Higiena jamy ustnej a zapalenie płuc u pacjentów OIT
Higiena jamy ustnej a zapalenie płuc u pacjentów OIT
Spis treści
Przeprowadzone w ostatnich latach badania zakwestionowały skuteczność stosowania przeciwbakteryjnego płynu do płukania jamy ustnej w zapobieganiu zapaleniu płuc u pacjentów oddziałów intensywnej terapii (OIT). W związku z tym naukowcy z Kanady przeprowadzili badanie mające na celu ocenę, czy rezygnacja z płukanki i wdrożenie pielęgnacji jamy ustnej może zmniejszyć śmiertelność u pacjentów OIT wentylowanych mechanicznie.
Badacze z Toronto wykazali, że podjęte działania w zakresie pielęgnacji jamy ustnej prowadzone przez pielęgniarkę były równie skuteczne jak płukanie jamy ustnej w zapobieganiu zapaleniu płuc i pomogły poprawić stan zdrowia jamy ustnej hospitalizowanych pacjentów. Badanie to (opublikowane pod koniec 2021 roku) doprowadziło do zmian w amerykańskich wytycznych regulujących opiekę szpitalną.
Ułatwiony dostęp bakterii do płuc pacjentów OIT
Według Amerykańskiego Towarzystwa Chorób Klatki Piersiowej (ang. American Thoracic Society; ATS) każdego roku około miliona dorosłych w USA jest przyjmowanych do szpitala z powodu zapalenia płuc, a 50 000 osób umiera z powodu tej choroby. Zapalenie płuc może być śmiertelne dla pacjentów hospitalizowanych, zwłaszcza tych leczonych na OIT – często przyjmują oni leki powodujące kserostomię, mają ograniczenia w jedzeniu i piciu, w związku z czym pogorszeniu ulega stan higieny jamy ustnej, co prowadzi do zmian w jej mikrobiomie. Ponadto, jak zauważyli autorzy badania, rurka tracheostomijna używana do wentylacji może służyć jako droga dostępu bakterii do płuc, co może skutkować zapaleniem płuc.
– Gdy w jamie ustnej występuje duże nagromadzenie bakterii, mogą one zostać zaaspirowane z jamy ustnej do płuc, zwłaszcza wtedy, gdy pacjenci leżą na plecach – powiedział dr Craig Dale z Canadian Institutes of Health Research i Institute of Musculoskeletal Health and Arthritis w Sunnybrook Health Sciences Centre oraz profesor nadzwyczajny na Wydziale Pielęgniarstwa Lawrence’a S. Bloomberga na Uniwersytecie w Toronto.
W wielu opublikowanych w ostatniej dekadzie przeglądach systematycznych wykazano, że stosowanie płukanek do jamy ustnej ma związek z nadmierną śmiertelnością pacjentów. Aby dokładniej zbadać, czy płyn do płukania jamy ustnej przyczynia się do zgonu pacjentów i ocenić jego skuteczność w zapobieganiu zapaleniu płuc, naukowcy z Toronto zaproponowali próbę, w której u pacjentów z OIT zrezygnowano ze stosowania płukanki, a w zamian wdrożono działania w zakresie pielęgnacji jamy ustnej, w tym szczotkowanie zębów.
Oprócz oceny, jakie ma to przełożenie na wskaźniki śmiertelności, naukowcy z Kanady ocenili też skutki, jakie zmiana ta powoduje w odniesieniu do infekcji dróg oddechowych, czasu stosowania respiratora oraz komfortu pacjenta.
Do badania włączono łącznie 3260 pacjentów z oddziałów intensywnej terapii szpitali w Toronto. Zaproponowane działania wymagały od personelu szpitalnego regularnego szczotkowania zębów pacjentów oraz nawilżania ust. – Ponieważ pacjenci i tak powinni szczotkować zęby, nie było potrzeby dodawania płynu do płukania jamy ustnej, który może mieć skutki uboczne dla pacjentów – zauważył dr Dale.
Zmiana wytycznych dotyczących profilaktyki w USA
Z uzyskanych danych wynika, że chociaż zaprzestanie stosowania płukanek i późniejsze wdrożenie zabiegów z zakresu higieny jamy ustnej nie przyniosło korzyści pod względem śmiertelności na OIOM-ie, to miało wpływ na poprawę stanu zdrowia pacjentów. Dzięki tej obserwacji badanie to było jednym z pierwszych na świecie, które wskazały, że należy zrezygnować ze stosowania płynu do płukania jamy ustnej w szpitalach i na OIT, a zamiast tego należy wdrożyć działania związane z pielęgnacją jamy ustnej, w tym szczotkowanie zębów.
Badanie to doprowadziło do zmiany wytycznych dotyczących profilaktyki w USA. Dr Craig Dale uważa, że zaktualizowane wytyczne są krokiem naprzód w zapewnieniu lepszej opieki pacjentom i uznaniu związku pomiędzy zdrowiem jamy ustnej a zdrowiem ogólnoustrojowym. Stwierdził, że nie należy lekceważyć znaczenia kompleksowej opieki w zakresie higieny jamy ustnej u pacjentów leczonych na OIT, ponieważ może ona pomóc im w szybszym powrocie do prawidłowej mowy, połykania i standardowej diety po zakończeniu stosowania respiratora. Dodał też, że kluczową rolę w zapobieganiu zapaleniu płuc u pacjentów mają do odegrania pielęgniarki.
Badanie zatytułowane „Effect of oral chlorhexidine de-adoption and implementation of an oral care bundle on mortality for mechanically ventilated patients in the intensive care unit (CHORAL): A multi-center stepped wedge cluster-randomized controlled trial” zostało opublikowane w czasopiśmie naukowym „Intensive Care Medicine”.
Bakterie wywołujące choroby dziąseł mogą być przyczyną stanu zapalnego oskrzeli oraz płuc. Wyjaśnia prof. dr hab. Tomasz Konopka.
T.H.
https://link.springer.com/article/10.1007/s00134-021-06475-2
POWIĄZANE ARTYKUŁY
– U pacjentów implantoprotetycznych bardzo ważna jest edukacja w zakresie tego, jak poprawnie stosować produkty do oczyszczania okolicy implantu: jaką szczoteczkę dobrać, jak prawidłowo stosować szczoteczki międzyzębowe, jak stosować irygator – mówi ...
Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej to schorzenie występujące najczęściej u dzieci do 3.-4. roku życia, spowodowane zakażeniem wirusem opryszczki zwykłej typu 1 (HSV-1). Choroba objawia się wysoką gorączką, zaczerwienieniem i obrzękiem dziąseł, a takż...
Zdrowie jamy ustnej ma ogromne znaczenie nie tylko w kontekście możliwości normalnego spożywania posiłków czy procesu artykulacji, ale również dla ogólnego stanu zdrowia organizmu. Zaniedbanie codziennej higieny może prowadzić do rozwoju próchnicy, c...
Prawidłowa higiena jamy ustnej jest kluczowym czynnikiem dla długoterminowej skuteczności leczenia implantologicznego. Zaniedbania w tym zakresie mogą mieć poważne skutki. – W najlepszym wypadku mogą one skutkować wystąpieniem zapalenia błony śluzo...
Błona śluzowa jamy ustnej to wyściełająca ją tkanka, która pełni wiele funkcji, m.in. ochronną i sensoryczną. Z jednej strony, jej złożona budowa i wszechstronność sprawiają, że odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia ogólnego, z drugiej – pod wzg...
Starożytna republika, a później cesarstwo rzymskie było prawdziwym tyglem narodów. W okresie największego zasięgu terytorialnego (początek II w. n.e.) państwo cesarza Trajana było 16 razy większe od współczesnej Polski, a w jego granicach znalazły si...
Zaburzenia propriocepcji mogą znacząco utrudniać codzienną higienę jamy ustnej, ale istnieje wiele narzędzi i strategii, które mogą wspierać pacjentów w tej sytuacji. Czym właściwie jest propriocepcja i dlaczego ma znaczenie w opiece stomatologicznej...
Z przeprowadzonego w ostatnim czasie badania ankietowego wynika, że zdaniem tylko co trzeciego amerykańskiego rodzica, jego dziecko w ciągu minionych dwóch lat miało problemy stomatologiczne, takie jak próchnica, ubytki, przebarwienia, choroby dziąse...
Z opracowanego przez amerykańską firmę Benevis i opublikowanego pod koniec kwietnia raportu wynika, że kobiety mają zazwyczaj lepszy ogólny stan zdrowia jamy ustnej niż mężczyźni. Decyduje o tym przede wszystkim większa dbałość o higieną jamy ustnej ...
Przeprowadzone w USA badanie dowodzi, że większość Amerykanów przykłada dużą wagę do dbałości o higienę jamy ustnej i podejmuje odpowiednie kroki, aby zachować jej zdrowie. Poranne i wieczorne szczotkowanie zębów, a także nitkowanie jest stałym eleme...
– Przede wszystkim musimy uświadamiać rodziców, kiedy powinni wejść z higieną jamy ustnej u dziecka. Większość ma przeświadczenie, że "trzeba szczotkować zęby", ale przecież dziecko rodzi się bezzębne. W tym okresie oczyszczane muszą być wały dziąsło...
