Kwiecień: Miesiąc Świadomości Raka Jamy Ustnej

Każdego dnia, co godzinę jedna osoba umiera z powodu raka jamy ustnej lub gardła. Jeżeli jednak nowotwór tego regionu jest wcześnie wykryty i leczony, podjęta terapia jest zwykle skuteczna, a wskaźniki przeżywalności znacznie wyższe. O tym warto przypominać pacjentom szczególnie w kwietniu – obchodzonym w niektórych krajach jako Miesiąc Świadomości Raka Jamy Ustnej.

Szacuje się, że w tym roku tylko w Stanach Zjednoczonych zostanie zdiagnozowanych prawie 55 000 nowych przypadków raka jamy ustnej. Spośród osób, które usłyszą tę diagnozę, 43% nie przeżyje dłużej niż 5 lat, a wielu z tych, które przeżyją, będzie zmagało się z długotrwałymi skutkami choroby, takimi jak poważne zniekształcenie twarzy lub trudności ze spożywaniem pokarmów i mówieniem. Śmiertelność będąca skutkiem raka jamy ustnej i gardła jest szczególnie wysoka, ponieważ nowotwory te są zwykle wykrywane w późnym stadium rozwoju.

Oznaki i objawy raka jamy ustnej

Jest on w przeważającej mierze spowodowany używaniem tytoniu i/lub nadmiernym spożywaniem alkoholu. Do jego objawów zalicza się przede wszystkim:

– owrzodzenia lub dolegliwości bólowe, które nie goją się lub nie ustają w ciągu 14 dni,

– przebarwienia (czerwone, białe lub czarne) miękkich tkanek jamy ustnej,

– wszelkie nieprawidłowości, których dotknięcie skutkuje krwawieniem,

– guzek, zgrubienie lub stwardnienie w tkance jamie ustnej,

– narośl, egzofit wypiętrzający się ponad otaczającą tkanką,

– dolegliwości bólowe pod protezą, które nie ustają nawet po jej prawidłowym dopasowaniu,

– bezbolesny, twardy, guzek wyczuwalny po zewnętrznej stronie szyi, który znajduje się tam od co najmniej 2 tygodni.

Oznaki i objawy raka gardła wywołanego przez HPV

Mogą one obejmować jeden lub kilka poniższych objawów (zwykle utrzymują się one dłużej niż 2–3 tygodnie):

– chrypka lub ból gardła, które nie ustępują w ciągu kilku tygodni,

– opuchlizna migdałka (zazwyczaj bezbolesna) tylko po jednej stronie,

– bezbolesny, twardy, nieruchomy guzek wyczuwalny po zewnętrznej stronie szyi, który znajduje się tam od co najmniej 2 tygodni,

– uporczywy kaszel, który nie ustępuje po wielu dniach,

– jednostronny ból ucha, który utrzymuje się dłużej niż kilka dni,

– trudności w przełykaniu, uczucie, że pokarm zalega w gardle.

Wszystkie powyższe objawy mają wspólną cechę – są uporczywe i nie ustępują.

Czynniki ryzyka

Dzięki prowadzonym badaniom naukowym udało się zidentyfikować szereg czynników, które mogą przyczynić się do rozwoju raka jamy ustnej i gardła. Na ryzyko zachorowania szczególnie narażone są osoby spożywające duże ilości alkoholu i palacze powyżej 50. roku życia, ale obecnie rak ten występuje coraz częściej u osób niepalących z powodu wirusa HPV 16, który jest najczęściej kojarzony z rakiem szyjki macicy.

Ponadto około 10% nowotworów jamy ustnej występuje u osób bez rozpoznanych czynników ryzyka. Nie mają one żadnych zauważalnych cech wspólnych i zachorowanie u nich może wynikać z genetycznej predyspozycji, która nie została dotychczas zidentyfikowana.

Przenoszony drogą płciową wirus brodawczaka ludzkiego 16 (HPV) jest związany z rosnącą częstością występowania raka jamy ustnej (najczęściej dotyczy tkanki limfoidalnej występującej w migdałkach lub podstawie języka). U około 99% osób, u których dojdzie do zakażenia HPV w jamie ustnej, następuje samoistne usunięcie wirusa.

Natomiast u około 1% osób układ odpornościowy nie usuwa wirusa i może on pozostawać uśpiony przez dziesiątki lat, zanim potencjalnie wywoła raka. Dotyczy to głównie osób niepalących,  znacznie częściej mężczyzn (w proporcji 4 : 1 w stosunku do kobiet).

Wielu pacjentów nigdy nie poddawało się badaniom pod kątem występowania raka jamy ustnej, a Miesiąc Świadomości Raka Jamy Ustnej to być może najlepsza okazja, by zacząć proponować im takie badanie jako rutynową część przeglądu stomatologicznego.

– Należy edukować nie tylko pacjentów, ale też nas, specjalistów. Rola lekarzy dentysty w leczeniu, rozpoznawaniu, profilaktyce nowotworów głowy i szyi jest bardzo ważna – mówi w rozmowie z Dentonetem prof. dr hab. Wojciech Golusiński z Wielkopolskiego Centrum Onkologii w Poznaniu.

T.H.

Źródło: https://www.dentistrytoday.com/