająca we Włoszech – podkreślała Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej podczas jednej z konferencji. Tłumaczyła, że Europejski Plan Walki z Rakiem (European Cancer Beating Plan) ma dążyć do wyrównania tych szans oraz poprawić wskaźniki umieralności na raka.

Statystyki rosną lawinowo

A statystyki nowotworowe rosną lawinowo – w 2020 r. w Unii Europejskiej raka wykryto u 2,7 mln osób, a 1,3 mln osób zmarło z tego powodu. Specjaliści alarmują, że jeżeli nie podejmiemy zdecydowanych działań, liczba zachorowań na raka wzrośnie o 24% do 2035 r. – co oznacza, że stanie się on główną przyczyną zgonów w UE. – Celem europejskiego Cancer Planu jest uratowanie 3 milionów Europejczyków do 2030 roku i wydaje się, że jest to plan realny – uważa prof. Jacek Jassem z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, członek komitetu doradczego powołanej przez Komisję Europejską Mission of Cancer.

Poszczególne kraje europejskie mają swoje narodowe programy walki z rakiem, ale poprzedni wspólny europejski plan opracowano 30 lat temu. Ursula von der Leyen zwróciła uwagę, że „tymczasem świat się zmienił, Europa się zmieniła, a liczba problemów niestety rośnie”.

– Kraje członkowskie realizują swoje narodowe plany walki z rakiem, ale jeśli chcemy osiągnąć efekt w skali globalnej, musimy działać razem. Są sprawy, które wymagają wspólnych działań, jak na przykład badania naukowe czy zmniejszenie narażenia środowiskowego – nie uda się tego osiągnąć wyłącznie na poziomie jednego kraju – tłumaczy prof. Jacek Jassem.

Plan europejski – konieczny

Po co więc narodowe plany, gdy mamy już europejski? – Są konieczne ponieważ uwzględniają lokalne prawo, sytuację ekonomiczną, uwarunkowania kulturowe, sytuację epidemiologiczną i tak dalej. Pomiędzy poszczególnymi krajami są przecież różnice, np. w systemie ubezpieczeń. Nie da się tego ujednolicić, bo zależy to od wielu uwarunkowań. Działania ma szczeblu krajowym i europejskim mają się nawzajem uzupełniać, tylko wtedy uda się osiągnąć prawdziwy efekt. Na przykład mówiąc o szkodliwości papierosów i ich wpływie na ryzyko nowotworu możemy sugerować ograniczenie palenia tytoniu poprzez różne działania, np. zwiększenie akcyzy. Ale trudno, żeby Europejski Cancer Plan narzucał poszczególnym państwom konkretne rozwiązania – każdy musi przeprowadzić takie zmiany we własnym zakresie, zgodnie ze swoimi regulacjami. Europejski plan może zawierać tylko ogólne zalecenia, np. w jakim czasie powinno się osiągnąć jakiś efekt – tłumaczy ekspert.

Zasady ujęte w Europejskim Cancer Planie

Plan walki z rakiem obejmuje cztery kluczowe obszary działania.

Zapobieganie poprzez działania ukierunkowane na kluczowe czynniki ryzyka, takie jak tytoń, spożycie alkoholu, zanieczyszczenie środowiska i rakotwórcze substancje. Dodatkowo kampania „HealthyLifestyle4All” będzie promować zdrową dietę i aktywność fizyczną. Aby zapobiegać nowotworom wywołanym przez infekcje, plan walki z rakiem przewiduje zaszczepienie przeciwko HPV co najmniej 90% docelowej populacji dziewcząt w UE oraz znaczne zwiększenie szczepień chłopców do 2030 r.

Wczesne wykrywanie raka poprzez poprawę dostępu i jakości diagnostyki oraz wspieranie państw członkowskich w tym, aby 90% populacji UE, która kwalifikuje się do badań przesiewowych w kierunku raka piersi, szyjki macicy i jelita grubego, poddano do 2025 r. badaniom przesiewowym.

Zwiększenie skuteczności rozpoznawania i leczenia nowotworów poprzez lepiej zintegrowaną i kompleksową opiekę onkologiczną oraz wyrównywanie dostępu do wysokiej jakości opieki i leków. Do 2030 r. 90% pacjentów powinno mieć dostęp do krajowych kompleksowych ośrodków onkologicznych połączonych nową siecią UE. Ponadto do końca 2021 r. zostanie uruchomiona nowa inicjatywa „Diagnostyka i leczenie raka dla wszystkich”, która ma pomóc w poprawie dostępu do innowacyjnej diagnostyki i leczenia raka. Z kolei europejska inicjatywa „Zrozumieć nowotwory” (UNCAN.eu) pomoże m.in. zidentyfikować osoby z wysokim ryzykiem zachorowania na najczęstsze nowotwory.

Poprawa jakości życia pacjentów i osób, które przeżyły raka, w tym rehabilitacja, postępowanie w przypadku nawrotu lub rozsiewu nowotworu oraz środki wspierające integrację społeczną i reintegrację w miejscu pracy. Zostanie uruchomiona inicjatywa „Lepsze życie dla chorych na raka”, skupiająca się na opiece pooperacyjnej i rehabilitacji, opiece kontrolnej oraz wspierającej integrację społeczną i reintegrację w miejscu pracy.

Szczególny nacisk zostanie też położony na nowotwory wieku dziecięcego, poprzez uruchomienie „Inicjatywy na rzecz pomocy dzieciom chorym na nowotwory”, która ma zapewnić dostęp do szybkiego i optymalnego wykrywania, rozpoznawania, leczenia i opieki. Z kolei aby zidentyfikować trendy, dysproporcje i nierówności pomiędzy państwami członkowskimi i regionami, w 2021 r. zostanie utworzony rejestr nierówności nowotworowych.

Na realizowanie tych celów przeznaczono łącznie 4 mld euro.

W diagnostyce, podczas leczenia, w rehabilitacji – na wszelkich polach leczenia nowotworów  głowy i szyi onkolodzy potrzebują wsparcia lekarzy dentystów. – Martwi mnie jednak, że tak niewielu lekarzy dentystów chce się tym zajmować – mówi prof. dr hab. Wojciech Golusiński z Wielkopolskiego Centrum Onkologii w Poznaniu.

Źródło: https://zdrowie.pap.pl/