Wpływ zdrowia psychicznego na zdrowie fizyczne dentysty

Brytyjski serwis internetowy Dentistry.co.uk przyjrzał się temu, w jaki sposób lekarze stomatolodzy mogą w większym stopniu kontrolować negatywny wpływ ich zdrowia psychicznego na samopoczucie fizyczne. Według badań, zdaniem aż 57% lekarzy stomatologów ich stan psychiczny jest obecnie gorszy niż podczas pandemii COVID-19. Dodatkowo połowa uczestników pesymistycznie patrzy w przyszłość, a 56% rozważa, czy dalej wiązać swoją przyszłość ze stomatologią.

Zdrowie można rozpatrywać w tak wielu aspektach, że często dzielimy je na grupy – mówimy m.in. o zdrowiu jamy ustnej, zdrowiu fizycznym czy zdrowiu psychicznym. Jednak granice te stopniowo zacierają się, ponieważ system opieki zdrowotnej staje się bardziej spójny, a pacjenci są coraz częściej leczeni kompleksowo i holistycznie.

Ponadto dostępnych jest coraz więcej badań, które wskazują na współzależność między stanem psychicznym i zdrowiem fizycznym. Ma to znaczenie nie tylko w przypadku opieki nad pacjentami, ale może mieć zastosowanie również do samopoczucia lekarza.

Fatalny stan zdrowia psychicznego brytyjskich stomatologów

Z badań przeprowadzonych w 2022 i 2023 r. przez Dental Defence Union wynika, że największe obawy wśród początkujących dentystów dotyczą popełnienia błędów (42%), skarg zgłaszanych przez pacjentów (25%) oraz konfrontacji z pacjentami podczas leczenia (17%). Z kolei spośród wszystkich stomatologów 86% zgłosiło presję w miejscu pracy – coraz większą w ciągu ostatnich 2-3 lat, a prawie 40% ankietowanych rozważa przejście na emeryturę lub odejście z zawodu w najbliższych 5 latach. Ponadto ponad połowa badanych ograniczyła liczbę godzin pracy, by mieć większą kontrolę nad własnym życiem i radzić sobie z problemami.

Z kolei w badaniu Dental Protection z 2023 r. dowiedziono, że zdaniem aż 57% lekarzy stomatologów ich stan psychiczny jest obecnie gorszy niż podczas pandemii COVID-19. Dodatkowo połowa uczestników pesymistycznie patrzy w przyszłość, a 56% rozważa, czy dalej wiązać swoją przyszłość ze stomatologią.

Wnioski płynące z przytoczonych badań nie napawają optymizmem, ale negatywne oceny wyrażone przez samych dentystów można zmienić. Oczywiście niektóre czynniki – takie jak np. presja – są nie do uniknięcia, ale dzięki wzajemnemu wsparciu i poprawie wszystkich aspektów zdrowia, skorzystać mogą na tym wszyscy stomatolodzy. A dzięki temu skorzystają również pacjenci.

Powiązanie stanu psychicznego ze zdrowiem fizycznym

Co oczywiste, problemy ze zdrowiem psychicznym mogą dawać objawy fizyczne. Przewlekły, silny stres może powodować m.in. bóle głowy, rozstrój żołądka, bezsenność, częste przeziębienia, bruksizm – lista jest długa. Świadomość fizycznych objawów złego stanu psychicznego może być pierwszym krokiem do rozpoznania i rozwiązania problemu.

Działa to również w drugą stronę – długotrwały zły stan fizyczny może negatywnie wpływać na psychikę, prowadząc do uczucia niepokoju, niskiej samooceny oraz poczucia osamotnienia (badanie NHS, 2023). Nie można zapominać o powiązaniach między zdrowiem psychicznym a zdrowiem jamy ustnej – obniżony stan psychiczny może mieć przełożenie na gorsze wyniki w zakresie zdrowia zębów i całej jamy ustnej (badanie Tiwari i wsp., 2022).

Lekarze dentyści dbają o stan zdrowia pacjentów i zachęcają ich do większej dbałości o swój dobrostan, a przy tym sami nierzadko o tym zapominają. Oczywiście nie ma prostej recepty – poprawa stanu fizycznego nie musi skutkować równie dużą poprawą zdrowia w sferze psychicznej i emocjonalnej. Warto jednak szukać sposobów na poprawę samopoczucia, zarówno w odniesieniu do ciała, jak i umysłu.

Aktywność fizyczna, dieta, sen…

Pomóc złagodzić stres i obniżyć napięcie może np. aktywność fizyczna. Może ona poprawić koncentrację i apetyt, zwiększyć poziom energii i zmniejszyć frustrację (badanie Mental Health Foundation, 2024), jednocześnie pozytywnie wpływając na zdrowie układu sercowo-naczyniowego (badanie National Heart, Lung and Blood Institute, 2023).

W dbaniu o ciało i psychikę pomocna może być również większa kontrola diety oraz wystarczająca ilość snu. Wsparciem – zarówno dla zdrowia psychicznego, jak i fizycznego (np. w odniesieniu do układu odpornościowego) – mogą być też takie działania, jak medytacja i aktywne praktykowanie wdzięczności (badanie Jamil i wsp., 2023).

Oczekiwane zmiany można zacząć od niewielkich kroków – samopoczucie powinno poprawić już wprowadzenie zmian w jednym z wymienionych obszarów. Dlatego tych, którzy borykają się z trudnościami warto zachęcać, by poświęcili trochę czasu sobie i zastanowili się nad swoim zdrowiem psychicznym i fizycznym – dla dobra własnego, swojej rodziny i pacjentów.

Wypalenie zawodowe to problem, który może dotknąć każdego lekarza dentystę. Mówi o nim dr Dorota Merecz-Kot, kierownik Zakładu Psychologii Pracy Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi.

T.H.

Źródło: https://dentistry.co.uk