Australia: pilotażowy program stomatologiczny dla seniorów

W Australii zakończyła się realizacja pilotażowego programu stomatologicznego skierowanego do seniorów. Zapewniono im kompleksową opiekę dentystyczną, a także indywidualne porady higieniczne i edukację zdrowotną. Efekty programu ocenili naukowcy z Uniwersytetu w Sydney – ich zdaniem przyniósł on znaczną poprawę zdrowia jamy ustnej uczestników i może stać się wzorem dla kolejnych inicjatyw, w tym podstawą do stworzenia rządowego programu opieki stomatologicznej dla seniorów.

Program pilotażowy Maroubra Seniors Dental Benefits Schedule – realizowany od listopada 2024 r. do marca 2025 r. – objął 70 seniorów z wschodniego Sydney, zmagających się z chorobami przewlekłymi i trudną sytuacją ekonomiczną. W ramach projektu dentyści zapewniali uczestnikom kompleksowe leczenie stomatologiczne, ale także udzielali indywidualnych porad higienicznych i zdrowotnych, mających na celu poprawę higieny jamy ustnej oraz zmniejszenie wpływu chorób zębów na ogólny stan zdrowia.

Efekty programu zostały ocenione przez naukowców z Wydziału Medycyny i Zdrowia Uniwersytetu w Sydney. Opublikowane wyniki wykazały znaczną poprawę stanu zdrowia jamy ustnej, zwłaszcza w zakresie leczenia próchnicy, chorób przyzębia oraz opieki protetycznej.

Edukacja kluczem do zmiany nawyków

Prezydent Australijskiego Towarzystwa Stomatologicznego (ADA) dr Chris Sanzaro podkreśla, że uczestnicy pilotażu szczególnie docenili edukację w zakresie higieny jamy ustnej: nauczyli się dokładniejszego szczotkowania i nitkowania zębów oraz regularnych wizyt u dentysty.

– Nowe nawyki higieniczne pozytywnie wpłyną na stan ich zdrowia ogólnego, zwłaszcza w kontekście chorób przewlekłych – zaznacza dr Sanzaro. – Wyniki czteromiesięcznego pilotażu pokazują, że projekt może stać się wzorcem dla podobnych inicjatyw w całym kraju oraz podstawą do utworzenia ogólnokrajowego programu Seniors Dental Benefits Schedule (SDBS).

Program łączył leczenie z edukacją zdrowotną, co pozwoliło nie tylko poprawić stan uzębienia, ale również zmniejszyć ryzyko dalszej utraty zębów. Pacjenci zauważyli lepsze dopasowanie protez, wzrost pewności siebie oraz większą świadomość zasad higieny jamy ustnej.

Szczególny nacisk położono na terapię wcześniej nieleczonej próchnicy, powszechnej w tej grupie wiekowej. Świadczenia protetyczne i odtwórcze wymagały licznych wizyt oraz kompleksowych procedur, odzwierciedlając złożone potrzeby seniorów w zakresie rehabilitacji stomatologicznej.

Przełamywanie barier w dostępie do leczenia

Program umożliwił leczenie osobom, które wcześniej unikały wizyt u dentysty z powodu wysokich kosztów, długich list oczekujących, trudności transportowych lub barier językowych. Dzięki poprawie dostępu pacjenci mogli rozpocząć terapię we wczesnym stadium, zapobiegając poważniejszym powikłaniom.

– Jeśli kolejne pilotaże przyniosą podobne wyniki, rząd powinien potraktować to jako jasny sygnał do wprowadzenia programu opieki stomatologicznej dla seniorów. Regularna profilaktyka stomatologiczna mogłaby zmniejszyć liczbę nagłych przypadków trafiających na oddziały ratunkowe z powodu bólu i zaniedbań w leczeniu jamy ustnej – dodaje dr Sanzaro.

Potrzeba dalszych badań i szerszego wdrożenia

Kierujący ewaluacją projektu dr Bradley Christian z Uniwersytetu w Sydney zwraca uwagę, że chociaż pilotaż dowiódł skuteczności programu, konieczne będą dalsze badania na większej i bardziej zróżnicowanej grupie uczestników – obejmującej również obszary wiejskie i regionalne – aby dostosować model do różnych potrzeb populacji.

– Wnioski te będą kluczowe przy projektowaniu i wdrażaniu potencjalnego ogólnokrajowego programu Seniors Dental Benefits Schedule – podkreśla dr Christian.

Australijskie Towarzystwo Stomatologiczne od lat apeluje do kolejnych rządów federalnych o wprowadzenie programu opieki stomatologicznej dla seniorów. Według szacunków, koszt programu dla 2,8 mln uprawnionych seniorów wyniósłby około 1,14-1,26 mld dolarów australijskich rocznie.

– Zapewnienie dostępu do usług stomatologicznych wszystkim Australijczykom kosztowałoby od 5 do 12 mld dolarów rocznie. Dlatego stworzenie SDBS jest rozsądnym i osiągalnym rozwiązaniem, a kolejne programy pilotażowe, podobne do tego w Maroubra, są krokiem we właściwym kierunku – ocenia dr Sanzaro.

Partnerzy projektu i opinie uczestników

Program był wspólną inicjatywą Primary Dental (część ForHealth Group), Central and Eastern Sydney Primary Health Network, Australijskiego Towarzystwa Stomatologicznego, laboratorium Race Dental oraz Uniwersytetu w Sydney.

Lisa Conway, dyrektor Primary Dental, podsumowuje: – Program pokazał, że można skutecznie wdrażać innowacyjne modele opieki i że mają one realny, pozytywny wpływ na jakość życia starszych Australijczyków.

Swoimi doświadczeniami podzielili się również jego uczestnicy. „Teraz wiem, jak lepiej dbać o zdrowie jamy ustnej i poprawiło to też kontrolę mojej cukrzycy”, „Nie stać mnie było na wizytę u dentysty, a na wizytę publiczną czekałam pięć lat. Dzięki udziałowi w programie mam nową protezę i znów mogę normalnie jeść i pić”, „Seniorów nie stać na prywatną opiekę stomatologiczną – to poza naszym zasięgiem” – to tylko kilka opinii osób objętych programem.

Węższy kanał korzeniowy, przyjmowane leki, problemy z wysiedzeniem kilku godzin na fotelu – leczenie endodontyczne seniorów może różnić się od terapii pacjentów z młodszych grup wiekowych. – Seniorzy wymagają w tym zakresie innego postępowania – mówi prof. dr hab. n. med. Mariusz Lipski, specjalista stomatologii zachowawczej, kierownik Katedry i Zakładu Stomatologii Zachowawczej Przedklinicznej i Endodoncji Przedklinicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, członek Rady Ekspertów Naczelnej Izby Lekarskiej. Zachęcamy do obejrzenia materiału filmowego!

Źródło: https://ada.org.au/