30% polskich seniorów z bezzębiem, 49% – z częściowymi brakami

Wśród polskich seniorów 20,8% zachowuje uzębienie funkcjonalne, 49,1% ma częściowe braki zębowe, a 30,1% – bezzębie. Stan uzębienia polskiego społeczeństwa pogarsza się wraz z wiekiem. Seniorzy z najstarszych grup wiekowych, mieszkańcy wsi i regionów wschodniej Polski oraz osoby z wykształceniem podstawowym mają znacznie gorszy stan uzębienia. Wyniki wskazują na poprawę stanu uzębienia polskich seniorów w ciągu ostatniej dekady. Nie zmienia to faktu, że stan uzębienia nadal jest znacznie gorszy niż w krajach starej Unii Europejskiej – takie wnioski przynosi projekt Projekt PolSenior2 – badanie poszczególnych obszarów stanu zdrowia osób starszych, w tym jakości życia związanej ze zdrowiem.

PolSenior2 to ogólnopolskie badanie stanu zdrowia starszych Polaków, ich sytuacji społeczno-ekonomicznej oraz jakości życia realizowane w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020 ze środków ministerstwa zdrowia. W ramach projektu przebadano reprezentatywną względem wieku, płci i miejsca zamieszkania grupę niemal 6000 Polaków w wieku 60-106 lat. Metodologia badania opierała się na badaniach kwestionariuszowych, analizie wielu parametrów krwi i moczu respondentów, prostych testach sprawnościowych oraz pomiarach ważnych dla zdrowia osób starszych parametrów, takich jak m.in. ciśnienie krwi czy siła uścisku dłoni. Ważnym elementem badania były również skale i testy wchodzące w skład Całościowej Oceny Geriatrycznej. Wyniki zostały opublikowane w formie monografii oraz zaprezentowane w trakcie konferencji modułowych.

Zły stan zdrowia jamy ustnej polskich seniorów

Wykonane badania nie przynoszą niestety dobrych informacji dotyczących stanu zdrowia jamy ustnej wśród polskich seniorów. Jedynie 20,8% osób starszych zachowuje uzębienie funkcjonalne. U największego odsetka osób obserwowano częściowe braki zębowe – 49,1%. Bezzębie natomiast występowało łącznie u 30,1%, w tym istotnie rzadziej u mężczyzn w porównaniu do kobiet.

Stan uzębienia polskiego społeczeństwa pogarsza się z wiekiem. W najmłodszej grupie seniorów uzębienie funkcjonalne posiada co trzecia osoba, a bezzębie dotyka około 16%, w porównywalnych odsetkach obie płcie. W najstarszej grupie natomiast sześciu na 10 mężczyzn i siedem na 10 kobiet jest całkowicie bezzębnych.

Znaczący wpływ na posiadanie uzębienia funkcjonalnego ma poziom wykształceni. Mężczyźni z wykształceniem wyższym ponad czterokrotnie częściej posiadają co najmniej 20 własnych zębów i trzykrotnie rzadziej mają bezzębie całkowite niż ci z wykształceniem co najwyżej podstawowym. Wśród kobiet różnice te są jeszcze większe. Uzębienie funkcjonalne posiada cztery na 10 kobiet z wykształceniem wyższym, co czwarta z wykształceniem średnim, co ósma z zawodowym i tylko co dwudziesta piąta z wykształceniem co najwyżej podstawowym.

Seniorzy zamieszkali na wsi mają gorszy stan uzębienia niż mieszkańcy miast, szczególnie tych powyżej 200 tys. mieszkańców. Kobiety zamieszkujące w dużych miastach częściej utrzymują uzębienie funkcjonalne niż kobiety mieszkające w miastach średniej wielkości, a szczególnie na wsi. W konsekwencji bezzębie dotyka 22,1% seniorek z wielkich miast, około 32% ze średnich i 43% kobiet mieszkających na wsi. Zależności stanu uzębienia od miejsca zamieszkania nie obserwuje się w grupie mężczyzn.

Analiza stanu uzębienia w zależności od regionu zamieszkania wskazuje na znaczące różnice pomiędzy regionami. Porównanie wypadło najgorzej dla regionu wschodniego, dla którego odsetki osób z bezzębiem były najwyższe (36,6%), zaś uzębienia funkcjonalnego najniższe (12,9%). Region ten wypadał również najgorzej po uwzględnieniu podziału na płcie. Bezzębie najrzadziej obserwowano w województwie mazowieckim (20,9%). We wszystkich pozostałych makroregionach oscylowało ono wokół 30%. Natomiast uzębienie funkcjonalne najczęściej posiadali mieszkańcy regionu północno-zachodniego (25,2%), przy znaczącym wkładzie kobiet (28,3%).

Posiadanie i regularne użytkowanie protez

Posiadanie protez deklarowało osiem na 10 osób z częściowymi brakami zębów, częściej kobiety niż mężczyźni (88,2% wobec 74,5%). Wśród osób z bezzębiem odsetki te były wyższe i wynosiły odpowiednio 95,2% i 89,7%. Nie zaobserwowano zależności między wiekiem a posiadaniem protez.

Wśród osób posiadających protezy regularne ich używanie zadeklarowało 94,9% osób z częściowymi brakami zębów i 96,6% z bezzębiem. Nieco częściej regularne użytkowanie protez deklarowały kobiety niż mężczyźni. Wśród kobiet było to odpowiednio 95,9% z częściowymi brakami uzębienia i 97,1% z bezzębiem, a wśród mężczyzn – 93,3% z częściowymi brakami uzębienia i 95,5% z bezzębiem

Wśród mężczyzn z częściowymi brakami w uzębieniu i z wykształceniem co najwyżej podstawowym tylko co drugi posiadał protezę zębową. Proporcja ta rosła wraz z poziomem wykształcenia, osiągając 87,3% u seniorów z wykształceniem wyższym. U kobiet obserwowano podobną zależność, ale różnica osiągała znamienność tylko między seniorkami wykształceniem podstawowym i zawodowym. W przypadku bezzębia zależność posiadania protez od wykształcenia była mniej wyraźna.

Nie stwierdzono znaczącego wpływu poziomu wykształcenia i miejsca zamieszkania na deklarowane regularne użytkowanie protez, aczkolwiek kobiety z wykształceniem podstawowym nieznacznie rzadziej deklarowały posiadanie i korzystanie z protez niż seniorki z wyższym poziomem wykształcenia.

Wśród kobiet region zamieszkania nie rzutował na posiadanie protez zarówno w przypadku częściowych, jak i całkowitych braków zębowych. Natomiast wśród mężczyzn mieszkańcy regionu wschodniego i północno-zachodniego rzadziej posiadali protezy zębowe. W przypadku częściowych braków zębowych najlepiej wypadali seniorzy z południowych regionów Polski, a wśród bezzębnych – z południowo-zachodnich.

Co jest najtrudniejsze w leczeniu bezzębia? Projektując uzupełnienia protetyczne należy wziąć pod uwagę m.in. rysy twarzy, ale prawdziwym kluczem do sukcesu jest nawiązanie właściwych relacji z pacjentem – mówi lek. dent. Marcin Bogurski, członek zarządu Polskiej Akademii Stomatologii Estetycznej.

Źródło: https://polsenior2.gumed.edu.pl/66095.html