Obowiązek korzystania z kas fiskalnych

Z dniem 1 stycznia br. wszyscy lekarze i lekarze stomatolodzy zostali objęci obowiązkiem korzystania z kas fiskalnych. Dotyczy to osób, które świadczą usługi indywidualne na rzecz osób fizycznych lub rolników ryczałtowych (bez względu na posiadany status).
W listopadzie 2014 r. wyszło rozporządzenie podpisane przez ministra finansów odnośnie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących na lata 2015 i 2016. Został w nim określony nowy zakres podmiotowy i przedmiotowy. Rozporządzenie to jest realizacją dyspozycji zawartej w art. 111 Ustawy o podatku od towarów i usług. Mówi ona, że minister finansów może zwolnić, na mocy rozporządzenia (na czas określony), niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z obowiązku stosowania kas fiskalnych.

Nowelizację dotyczącą zasad korzystania z kas fiskalnych uzasadnia się zamierzeniem zapobiegania nadużyciom, które przejawiały się głównie w ukrywaniu rzeczywistych obrotów. Dlatego resort finansów uznał, że obowiązek stosowania kas fiskalnych powinien objąć wszystkich podatników, których określa art. 111 ust. 1 Ustawy o podatku od towarów i usług.
Dotychczasowe przepisy nie zwalniały całkowicie lekarzy i lekarzy stomatologów z obowiązku korzystania z kas fiskalnych, jednak były dla nich bardziej korzystne, ponieważ usługi dotyczące opieki medycznej były określone limitem obrotu (20 tys. zł). Kwota ta była obliczana proporcjonalnie do liczby dni handlu w danym roku podatkowym. W związku z tym limitem – obowiązek korzystania z kas fiskalnych dotyczył osób, które ten limit przekraczały.

Naczelna Rada Lekarska wnioskowała, aby podtrzymać zwolnienie z tego obowiązku wobec lekarzy i lekarzy stomatologów, którzy prowadzą indywidualne praktyki i osiągają niskie dochody (dotyczy to głównie emerytów i rencistów). Minister finansów jednak odrzucił te postulaty, argumentując, że fakt posiadania statusu emeryta lub rencisty nie oznacza automatycznie, że ktoś ma niskie dochody i prowadzi działalność na małą skalę. A zatem – obowiązkiem korzystania z kas fiskalnych od 1 stycznia br. zostali objęci wszyscy lekarze i lekarze dentyści, którzy świadczą usługi indywidualne na rzecz osób fizycznych lub rolników ryczałtowych, niezależnie od posiadanego statusu.
Obowiązek ten nie będzie jednak obejmował lekarzy lub lekarzy dentystów, którzy pomimo prowadzenia działalności gospodarczej, świadczą usługi na rzecz pacjentów w ramach kontraktów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia. Nabywcą usługi jest wtedy organ publiczny (nie osoby fizyczne, którym bezpośrednio udzielane są świadczenia opieki zdrowotnej).

Jak łatwo się domyśleć – nowe rozporządzenie wzbudza wiele kontrowersji i wątpliwości, także wśród ekspertów. W pierwszej kolejności wskazuje się, że nie zostało w nim jasno okreslone, czy obowiązek stosowania kas fiskalnych obejmuje również lekarzy lub lekarzy dentystów świadczących usługi na mocy kontraktów podpisanych z podmiotami leczniczymi.
Art. 111 ust. 1 Ustawy o podatku od towarów i usług jasno wskazuje, że takim obowiązkiem objęci są przedsiębiorcy świadczący usługi na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, a zatem zakres podmiotowy odbiorców udzielanych usług jest precyzyjnie określony. Jeżeli placówka medyczna udziela świadczeń w oparciu o kontrakt, na kanwie którego ma zlecone świadczenie usług medycznych, to w takiej sytuacji ich nabywcą jest podmiot leczniczy, z którym placówka podpisała umowę  (o ile określono w niej inny sposób rozliczania za świadczone usługi).

Dokumentem, który ma świadczyć, że dana usługa medyczna została udzielona, jest paragon, który wydaje się pacjentowi (konsumentowi lub odbiorcy usługi). Dlatego od 1 stycznia br. dość istotną kwestią jest, jak powinno się formułować nazwę danej usługi (która jest zamieszczana na paragonie), aby nie naruszyć tajemnicy lekarskiej.
Wytyczne, które obejmuje interpretacja ogólna ministra finansów (z 12 września 2013 r.) odnośnie oznaczania nazw towarów i usług na paragonie fiskalnym są zbyt ogólne w odniesieniu do usług medycznych. Rozporządzenie, które obowiązuje od 1 stycznia br. nie rozwiązuje tego problemu i nie precyzuje, w jaki sposób lekarze i lekarze stomatolodzy powinni programować swoje kasy. Problemem jest fakt, że paragony są niejednokrotnie udostępniane urzędom (np. skarbowemu), a zbyt precyzyjne określenie usługi medycznej narusza tajemnice lekarską.

W tej sytuacji pomocna może okazać się wspomniana interpretacja ministra finansów, ponieważ akceptuje ona grupowanie usług w kategorie zbiorcze i nadawanie im tego samego oznaczenia na paragonie fiskalnym. A zatem nie każda usługa musi być określana indywidualną nazwą. Problemem może być też stopień uogólniania nazw, jednak podatnicy nie są zobowiązani do uszczegółowienia danej usługi, nawet w przypadku różnic w cenach (Ministerstwo Finansów dopuszcza stosowanie jednej nazwy do wszystkich).
Od momentu wprowadzenia w życie nowego rozporządzenia przewidziano dwumiesięczny okres dostosowawczy, by w pełni wdrożyć obowiązek korzystania z kas fiskalnych. Jednakże eksperci są zdania, że jest to czas zbyt krótki, zwłaszcza dla osób, które uprzednio nie korzystały z kas w prowadzonej działalności medycznej. Jeśli czas ten zostanie przekroczony – podatnika mogą spotkać za to przykre konsekwencje.

Generalnie wątpliwości ekspertów wobec nowego rozporządzenia wskazują, że ustawodawca bądź organ władzy wykonawczej, który posiada upoważnienie do wydawania aktów normatywnych, powinien uwzględniać zasadę jasności i przejrzystości nadawanych praw i obowiązków, w szczególności w dziedzinie prawa podatkowego.

BZ

medexpress