Dentistry IQ: bruksizm a przewlekły stres i kłopoty ze snem

Rosnący poziom stresu czy niedobory snu i czasu wolnego przyczyniają się do wzrostu odsetka pacjentów zmagających się z bruksizmem. Może on prowadzić do poważnych uszkodzeń zębów, jeśli nie zostanie odpowiednio wcześnie wykryty i leczony.

Czy twoi pacjenci wydają się być bardziej zestresowani? A może ty sama doświadczasz wyższego poziomu stresu i niepokoju? Badanie przeprowadzone w 2021 r. przez Instytut Zdrowia Amerykańskiego Towarzystwa Stomatologicznego (American Dental Association’s Health Policy Institute) ujawniło, że ponad 70% osób zawodowo związanych ze stomatologią zauważyło u swoich pacjentów oznaki zgrzytania i zaciskania zębów, co stanowi wzrost o 10% w porównaniu z rokiem poprzednim.

Czy bruksizm wywołany stresem jest coraz powszechniejszy?

Parafunkcja ta, powszechnie znana jako zgrzytanie zębami, może być spowodowana wieloma czynnikami. Bruksizm może być bezpośrednim skutkiem bezdechu sennego lub złych nawyków, takich jak palenie tytoniu i spożywanie dużych ilości alkoholu lub kofeiny. Jednak głównym czynnikiem bruksizmu jest stres: zgrzytanie zębami jest powszechne w sytuacjach lękowych, w przypadku depresji, czy w innych trudnych stanach emocjonalnych.

Bruksizm może być trudny do wykrycia, ponieważ zwykle objawia się podczas snu. Dlatego niektóre osoby regularnie zgrzytające zębami mogą nawet nie mieć świadomości, że dotyka je ta parafunkcja. Ponadto śpiąca osoba nie kontroluje siły własnego zgryzu podczas zaciskania i zgrzytania zębami.

Może to być niebezpieczne, ponieważ czynność zgrzytania zębami nasila się wraz ze wzrostem poziomu stresu u pacjenta. Długotrwały lub nadmierny niepokój lub lęk może również trwale zmienić nasze wewnętrzne reakcje na stres, co oznacza, że bruksizm może stać się pierwszą reakcją danej osoby na radzenie sobie z wysokim poziomem stresu czy lęku.

Coraz wyższy poziom stresu

Z dostępnych danych wynika, że mieszkańcy Stanów Zjednoczonych są znacznie bardziej zestresowani niż jeszcze dwie dekady temu: 49% dorosłych Amerykanów zgłasza częste odczuwanie stresu, co oznacza alarmujący wzrost o 33% w porównaniu z danymi z 2003 r.

Ten rosnący poziom stresu w wielu przypadkach jest spowodowany brakiem odpowiedniej ilości snu. To o tyle ważne, że brak problemów ze snem wiąże się z wyższymi wskaźnikami zadowolenia z życia, zwłaszcza wśród młodych dorosłych. Przykładowo, przedstawiciele pokolenia Z, którzy mają wystarczająco dużo czasu na sen i relaks, dwukrotnie częściej twierdzą, że są szczęśliwi w porównaniu z tymi, którzy nie mają wystarczającej ilości snu lub czasu wolnego.

Badania z 2023 r. wskazują też, że najbardziej podatne na stres są młode kobiety, przy czym tylko 27% z nich deklaruje, że śpi wystarczająco długo. Ogółem 53% kobiet zgłosiło częste doświadczanie stresu, w przypadku mężczyzn problem ten dotyczył 45%.

Wyniki innego badania (z 2020 r.) wykazały, że zgrzytanie zębami jest odpowiedzią na stres psychologiczny i psychospołeczny, który może objawiać się w trudnych sytuacjach w miejscu pracy i poza nim. Stawianie czoła wykluczeniu społecznemu, ocenie lub osądowi ze strony innych, a także sytuacjom związanym z osiąganiem celów i wyników społecznych, to czynniki wywołujące stres, które mogą prowadzić do zgrzytania zębami. To samo badanie dowiodło, że zmagający się ze stresem uczestnicy badania mieli o 97% większe prawdopodobieństwo wystąpienia bruksizmu niż osoby bez podobnych problemów.

Jakie są konsekwencje bruksizmu?

Z czasem bruksizm może prowadzić do bólu, erozji lub utraty zębów. Korony zębowe, wypełnienia i implanty również mogą ulec uszkodzeniu. Zgrzytanie zębami może także zwiększać ryzyko wystąpienia problemów ze stawami skroniowo-żuchwowymi, powodując np. szczękościsk, odgłosy trzaskania lub klikania w stawach, trudności w żuciu pokarmów i ból szczęki.

Przedstawiciele zawodów medycznych w stomatologii powinni być czujni w rozpoznawaniu objawów bruksizmu u swoich pacjentów, zwłaszcza biorąc pod uwagę rosnący poziom stresu przyczyniający się do tego stanu. Wczesne wykrycie i odpowiednia interwencja mogą zapobiec długotrwałym uszkodzeniom i poprawić ogólny stan zdrowia jamy ustnej i samopoczucie pacjentów.

O głównych zadaniach higienistki stomatologicznej w diagnostyce i leczeniu chorób przyzębia mówi dr hab. n. med. Wojciech Bednarz, specjalista periodontologii, członek Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego i Polskiego Towarzystwa Periodontologicznego. – Długoterminowa rola higienistki stomatologicznej to również niejako rola higienistki środowiskowej – podkreśla specjalista. – To higienistka może rozpoznać, że pacjent zaprzestał nitkowania oraz motywować go do regularnych wizyt kontrolnych – dodaje.

T.H.

Źródło: https://www.dentistryiq.com/