Sukces w endodoncji

Obecne wymagania pacjentów są znacznie częściej ukierunkowane na zachowanie zębów aniżeli na ich usuwanie i uzupełnianie protetyczne.

Z każdym rokiem endodoncja w praktykach dentystycznych będzie miała coraz większe znaczenie. Wymusi to posiadanie przez dentystów znacznie szerszej wiedzy i większych umiejętności niż te, które jeszcze kilka lat temu były wystarczające.

Endodoncja stanie się w ten sposób dużą częścią codziennej rutynowej praktyki. Powtórne leczenie kanałów, poszerzanie niedrożnych kanałów, leczenie zgorzeli i powikłanych stanów zapalnych ozębnej na jednej wizycie, opracowywanie wąskich i zakrzywionych kanałów, zamknięcie perforacji, usunięcie złamanego narzędzia, to zabiegi, które powinien wykonać każdy stomatolog. Jeśli bowiem nie będzie posiadał niezbędnej wprawy – pacjent poszuka pomocy gdzie indziej.

I chociaż endodoncja obejmuje tylko część problemów stomatologicznych to w przypadku nagłych stanów gra pierwszoplanową rolę. Większość pacjentów zgłaszających się do stomatologa z bólem zęba ma problem natury endodontycznej. Zwykle dolegliwości te mogą być opanowane przez odpowiednie leczenie, a ząb uratowany.

Badania w dziedzinie endodoncji, które przeprowadzono w ostatnich latach zmieniły podejście do leczenia. Uważa się, że zmiany okołowierzchołkowe mające swe źródło w miazdze, są w większości przypadków jałowe. Spowodowane są one przez toksyny, które wytwarzają drobnoustroje znajdujące się w obrębie systemu kanałowego. Idąc, więc dalej tym tokiem myślenia leczenie polegające na usunięciu bakterii z kanału a następnie jego szczelne wypełnienie na tej samej wizycie jest z wyboru leczeniem pierwszoplanowym. Do dziś rozpowszechniony pogląd, aby leczenie endodontyczne przeprowadzać w ciągu kilku wizyt z zastosowaniem wkładek antyseptycznych oraz wypełnieniem kanału (często niedostatecznie przygotowanego) pastą, jest nie do przyjęcia.

Dlatego lekarze praktycy nie poszukują coraz silniejszych leków antyseptycznych, lecz idą w kierunku coraz lepszego mechanicznego opracowania i oczyszczania kanałów korzeniowych oraz ich szczelnego wypełniania.

To szczelne wypełnienie kanału ma na celu zapobieganie przedostawania się bakterii do systemu kanałowego z jamy ustnej oraz zatrzymuje wnikanie płynów tkankowych, które mogą stanowić pożywkę dla zalegających w zębie bakterii. Realizacja tego nie jest taka prosta, bowiem potrzebny jest odpowiedni materiał. Wszystkie uszczelniacze (pasty) są rozpuszczalne, kurczą się podczas twardnienia powodując nieszczelności. Dodatkowo wypełnianie za pomocą rotacyjnego narzędzia jakim jest lentulo, powoduje powstanie licznych pęcherzyków powietrza.

Pasta nie może być jedynym wypełnieniem kanału. Jej zadaniem jest wypełnienie wąskiej przestrzeni między ścianami kanału a głównym materiałem wypełniającym. Najlepszym z wyboru materiałem jest od lat gutaperka. Jest biologicznie obojętna, nierozpuszczalna a uplastyczniona bardzo łatwo adaptuje się do nieregularnej powierzchni kanału. W tej chwili większość nowych metod wypełniania kanału związana jest z nagrzewaniem gutaperki.

Reasumując: nowoczesna endodoncja to w skrócie trzy zasady:

1. oczyszczenie czyli dokładne usunięcie drobnoustrojów i resztek rozpadłej miazgi
2. ukształtowanie, czyli nadanie kanałowi stożkowatego, zwężającego się ku wierzchołkowi kształtu
3. wypełnienie czyli zamknięcie systemu kanałowego chemicznie obojętnym, nierozpuszczalnym materiałem

Zasady, więc od lat są te same, zmienił się natomiast sposób realizacji powyższych postulatów. Praktyka stomatologiczna musi być wyposażona w specjalistyczne instrumentarium endodontyczne.

Endodonci korzystają z wielu nowych osiągnięć techniki. Stosowanie dużych powiększeń oraz skutecznego oświetlenia pozwala na łatwe odnajdywanie ujść kanałów. Diagnostykę ułatwiają lokalizatory wierzchołkowe mierzące opór między tkankami okołowierzchołkowymi, a błoną śluzową w obrębie jamy ustnej.

Rewolucja w endodoncji rozpoczęła się w momencie wprowadzenia rotacyjnych narzędzi niklowo-tytanowych. Umożliwiają one równomierną obróbkę kanału zmniejszając wysiłek operatora oraz późniejsze pozabiegowe dolegliwości pacjenta. Współczesne systemy termicznej obturacji doprowadziły do znacznej poprawy właściwości gutaperki. Poprzez termiczną obróbkę gutaperka dopasowuje się do nieregularnego kształtu kanału przez co wydatnie poprawia się szczelność wypełnienia.

W endodoncji nie ma tanich, łatwych i szybkich metod ale perfekcyjnie wykonane leczenie kanałowe będzie na pewno mniej kosztowne i obciążające dla pacjenta niż sytuacja, w której na skutek utraty zęba musimy uciekać się do implantologi i protetyki.

Dr Jerzy Zbożeń

zbozen@profident.pl