NIK zapowiada kontrole jakości żywienia uczniów w szkołach

Najwyższa Izba Kontroli przygotowuje kontrolę wdrażania zasad zdrowego żywienia w szkołach publicznych. Planuje rozpocząć ją jesienią tego roku w samorządach i szkołach pięciu województw. W centrali Izby odbyło się spotkanie ekspertów, którzy dyskutowali o tym, jak powinny działać szkoły, żeby dobrze wykorzystywać środki publiczne, w tym unijne, przeznaczone na programy żywieniowe, z trwałym pożytkiem dla zdrowia dzieci.

Prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski przypomniał, że w roku szkolnym 2015/2016 wszedł w życie zakaz sprzedaży niezdrowych produktów w szkołach, który wywołał wiele kontrowersji, a nawet protesty (o tym, że w tym roku szkolnym zakaz częściowo zniesiono, informowaliśmy kilka dni temu). Zmodyfikowane miały być także cele programów żywieniowych, których głównym przesłaniem jest kształtowanie nawyków zdrowego żywienia. W szkołach, przede wszystkim podstawowych, realizowane są programy „Owoce i warzywa w szkole” oraz „Szklanka mleka”. – Na programy te wydatkowano w ostatnim roku budżetowym około 250 mln złotych, skorzystało z nich od 11 do 14 tys. placówek oświatowych – wyliczał Krzysztof Kwiatkowski. – Jednocześnie znaczna liczba dzieci korzysta z programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”, często także w formie posiłku w szkołach. Program ten to kwota około 900 mln zł rocznie – dodał.

Prezes NIK zapowiedział kontrolę wdrażania zasad zdrowego żywienia w szkołach publicznych, która rozpocznie się jesienią tego roku w samorządach i szkołach pięciu województw. – Wstępne analizy pokazują, że wciąż mamy do czynienia z niedostatkiem działań edukacyjnych, niską świadomością i brakiem koordynacji pomiędzy poszczególnymi programami na terenie szkoły – poinformował Kwiatkowski. Stanowisko to potwierdzili eksperci zaproszeni do dyskusji.

Według badań Instytutu Żywności i Żywienia, ponad 20% polskich dzieci i nastolatków zmaga się z nadwagą lub otyłością. Najwięcej w woj. mazowieckim i łódzkim. Polskie dzieci zaliczane są od kilku lat do najszybciej tyjących w Europie. – Wzrost występowania nadwagi i otyłości wśród polskich dzieci to efekt głębokich zmian stylu życia, w tym głównie ograniczenia aktywności fizycznej i spożywania zbyt dużej ilości wysokokalorycznych przekąsek – mówiła prof. Jadwiga Charzewska z Instytutu Żywności i Żywienia, powołując się na badania, z których wynika, że ponad 50% dzieci i młodzieży w Polsce na co dzień żywi się nieprawidłowo. Jedzą zbyt tłusto, zbyt słodko i zbyt słono. Nieregularnie spożywają posiłki, zbyt rzadko jedzą w ciągu dnia albo zastępują właściwe posiłki przekąskami.

Z kolei prof. Barbara Woynarowska z Uniwersytetu Warszawskiego podkreśliła fakt, że dzieci w szkołach przebywają coraz dłużej (średnio 4-8 godzin), a powinny spożywać posiłek co 3-4 godziny. Tymczasem do szkoły przychodzi bez śniadania co 3 uczeń, a co 4 nie zjada w ogóle żadnego posiłku w czasie pobytu w szkole.

Dyskusja ekspertów skupiała się wokół trzech bloków tematycznych – błędów najczęściej popełnianych w organizacji żywienia w szkole, dobrych i złych praktyk organizowania oraz prowadzenia zajęć edukacyjnych, a także tego, w jaki sposób szkoła powinna rozpoznawać potrzeby i zagrożenia związane z nieprawidłowym żywieniem. W dyskusji brali udział eksperci z zakresu nauki o żywieniu i koordynatorzy programów żywieniowych, przedstawiciele świata nauki, Instytutu Żywności i Żywienia, Instytutu Matki i Dziecka, Rzecznika Praw Dziecka, Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Zdrowia, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, jednostek samorządu terytorialnego oraz organizacji pozarządowych. – Przekazane przez ekspertów opinie zostaną wykorzystane przy opracowywaniu programu kontroli wdrażania zasad zdrowego żywienia w szkołach publicznych, co do której zasadności podjęcia przez NIK uczestnicy panelu nie mieli żadnych wątpliwości – skomentowała Jolanta Stawska, dyrektor Delegatury NIK w Krakowie.

– Jeżeli jemy surowe jabłko, gdzie cukier jest związany wewnątrz komórki, nie jest to tak bardzo niebezpieczne dla uzębienia, jak np. jabłko upieczone czy też wyciśnięte w postaci soku. Tam ten cukier jest uwolniony z komórki i dostępny dla bakterii kariogennych – mówi prof. Dorota Olczak-Kowalczyk, konsultant krajowy w dziedzinie stomatologii dziecięcej. Które cukry szkodzą bardziej, jak często spożywamy cukier nawet o tym nie wiedząc, a także jaki jest wpływ cukru na stan zdrowia jamy ustnej – o tym wszystkim mówi w swojej prelekcji prof. Olczak-Kowalczyk.

AF

Fot. Strona internetowa NIK