W Polsce wzrasta zachorowalność na nowotwory głowy i szyi

Dynamicznie wzrasta w naszym kraju zachorowalność na nowotwory głowy i szyi, które często wykrywane są w zaawansowanym stadium – alarmował w czwartek podczas spotkania z dziennikarzami w Warszawie prof. Wojciech Golusiński z Wielkopolskiego Centrum Onkologii w Poznaniu.

Niepokojące jest, że nowotwory tego typu coraz częściej wywoływane są przez wirusy brodawczaka ludzkiego HPV 16 i HPV 18 – te same, które wywołują raka szyjki macicy u kobiet i oraz raka odbytu u obojga płci. – W Polsce 35% nowotworów głowy i szyi, głównie w części ustnej gardła, związanych jest z tymi wirusami, ale w np. USA już aż 60% –  podkreślił prof. Wojciech Golusiński, kierownik Katedry i Kliniki Chirurgii Głowy, Szyi i Onkologii Laryngologicznej w Wielkopolskim Centrum Onkologii w Poznaniu.

Z danych przedstawionych podczas spotkania wynika, że nowotwory głowy i szyi, do których przyczyniło się zakażenie wirusowe, częściej występują u ludzi młodszych i w średnim wieku. Wirusy te na ogół przenoszone są drogą płciową, np. podczas seksu oralnego. Pozostałe nowotwory głowy i szyi często związane są z nadużywaniem alkoholu oraz paleniem tytoniu, najczęściej wykrywane są u osób po 60. roku życia. W Polsce przypada na nie 75% tych nowotworów. – Niepokojący jest dynamiczny wzrost zachorowań na nowotwory głowy i szyi. Jedynie w latach 1999-2014, czyli w ciągu 15 lat, liczba tych nowotworów zwiększyła się u nas o 20%, z około 8 700 do 11 600 zachorowań – powiedział prof. Golusiński, który jest prezesem Polskiego Towarzystwa Nowotworów Głowy i Szyi oraz pełni funkcję prezydenta Europejskiego Towarzystwa Nowotworów Głowy i Szyi.

Z tego powodu z inicjatywy specjalisty w 2012 r. uruchomiono Ogólnopolski Program Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi, służący wczesnemu ich wykrywaniu, kiedy leczenie jest najbardziej skuteczne, a w przypadku tych chorób także najmniej okaleczające pacjentów. – W naszym kraju wciąż zbyt późno wykrywa się nowotwory głowy i szyi, aż 60% chorych zgłasza się do lekarza rodzinnego w III lub IV stopniu zaawansowania choroby nowotworowej. Większość z nich, szczególnie mężczyźni, umiera w pierwszych latach od rozpoznania – powiedział prof. Golusiński.

Prezes Stowarzyszenia Osób z Nowotworami Głowy i Szyi z Poznania dr hab. Sławomir Marszałek przyznał, że choroba, jak i samo leczenie, często bardzo trudne, powodujące ciężkie powikłania, sprawia, że jakość życia chorych z nowotworami głowy i szyi bywa wręcz „zdruzgotana”. – Terapia, zarówno operacja, radioterapia jak i chemioterapia, wycieńcza fizycznie, jak i psychicznie. Chorzy po leczeniu często wstydzą się pokazać publicznie, mają problemy z mówieniem, a podczas jedzenia z przełykaniem, bo nie wytwarzają śliny. Czasami wstydzą się jeść nawet w obecności najbliższych im osób – powiedział specjalista.

Potwierdziła to Beata Urbanek-Żywica, pacjentka Centrum Onkologii w Warszawie, u której wykryto raka w migdałkach z przerzutami do węzłów chłonnych.  Lęk przed leczeniem bardziej mi dokuczał niż strach przed śmiercią. Miałam poparzoną szyję na skutek licznych napromieniowań, nie wytwarzałam śliny, nie czułam smaków i zapachów – opowiadała dziennikarzom.

Lek. Bartosz Spławski z Kliniki Nowotworów Głowy i Szyi warszawskiego Centrum Onkologii powiedział, że nową nadzieją dla chorych z zaawansowaną chorobą nowotworową jest immunoterapia. – To innowacyjna strategia leczenia polegająca na odblokowaniu układu immunologicznego. Wydłuża ona przeżycia chorych w porównaniu z klasyczną chemioterapią i poprawia jakość życia chorych, bo powoduje mniej działań niepożądanych – przekonywał.

Specjalista wyjaśnił, że immunoterapia jest już w naszym kraju refundowana w ramach programów lekowych w takich nowotworach, jak czerniak, rak płuca, rak nerki i chłoniak Hodgkina. Trwają obecnie starania, żeby była ona finansowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia również w leczeniu nowotworów głowy i szyi. – W czerwcu 2018 r. uzyskała ona pozytywną rekomendację Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Dotąd wydano również zgodę na jej zastosowanie u 10 chorych z tego typu nowotworem w ramach tzw. ratunkowego dostępu do leczenia – wyjaśniał lek. Spławski.

Immunoterapią jest leczona Beata Urbanek-Żywica w ramach badań klinicznych, kiedy się okazało, że doszło u niej do przerzutów nowotworu do wątroby i płuc. – Również nasza organizacja popiera wprowadzenie na listę refundacyjną immunoterapii w leczeniu nowotworów głowy i szyi – powiedziała Elżbieta Kozik reprezentująca Polskie Amazonki Ruch Społeczny.

Przedstawiciele firmy Bristol-Myers Squibb, producenta jednego z leków stosowanych w ramach immunoterapii, powiedzieli PAP, że w sprawie refundacji tego leczenia w ramach programu lekowego prowadzone są rozmowy z Ministerstwem Zdrowia.

Czy w profilaktyce nowotworowej lekarz dentysta może być lekarzem pierwszego kontaktu? Konferencję na ten temat zorganizowała fundacja „Z uśmiechem przez życie”.

Oprac. AF na podst. Zbigniew Wojtasiński, www.naukawpolsce.pap.pl

Fot. Archiwum