Bez lęku, bez barier – nowy wymiar stomatologii dla osób niepełnosprawnych

Nowatorski projekt badawczy prowadzony przez brytyjski University of Plymouth ma na celu przełamywanie barier w dostępie do opieki dentystycznej dla osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi – z pomocą sztuki, literatury i współpracy z samymi pacjentami.

Dla wielu pacjentów wizyta u dentysty bywa stresującym doświadczeniem. Dla osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi to jednak coś więcej niż tylko stres – przeszkody pojawiają się znacznie wcześniej, a bariery systemowe często uniemożliwiają im skorzystanie z podstawowych usług stomatologicznych.

Badania wykazują, że dzieci z niepełnosprawnościami są częściej hospitalizowane z powodu ekstrakcji zębów, a w dorosłości ich stan zdrowia jamy ustnej może szybko się pogarszać. Odpowiedzią na te wyzwania ma być projekt „Caring Beyond Words” realizowany przez University of Plymouth we współpracy z artystami, pisarzami, badaczami i instytucjami wsparcia społecznego. Finansowanie pochodzi z grantu NIHR (National Institute for Health and Care Research).

Kreatywność w służbie stomatologii

Celem projektu jest przeprowadzenie serii warsztatów i spotkań z udziałem osób z niepełnosprawnościami, ich opiekunów oraz ekspertów w dziedzinie stomatologii i badań interdyscyplinarnych. Dzięki tej współpracy naukowcy mają lepiej zrozumieć realne potrzeby pacjentów i stworzyć propozycje zmian, które mogłyby przełożyć się na praktykę kliniczną – od diagnozy po leczenie.

– Wiele osób ma trudności z wizytami u dentysty, ale dla pacjentów z niepełnosprawnościami te trudności są jeszcze bardziej nasilone. Nasz projekt ma na celu opracowanie rozwiązań, które poprawią doświadczenia pacjentów i będą mogły zostać wdrożone do codziennej praktyki – powiedziała prof. Mona Nasser, kierowniczka projektu, dyrektorka Plymouth Institute of Health and Care Research.

Od emocji do realnych zmian

Projekt opiera się na wcześniejszych działaniach uniwersytetu łączących medycynę i sztukę. Są to m.in. inicjatywa Anxious Tells (AngST), która bada możliwości wsparcia osób cierpiących na silny lęk przed wizytą u dentysty przy użyciu narzędzi filmowych, a także program ORIGIN angażujący młodych ludzi w tworzenie internetowych form wsparcia z obszaru kultury i sztuki, mających przeciwdziałać depresji i stanom lękowym.

W ramach „Caring Beyond Words” eksperci będą również badać, w jaki sposób błędne przypisywanie bólu zębów zaburzeniom psychicznym – zjawisko znane jako „diagnostyczne zacienienie” – może prowadzić do niepotrzebnego przepisywania leków psychotropowych i pogorszenia stanu zdrowia pacjentów.

– Ból stomatologiczny bywa często źle rozpoznawany – zamiast leczenia pacjenci otrzymują leki na zaburzenia psychiczne. Chcemy znaleźć sposoby, by diagnoza i leczenie były szybsze, trafniejsze oraz bardziej empatyczne – dodał prof. Rohit Shankar, neuropsychiatra i współtwórca projektu.

W projekt zaangażowane są również organizacje pacjentów, m.in. Learning Disability England oraz Cornwall Partnership NHS Foundation Trust. Współpraca z osobami z niepełnosprawnościami, ich rodzinami i opiekunami pozwoli na zidentyfikowanie barier systemowych i opracowanie interwencji opartych na rzeczywistych doświadczeniach.

– Znieczulenie ogólne u małoletniego pacjenta stosujemy tylko i wyłącznie wtedy, gdy występuje u niego pełny brak współpracy z lekarzem. To m.in. osoby z niepełnosprawnościami i bardzo silnym strachem przed leczeniem – mówi lek. dent Michał Kaczmarek – absolwent Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, specjalista stomatologii dziecięcej, autor bloga Tata Stomatolog.

Źródło: https://www.nature.com